Чушканзі

Чушканзі – югыд нярбордъя гаг. Олӧны-лэбалӧны чушканзіяс Европаын, Америкаын, эмӧсь и Азияын. Кузьтаыс лэбалысь гагйыслӧн овлӧ кыксянь куим да джын сантиметрӧдз. Тушаыс сьӧд вылын кольквиж визьяса. Чушканзіыд вӧсни коска нывка кодь. Вӧсни коскыс йитӧ морӧссӧ да кынӧмсӧ. Тайӧ гагйыслӧн некымын син. Адӧй сюсь синъяс! А ем кодь ёсь пиньяснас вермӧ курччыны, сэк жӧ мыччысьлӧ вӧсньыдик ныр, кытысь лэдзӧ яд. Сідзи и куталӧ аслыс сёйӧм вылӧ гагъясӧс, чераньясӧс. Сёйны радейтӧ яй, вотӧсысь да фруктыясысь кыскыны юмов ва. Чушканзі позсӧ вӧчӧ керка, пывсян пельӧсӧ, косінӧ. А ті тӧданныд, мый чушканзілы рӧдняӧн лоӧны мазіяс да кодзувкотъяс?

· 1.Аддзӧй нярбордъя кыв «Коми-роч кывчукӧрысь».

2. Мый серти чушканзіыс ӧткодь мазіыскӧд да кодзувкотыскӧд? Лӧсьӧдӧй та йылысь текст-мӧвпалӧм.

Т 92 удж. Лӧсьӧдӧй мӧвпалан текст, кутшӧм признакъяс серти тӧдмавсьӧ гижӧдлӧн стильыс. Подулалӧй видлӧгъясӧн: позьӧ вайӧдны «Коми кыв» велӧдчан небӧгысь.

Синтаксис да пунктуация

§ 9. Мый велӧдӧ «Синтаксис да пунктуация»

Мый шусьӧ сёрникузяӧн? Кыдзи артмӧ сёрникузя?

Кутшӧм сёрникузяяс овлӧны висьталан мог серти? шуанног серти?

Кыдзи тӧдны, кутшӧм пас колӧ пуктыны сёрникузя помын?

93 удж. Лыддьӧйда висьталӧй, кутшӧм кывъяс лӧсялӧны коми сёрнилы.

Лэбачлӧн поз – лэбач поз; гожсяӧ рытӧ – гожся рытӧ; сӧдз ваысь шор – сӧдз ваа шор; крут нӧрысысь исласьны – крут нӧрысӧд, нӧрыссянь исласьны; дадьлӧн вӧчысь – дадь вӧчысь; кык керка судта – кык судтаа керка.

Кыв – сёрни артмӧдан единица. Сёрнитігӧн кывъяссӧ йитлам ӧта-мӧдыскӧд, артмӧдам кывтэчасъяс, наысь – сёрникузяяс, а сёрникузяяссьыс – текст. Кывъяссӧ йитлыны велӧдӧ грамматика юкӧн – синтаксис. Синтаксис кывйыс вуджӧма греческӧй кывйысь, вежӧртасыс – арт, пӧрадок, тэчас. Сідзкӧ, синтаксис велӧдӧ, кыдзи тэчны, йитны (ладмӧдны лыд серти, вежлӧг серти да с.в) кывъяс, йитчӧм кывъясысь – сёрникузяяс. Синтаксискӧд век орччӧн зэв тӧдчана юкӧн – пунктуация. Пунктуация велӧдӧ, кор да кыдзи пуктавны сёрникузяын пасъяс.

94 удж. Мыйла колӧ тӧдны синтаксис да пунктуация правилӧяс?Лыддьӧй сетӧм текстсӧ. Мый колӧ вӧчны, мед гӧгӧрвоны гижӧмасӧ?

БатьпукалӧпызансайындалыддьӧкызкнигаӦньӧкавшасиссылыпидзӧсвыласБатьӧкутшомкнигалыддянТримушкетераТримушкаыснӧкодітайӧиндісчуньнас менӧтайАндрушканаскорсюрӧшулӧныжӧ. (М.Сажина серти)

95 удж. Мӧвпыштӧй, мый лоас, вошасны кӧ пунктуация пасъяс. Лыддьӧй текстсӧ, сэсся гижӧй пунктуация пасъяс пукталӧмӧн.

Вот и бур Вот и бур –

радлӧ пашкыр бӧжа ур

Таво озыр пожӧм яг

Петіс сэтчӧ уна тшак

Сійӧс косьтас лоӧ нур

Дерт жӧ бур Дерт жӧ бур (В.Лодыгин)

Т Гижӧй сёрникузяяссӧ колана кывъяс содталӧмӧн.

Синтаксис велӧдӧ...

Пунктуация велӧдӧ…