Акпараттық- дидактикалық блок

1. Тағамның химиялық контаминанттары және олармен шақырылатын аурулардың алдын алу.*

Тағамдық азықтардағы ксенобиотиктi нормалау принциптерi. Өмiр сүру үшiн қолайсыз әсерiн қазiргi және болашақ ұрпаққа ксенобиотиктi нормалау ШТД (шектелген тәулiктiк дозасы), бөгде затты нормалау гигиенаның басты реглементi, (ШТД – бұл максималды доза, адам денесiнiң салмағы килограммен есептелiнедi). Адам денесiнiң салмағын ШТД-ға көбейту арқылы табуға болады (орташа салмақ 60 кг), тәулiктiк тағам рационының құрамын ШТТ (шектелген тәулiктiк түсу) анықтау үшiн керек. ШТД, ШТТ және орташа тәулiктiк тағам азығын жинай отырып, тағамда бар ксенобиотиктердi анықтауға болады.Тағамдық азықтардың қосылысын нормалай отырып, оның концентрациясына мынадай талаптар қойылады:

- ұзақ уақыт бойынша адам ағзасына қолданылуының керi әсерi болмайды.

- тағамдық азықтардың органолептикалық қасиетi нашарланбайды

- технологиялық қасиетiне және оның сақталуына, тағам азығының құндылығына негативтi әсерiн тигiзбейдi.

- Тағамдық азықтың қосындысының нормалау оның концентрациясын жоғарлатпайды.

Экологиялық қолайсыз факторлардың әсерiнiн тамақтануды ұйымдастыру алиментарлық адаптацияның пайда болуын қорытындылайды – тамақтануды оптизимациялау экстремальды сыртқы ортаның ағзаға резистенттiгiн өңдеу үрдiсi, барлық метоболизм жүйесiнiң тұрақты функционалды дамуы және тамақтану рационымен азықтық заттардың түсуiн қамтамасыз ету. Адаптация клетканың қорғау – қорғау адаптациялық механизм негiзiн күшейтедi: а) ферменттiк жүйе арқылы ксенобиотиктер жүйесiн биотрансформациялау (ксенобиотиктердi залалсыздандыру және ағзадан қауiпсiз түрде шығару); б) антиаксиданттық қорғау (токоферол, ретинола және каротин әсерi).

Дәстүрлi функциялардан басқа, экологиялық жағдайда тамақтану жүктемесiн қамтамасыз ету:

- ксенобиотиктердiң ЖКТ-ға енуiн төмендету;

- тiн және ағза деңгейiндегi бөгде факторлардың қолайсыз әсерiн босаңдату;

Ксенобиотиктердi адсорбциялау арқылы блоктау хитин, цеолит, коллаген, альгинат, азықта азықтық талшықтардың көптiгiн қамтамасыз ету және ішектің перистальтикасы.

Минералды элементтер, дәрумендер, аминқышқылдар бөгде агенттермен өзара әсерлесiп, сiңiрiлмейтiн комплекс түзедi.

Ксенобиотиктердi биотрансформациялау процесi келесi спецификалық емес алиментарлық қолдау көредi;

- нутриенттердiң толық түсуiн қамтамасыз ету, метоболизм үрдiсiнiң регуляторын қорғау.

- Патохимиялық реакциялардан промотордың түсуiн минимумға дейiн төмендету;