Шүйде сүйегінің алға қарап тууы

Шүйденің алға қарап туылуы төрт кезеңнен тұрады: бірінші негізгі кезең – бастың жамбастың кіреберіс жазықтығына қондырылуы. Босану басталған кезде нәрестенің басы өзінің төбе жігімен жамбастың кіреберіс жазықтығының көлденең не қиғаш өлшеміне сәйкес келеді. Қосымша кезең – бас сәл еңкейіп, баланың иегі көкірегіне жақындайды. Баланың басындағы кіші еңбегі үлкен еңбегіне қарағанда төмен жатады. Кіші еңбек – жетекші нүкте болады.

Екінші негізгі кезең – бастың жамбас қуысына түсуі. Нәрестенің басы жамбас қуысының кең және тар жазықтарынан өте отырып, біртіндеп ішкі бұрылысын жасайды (қосымша кезең) (41 сурет). Шүйде шат сүйегіне бұрылып, бас жамбас қуысының түбіне төмен түседі (42 сурет). Осы кезде бастың төбе жігі жамбастың шығаберіс жазықтығының тік өлшеміне сәйкес келеді.

Үшінші негізгі кезең - нәрестенің басы жыныс ернеуін жарып шығып, шаттың төменгі қырының айналасында шалқаяды (қосымша кезең). Жыныс ернеуінен ең алдымен төбесі, маңдайы, беті, иегі шығады. Осы кездегі бекіту нүктесі – шүйде шұңқыры. Бұл кезең нәресте басының жыныс ернеуінен толық босанып шығуымен аяқталады.

Төртінші кезең – иықтың іштей, бастың сырттай бұрылуы. Бас туғаннан кейін не оңға не солға бұралыды, оның бұрылуы нәрестенің орналасу бағытына (позиция) байланысты. Егер нәресте бірінші бағытта орналасқан болса, оның беті анасының оң

санына, екінші бағытта орналасқан болса, сол санына бұрылады. Осы кезде нәресте иығының іштей бұрылуы аяқталады. Алдыңғы иық шаттың төменгі етегіне, артқы иық құйымшаққа тіреледі. Алдымен алдыңғы иық босап, содан кейін артқы иық жыныс ернеуінен шығады. Осы сәттен кейін нәрестенің өмірге келуі аяқталады.

Шүйденің алға қарап туу ерекшеліктері:

1. Нәрестенің басы жыныс ернеуінен кіші қиғаш шемімен туады (өлшемі – 9,5 см; айналымы -32 см).

2. Бекіту нүктесі – шүйде шұңқыры.

Шүйденің артқа қарап тууы

Бірінші негізгі кезең – бастың жамбастың кіреберіс жазықтығына қондырылуы. Бұнда да босану басталған кезде, нәрестенің басы өзінің төбе жігімен жамбасқа кіреберіс жазықтықтың көлденең не қиғаш өлшеміне сәйкес келеді. Бұл кезде бас еңкейіп, иегі көкірегіне жақындайды.

Екінші негізгі кезең – бастың жамбас қуысына төмен түсуі. Нәрестенің басы жамбас қуысының кең және тар жазықтарынан өте отырып, біртіндеп шүйдесімен сегізкөзге, маңдайымен шат сүйегіне бұрылып (қосымша кезең), жамбас түбіне төмен түседі. Осы кезде бастың төбе жігі жамбастың шығаберіс жазықтығының тік өлшеміне сәйкес келеді, ал жетекші нүктесі үлкен және кіші еңбектің ортасында болады.

Үшінші негізгі кезең – жарып шығу. Бұл кезеңде бас жыныс ернеуін жарып өткенде, әдеттегідей жазылмайды, керісінше қосымша бөгеледі. Бірінші бекіту нүктесі алдынан, маңдайдың шашымен ұштасқан жері мен (үлкен еңбектің алдыңғы шегі) шаттың төменгі етегінде.

			46 сурет. Шүйде сүйегінің артқы қарап туылуындағы босану механизмі а – І кезең бастңы иілуі б – ІІ кезең бастың ішкі бұрылыс жасауы в – ІІІ кезең бастың қосымша иілуі

Екінші бекіту нүктесі артынан, шүйде шұңқыры мен құйымшақ арасында. Маңдай шаттың төменгі етегіне тіреліп, бастың көбірек бүгілуіне байланысты жыныс ернеуінен маңдай мен шүйде бір мезгілді шығады. Осыдан кейін бас түзеле, шалқая келе жыныс ернеуінен толық босанып шығады.

Төртінші кезең - иықтың іштей, бастың сырттай бұрылуы. Осы сәттен кейін нәрестенің толық өмірге келуі аяқталады.

Шүйденің артқа қарап тууы кезінде босанудың екінші кезеңі ауырлау және ұзақтау болады, оның себебі бастың қосымша бүгіліп, жыныс ернеуінен шығуы кезінде көп күш кетеді.

Бұл жағдайда ана мен балада мынадай асқынулар болуы мүмкін:

1. Бұтаралықтың ажырауы;

2. Босанудың ІІ кезеңінің ұзаққа созылуы;

3. Босану кезінде нәрестенің тұншығуы, жарақаттануы.

Шүйденің артқа қарап туу ерекшеліктері:

1. Нәрестенің басы жыныс ернеуінен өзінің орта қиғаш өлшемімен туады (ол өлшем - 10 см; айналымы - 33 см);

2. Шүйде сүйегі - сегізкөзге, маңдай сүйегі шатқа бағытталған;

3. Екі бекіту нүктесі бар: бірінші нүкте – маңдайдың шашпен ұштасқан жері (үлкен енбектің алдыңғы шегі), шат сүйегінің төменгі етегінде; екінші нүкте - құйымшық пен шүйде шұңқыры арасында.

Акушерлік көмек нәресте басы жыныс ернеуінен көрінген кезде басталады. Ол бес кезеңнен тұрады:

Бірінші кезең – нәресте басының мезгілінен бұрын шалқаймауын камтамасыз етеді. Ол үшін акушер сол қолын шат үстіне, шығып келе жатқан баланың басына қояды.

Екінші кезеңде - акушер күшену арасында қынап тесігін бас және сұқ саусағымен созып, басты жыныс ернеуінен ептеп шығарады.

Үшінші кезеңде – акушер оң қолын аралыққа қойып, жұмсақ ұлпаларды баса отырып, аралыққа түсетін қысымды төмендетеді, оның жыртылуына кедергі жасайды.

Төртінші кезеңнің мақсаты – күшену күшін басқару; шүйде шұңқыры шаптың төменгі жиегіне тірелген кезде әйелге күшенуге болмайды.

Бесінші кезеңде – нәрестенің иығын босатып, тұлғасының шығуына көмектеседі. Ол үшін акушер нәрестенің басын екі қолымен ұстап, алдыңғы иығы босап шыққанша ақырындап төмен тартады. Содан кейін оң қолын аралыққа қойып, сол қолымен басты жоғарғы көтеріп, артқы иықты босатып алады. Нәресте тұлғасы босанып шыққаннан кейін сұқ саусақты қолтық астына қойып, жоғарғы көтеріп, нәрестені түгелімен шығарып алады.