Дәріс 12. Тежегіш қондырғылары

Тежегіш қондырғылары бұрғылау машиналары мен механизмдерінде қолданылады, міндеттері бойынша негізгі және көмекші болып бөлінеді. Негізгілер машина мен механизмдерді орнату үшін қолданылады, олар соңғы қозғалыста немесе жұмыста ұзақ үзіліс кезінде қозғалыс болады. Көмекші қозғалыс жылдамдығын төмендету мақсатымен ұзақ уақыт тежелу үшін қолданылады. Бұрғылау машиналары мен механизмдерінде негізгі тежегіш ретінде фрикционды тежегіш қондырғылары қолданылады, олар ленталы және құдықты болып бөлінеді.

Ленталы тежегіште жұмыс элементтері – фрикционды төсемемен иілгіш лента, олар лента соңының біреуі бұрыштық араласу кезінде тежегіш шкивіне жабысады. Құдықты тежегіште жұмыс органы – колодка, олар қарама-қарсы сызықты араласу кезінде тежегіш барабанының сыртына юабысады. Бұрғылау машиналарында көмекші ретінде гидродинамикалық және электрлік тежегіш қондырғылары қолданылады.

Тежеуді машинаның тез жүрісті біліктеріне орнату қажет, айналу моменті аз болуы керек, міндетті түрде қажет тежегіш моментіне тәуелді болған тежегіш өлшемін төмендетеді. Тежегіш қондырғыларының тоқ баруы және бармауы механикалық, пневматикалық және электрлік жетектермен іске асырылады, осы іс әрекеттер қолмен немесе автоматты басқарумен қамтамасыздандырылған. Автоматты басқарумен шиеленіс (авария) жағдайларда тоқтатуға болады.