Педагогикалық құрал

Педагогикалық шеберлік құрылымында мұғалім, тәрбиешіге аз уакыт жұмсап, жоғары нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік беретін педагогикалық құралдар ерекше орын иелейді. Педагогикалық құрал - бұл жекеленген шәкірттер мен тұтастай ұжымға педагогикалық ықпалдың жоғары тиімділігін қамтамасыз етуші ептіліктер мен дағдылар жиынтығы. Педагогикалық құрал ретінде қолданылатын амалдар: тәрбиеленушілермен қатынастағы орынды мәнер мен әдеп, балалармен байланысуда өз әрекеті мен шәкірт қылығына дұрыс зейін аударып, шыдамдылықпен басқару және өнеге көрсету, нәтижені төзімділік пен күте білу.

Педагогикалық құрал ептіліктері мен дағдылары қатарында аса маңызды тәрбиелік жабдық - бұл педагогтың дамыған ділмарлығы. Педагог қызметіне қажет мұндай ділмарлық және сөйлеу мәдениеті оның анық та қанық дыбыстай білуінен, ретті тыныс алуы мен сөйлеу барысында орны мен ым-ишара қолдана білуінен көрінеді. Тәрбиеші ұйымдастыра жүріп, әсем отырыс -тұрыс, әзіл-сықак пайдалануы, қажет жерінде көңілді кейіп ұстанып немесе ашу шақыра білгені де жөн. Тәрбиеші өзінің әр бір қадам, қимылын тәрбиелік өнеге беретіндей жасауы тиіс, сонымен бірге өз қажетінің әр бір сәтінде нені калайтынын және неден аулақ болатынын әрдайым сезінгені орынды.

Егер педагогикалық құрал түрлерін топтастырар болсақ, онда педагог шеберлігі құрылымының аса бір маңызды бірлігі келесідей: тәрбиеленушілердің тек ақыл-санасына ғана емес, сондай-ақ олардың сезімдеріне де әсер етіп, дүниеге деген көңіл-күй құндылықты қатынастар тәжірибесін жалпыланған ептіліктер арқылы танытуға болады:

тілдесудің мәнерлі, мәнді ым-ишара және жүріс-тұрыс қозғалыстарын пайдалану;

өз психикалық қалпын басқара білу және көңіл-күй шығармашыл қуатты тұрақтандыра алу;

актер - режиссорлық ептіліктер.

Педагогикалық құралды қолдану ептіліктері мен дағдыларының ерекшеліктері олардың ұстаз бен шәкірттің тікелей өзара қарым қатынасында көрінетінінде. Олар әр қашан жарқын да айқын даралықты және тұлғалық сипатты бола келіп, педагогтың жасына, жынысына, темпераменті мен мінезіне, оның денсаулығы мен анатомиялық-физиологиялық табиғатына тәуелді қалыптасады. Педагогикалық қызмет үдерісіндегі осы ептіліктерден тәрбиеленушілер өз педагог-тәрбиешісінің адамгершілік, эстетикалық бағыт - бағдарын, көзқарас және ұстанымдарын танитын болады.