Хейвуд, Эндрю

ANDREW HEYWOOD

palgrave

ЭНДРЮ ХЕЙВУД

САЯСАТ

Ағылшын тілінен профессор Г.Г. Водолазов және доцент В.Ю. Бельскийдің редакциялауында Ю.В. Никуличев аударған

Қазақ тіліндегі нұсқасын орыс тілінен аударған Қалмырзаев Е.С.

Алматы 2010

УДК 321.01(075.8)

ББК 66.0я73

Х35

Хейвуд, Эндрю.

Х35 Саясаттану: Жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған

оқулық / орыс тілінен аударған Қалмырзаев Ермахан Серікбайұлы. –

ISBN 0-333-97131-0 (ағылшын.)

ISBN 5-238-00814-7 (орыс.)

ISBN ------------------ (қазақ.)

Қолдарыңыздағы кітап саясаттану бойынша шетелдегі ең үздік оқулықтардың бірі. Ол оқырманға қазіргі заманғы саясат және саясаттану әлемін мейлінше толық таныстырады. Оқулықта жаһандану үрдістеріне, феминистер мен «жасылдар» қозғалыстарына, этносоциализмнің кең қанат жая бастауына үлкен көңіл бөлінген. Сондай-ақ оқулықта пәнге қатысты дәстүрлі ұстанымдар мен саяси ойдың классиктері – Платонның, Аристотельдің, Гоббстың, Локктың, Маркстың, Миллдің және т.б. идеялары қарастырылған. Кітап бес бөлімнен тұрады: «Саяси теориялар», «Ұлттар және жаһандану», «Саяси әрекеттесу», «Мемлекеттік басқару механизмдері», «Саясат және саяси жүйелердің қызмет етуі». Әр тарау өзіне қатысты сұрақтар мен тақырыптарға жалпылама көзқарастармен ашылады. Тарау соңында қорытынды тұжырымдар келтіріліп, талқылауға арналған сұрақтар беріледі. Кесінділер келтірілген терминдер мен концепцияларды айрықша бөліп көрсетеді. «Назар аударайық» кесіндісі аталған теориялар мен концепцияларға мұқият зер салуға шақырады. Сондай-ақ саяси көшбасылардың өмірбаяны және саяси терминдердің сөздігі берілген.

Студенттерге, аспиранттарға, ЖОО оқытушыларына, саясаттанушыларға, әлеуметтанушыларға, журналисттерге, халықаралық қатынастар мамандарына, саяси қызметкерлерге, сондай-ақ саясат пен саясаттану әлемін тануға талпынған көпшілік қауымға арналады.

ISBN 0-333-97131-0 (ағылшын.)

ISBN 5-238-00814-7 (орыс.)

ISBN ------------------ (қазақ.) Andrew Heywood 1997, 2002

All rights reserved. No reproduction, copy or transmission

of this publication may be made without written permission.

POLITICS, 2 ^nd Edition by Andrew Heywood, originally

published by PALGRAVE,

Houndmills, Basingstoke, Hampshire RG21 6XS and

175 Fifth Avenue, New York, N.Y. 10010

МАЗМҰНЫ

Г. Водолазов. Профессор Хейвудтың «Патшалар ғылымы» -------------- Х

Автордың ағылшын тіліндегі басылымына алғы сөзі ------------------- ХV

Кесінділер тізімі --------------------------------------------------------------------- XVII

І Бөлім. Саяси теориялар ------------------------------------------------------------- 1

1. Саясат дегеніміз не? ----------------------------------------------------------------- 2

Саясаттың анықтамасы -------------------------------------------------------------------------------- 3

Саясат мемлекетті басқару өнері ретінде ------------------------------------------------------------- 5

Саясат жария үрдіс ретінде ------------------------------------------------------------------------------ 8

Саясат ымрашылдық және келісім (компромисс және консенсус) ретінде ------------------ 11

Саясат билік ретінде ------------------------------------------------------------------------------------- 12

Саясатты зерттеу--- --------------------------------------------------------------------- 14

Саясатты зерттеудегі ұстанымдар --------------------------------------------------------------------- 14

Саясатты зерттеудің ғылыми болуы мүмкін бе? -------------------------------------------------- 20

Түсініктер, модельдер және теориялар -------------------------------------------------------------- 21

Тұжырымдар --------------------------------------------------------------------------------------------- 26

Талқылауға арналған сұрақтар --------------------------------------------------------------------- 27

2. Үкіметтер, жүйелер және режимдер ---------------------------------------------28

Жүйелердің дәстүрлі жіктелуі ----------------------------------------------------------------------- 29

Саяси жүйелерді неге жіктейміз? ---------------------------------------------------------------------- 30

Дәстүрлі типологиялар ---------------------------------------------------------------------------------- 31

«Үш әлем» типологиясы -------------------------------------------------------------------------------- 34

Қазіргі заманғы әлемдегі режимдер ---------------------------------------------------------------- 36

Батыстық полиархиялар --------------------------------------------------------------------------------- 39

Жаңа демократиялар ------------------------------------------------------------------------------------- 42

Шығыс Азиялық режимдер ----------------------------------------------------------------------------- 44

Исламдық режимдер ------------------------------------------------------------------------------------- 46

Әскери режимдер ----------------------------------------------------------------------------------------- 47

Тұжырымдар --------------------------------------------------------------------------------------------- 48

Талқылауға арналған сұрақтар --------------------------------------------------------------------- 49