Оқу - еңбектік жаттығулар

Оқу-еңбектік жаттығуларға балалардың өндірістік еңбек бағытындағы тәжірбелік жұмыстары жатады. Бұл жаттығулардың мақсаты тәрбиеленушілерді игерген теориялық білімдерін еңбектік іс-әрекетте пайдалануға үйрету, дағдыландыру. Мұндай жаттығулар еңбек тәрбиесінде тиімді ықпал жасайды.

Жаттығулардың тиімді болуы белгілі шарттардың орындалуына байланысты; 1) олармен шұғылданудағы шәкірттердің саналылығы; 2) жаттығуларды орындауда дидактикалық бірізділікті сақтау: а) алдымен материалды жаттау және есте қалдыру жаттығуларын орындау; б) кейін - қайталау; в) игерілігенді қолдану; г) менгерілгенді өзбетінше қызмет жағдайларына қосу; д) шығармашыл қолданымға жеткізу сонымен жаңа материалды бұрыннан игерілген білім, ептілік және дағдылар жүйесіне қосу арқылы оқу-өндірістік деңгейде өнім шығаруға пайдалануға қол жеткізу. Бұл орайда аса қажеттісі – шәкірттерді көрегендік, пайым-сезімдікке баулушы ізденіс жаттығулары.

Зертханалық жұмыстар - бұл мұғалім тапсырмасы бойынша дәріс жабдықтарын қолданумен тәжірибе өткізу, тәжірибе барысында құрал-саймандарды, басқа да техникалық құралдарды қолдану, яғни шәкірттердің қандай да құбылыстарды арнайы жабдықтарды пайдалана отырып, пән материалын менгеру бағытында жүргізіледі.

Зертханалық ізденіс - зерттеу жұмыстарының кейбірі жекеленген нақты құбылысты ұзақ уақыт бақылауға арналады, мысалы, өсімдік өсуі, жануардың дамуы, ауа райының құбылуы, өзендер мен көлдердегі өзгерістер және т.б.

Зертханалық жұмыстар сабақтың бір бөлігінде не бүкіл сабақты қамтып, өткізілуі мүмкін.

Тәжірибелік жұмыстар ірі бөлімдерді өтіп болғаннан соң қайталау, бекіту, қорыту мақсатымен жүргізіледі. Олар тек сабақта ғана емес, сыныптан, мектептен тыс та өткізіле береді, мысалы, жер бетін өлшестіру, балаларды ^;мектеп жанындағы учаскелерде оқу-үйренім жұмыстарына тарту және т.б. Игерілген білімдерді тәжірибеде қолдануға жаттықтыру, ептіліктер мен дағдылар қалыптастыру үдерісінде қолданылатын тәсілдер маңызды келеді. Олар төмендегідей:

• мұғалімнің алдағы жаттықтыру жұмыстарының мақсаты мен міндеттерін жете түсіндіруі;

• мұғалімнің жаттығудың қалай орындалатынын көрсетуі;

• білімдердің тәжірибеде қолданылуының бастапқы жолдарын шәкірттердің өздері көрсетіп, баяндай алуы;

• меңгеріліп жатқан ептіліктер мен дағдылар бойынша балалардың жаттығу іс-әрекетін жетілдіріп бару.

Жаттығу жұмыстарын таңдауда маңызды болатыны – олар бір тараптан, шәкірттердің еліктегіштігіне, екінші тараптан - шығармашыл құмарлығына негізделіп, епшілдік, ойлау, қандай да міндеттерді атқаруда өздерінің дербес шешім жолдарын іздестіруге сай болуы.

Білімді тәжірибеде пайдалану бойынша жаттығулар ұйымдастырудың мұндай әдістері осы заманда болашақ тұлғалардың ақыл, ой-өріс дамуын жеделдету міндеттеріне байланысты үлкен қажеттік танытып отыр. Дегенмен, жаттығулардың дамытушылық сипаты олар құрамындағы шығармашыл тапсырмаларға байланысты, оларды орындау барысында шәкірттен жасампаздық соны ойлар мен ақыл дербестігін талап ететіндей мазмұнға тәуелді келеді.