Дән ұрығының қараюы

Қостанай облысында бидай және арпада дәннің толысу кезеңінде масақ қабыршағынан қарайған және «дән ұрығы қарайған» тіркелді. Тұқымға микроскопиялық анализ жасау кезінде, бидайда сапрофиттік саңырауқұлақ Helminthosporium, ал арпада Alternarium бар екенін көрсетті.

Масақтың көп зақымдануы егістің пісіп-жетілуі кезеңінде жауын шашынның мол болған аудандарда байқалды.

2009 жылы аурудың байқалуы өсу кезеңіндегі ауа райына, дәнді дақылдардың тұқымдарының сапалы өңделуіне байланысты болады.

Қара зең

Ақмола облысында қыркүйек айының екінші онкүндігінде, жоғары ылғалды (өткінші жауын шашын кейін), күндізгі және түнгі ауа райының шұғыл өзгеруінен масақтың қараюы байқалып, жоғары қабатының мицелий саңырауқұлағы Alternarium – мен залалдануына әкеліп соқтырды. Дәнді дақылдарды кешіктіріп жинау патогенді организмдердің жоғары залалдануына және дәннің егістік қасиеттерін төмендеуіне әкеп соқтырады.

Аурудың байқалуына ауа райы, егістік жағдайы және дәнді дақылдарды жинау мерзімі әсер етеді.

Кесте № 39

Бидайдағы гельментоспориоздың таралуы жайлы мәлімет

мың.га

Обылыс атаулары	Тексерілгені	заладанғаны
Барлығы	Оның ішінде дәреже бойынша	ЭЗШ жоғары	Таралуы %	Дамуы %
әлсіз	орташа	күшті
Ақмола	1239,0	795,72	607,73	180,33	7,66	202,46	0,8-100	0,2-60
Ақтөбе	25,7	5,7	0,2	5,5			2,7-10,4	0,2-2,0
Алматы	57,26	6,92	6,11	0,46	0,35		1,0-30	0,02-11
Шығыс Қазақстан	135,36	20,06	17,34	2,72			0,9-16,5	0,01-3,75
Жамбыл	31,04	4,79	4,77	0,02			5,0-25,7	0,01-0,7
Батыс Қазақстан	54,8	12,8	12,8				0,5-50	0,003-0,8
Қарағанды	297,10	54,48	34,78	19,7			0,01-12,3	0,02-4,3
Қостанай	866,25	284,73	185,37	99,36		99,36	1,0-100	0,1-49
Павлодар	14,34	3,85	0,8	3,05			0,03-13,2	0,01-6,0
Солт.Қазақстан	657,2	320,3	279,0	41,3			1,2-74	1,0-42
Оңтүст.Қазақстан	26,9
Барлығы:	3404,95	1509,35	1148,9	352,44	8,01	301,82	0,01-100	0,003-60

Кесте № 40