СүЙЕК ЖӘНЕ Б¦ЛШЫҚ ЕТ ЖүЙЕСІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Жаңа туған баланың қаңқасы әсіресе омыртқа бағанасы, білезік, жамбас сүйектері, шеміршек тінінен құрылған.

Жаңа туған баланың сүйек тіні химиялық құрамына қарағанда суға бай және қатты заттарға сұйық болып келеді. Ол қан тамырларға бай, талшық құрамды. Осы ерекшеліктерге байланысты бала сүйектері өте жұмсақ, баланың жағдайына байланысты (баланы анасы дүрыс қолына отырғызбаса, киімі өте тығыз болса, т.б. себептерге байланысты) тез майысады да сымбатының бұзылуына әкеліп соқтырады. өсе келе, баланың сүйектер құрамы ересек адамның сүйек құрамына жақындайды.

Баланың сүйектері 2-3 жасына таман өте тез өседі, талшықты тін пластинкалы тінге аударылады. 12 жаста баланың сүйек құрамы ересектер сүйегінің құрамына жақындайды.

Баланың б а с с ү й е г і құрамында да ерекшеліктер бар. Нәрестеде сүйек арасындағы тігістері өте жеңіл шұқыланып тұрады. Төбе және маңдай сүйектер арасында сүйек тіні жоқ, тек дәнекер жарғақпен жабылған бөлігі бар.оны үлкен еңбек деп атайды, оның түрі ромб тәріздес, көлемі 2-2,5 см, бала 12-15 айға толғанда жабылады. Төбе сүйектері және шүйде арасында үш бұрышты кіші еңбек жайғасқан. Ол нәрестелердің тек 25% ашық болады, және 3 айында жабылады.

О м ы р т қ а б а ғ а н а с ы негізінде шеміршектерден құрастырылған, иіндері жоқ, тік болып келеді. Тек 2 айында физиологиялық мойын лордозы пайда болады(басын ұстай бастағанда), 6 айында – кеудесі артқа майысады (отыра бастағанда), 1 жасында – бел лордозы (жүре бастағанда) пайда болады. 3-4 жасқа таман баланың омыртқа бағанасының түрі ересек адамдардың түріне жақындайды. Тәрбиелеудің жағымсыз шараларында, күтімнің кемістігіне байланысты омыртқа бағанасы бір жаққа майысып кетуі мүмкін (сколиоз).

Б а л а к е у д е с і бөшке тәріздес, қабырғалары тігінен орналасқан, олар омыртқа бағанасына қарағанда 90⁰ орналасқан. Осыған байланысты, кеуденің қимылдары нашарлайды, өкпенің жазылуы нашарлайды. Бала өсе келе, қабырғалары төмен түседі, кеуде түрі өзгереді, кеңиді. Бала 12-13 жасқа келгенде кеуденің қалыптасуы аяқталады.

С ү т т і с т е р баланың 6 - 7 айында пайда болады, әуелі алдынғы төменгі күрек тістері, екі айдан кейін екі үстінгі күрек тісі, сонан соң үстінгі қаптал тістері, бірінші жас аяғында төменгі қаптал тістері пайда болады. Бірінші жасының аяғында балада 8 тіс, үш жасқа таман 20 тіс болады. 6 - 24 ай аралығындағы тіс санын келесі формула арқылы санауға болады: Тіс саны = n – 4, n – бала өмірінің айлары. Мысалы, он айлық баланың тіс саны 10 болады. 6-7 жаста баланың сүт тістері орынына тұрақты тістер пайда болады. Олардың кезеңдігі сүт тістері пайда болу кезеңдігіне сәйкес. Нәрестенің бұлшық еттері шала дамыған. Бұлшық еттердің талшықтары өте жұқа, тек өсе келе олар қалыңдайды және осыған байланысты бұлшық еттер көлемі өседі. Жаңа туған балада бұлшық еттерінің шектен тыс тонусы (гипертонус) болады, 2-3 айында баланың қолдарынан шектен тыс тонусы жойылады, 3-4 айдан – аяқтарынан..