Еңбек өнімділігін өсіру факторлары

Еңбектің өнімділігін арттыруға нарық жағдайында экономикалық заң және құрылыс кешеніндегі өндірісті ұлғайтудың басты көзі болып табылады. Еңбек өнімділігінің деңгейіне әртүрлі факторлар ықпал жасайды, олар мынадай негізгі бағыттармен және топтармен жіктеледі:

1.Еңбекті ғылыми ұйымдастырудың әдістерін жетілдіру (ЕҒҰ–НОТ). Бұл факторлартобы мыналардыңбасын біріктіреді: озат тәжірибені зерделеу мен тарату;жұмыстық қабылдаулар мен операциялардың, жұмыс орындарын әзірлеу мен жарақтаудың мейлінше ұтымды әдістерін енгізу;

бригадалар мен буындардың құрамын ұтымды жинақтау;

бригадалар мен буындарды жоғары сапалы аспаптармен және мүкәммалмен жан – жақты жарақтау;

еңбекті ұйымдастыру мен нормаларды жақсарту;

жұмысшылар мен ИТКбіліктілігі мен мәдени – техникалық деңгейін көтеру;

еңбек қауіпсіздігінің санитарлық – гигиеналықжәне психо– физиологиялық жағдайларымен техникалық жақсарту;

қызметкерлерге мәдени –тұрмыстық қызмет көрсетуді жақсарту;

еңбекке ақы төлеу нысандарын, қызметкерлердіматериалдық және моральдық ынталагдыруды жетілдіру;

ұжымды әлеуметтік дамытудың кешенді жоспарларын жасау және енгізу;

2. Құрылыс монтаж жұмыстарынмеханикаландыруды дамыту мен қол еңбегімен айналысатын жұмысшылардың өзіндік үлесін қысқарту. Бұл факторларға құрылыс машианаларының қолда бар паркін пайдалануды жақсарту;

Паркті жаңарту, моральдық және физикалық жағынан ескірген машиналар мен механизмдерді жаңаларымен, жоғары өнімділерімен ауыстыру;

Құрылыс ұйымдарын шағын механикаландыру құралдарының норма – жинақтарымен нығайту, бұл машиналардың жөндеуде болу мерзімдерін қысқартады.

3. Құрылыстың индустриялануын арттыру және ілгермелі және тиімді құрылыс материалдары мен құрастырмаларын ендіру. Бұл топ мынадай шаралар мен ілгермелі жобалық шешімдердіңбасын біріктіреді:

жинамалы құрастырмаларды, блоктармен түйіндерді қолдану мен ірілендірудің өзіндік үлес салмағын өсіру;

жинамалы құрастырмалар мен детальдардың зауыттық дайындығының сапасын жақсарту, салмағын азайту және дәрежесін көтеру;

жобалық шешімдерді бірегейлендіру мен стандарттаудың негізінде жинамалы құрастырмалар мен детальдардыңтехнологиялылығын арттыру;

тиімді құрылыс материалдары мен құрастырмаларын қолданудың өзіндік үлес салмағын өсіру;

құрылыс монтаж жұмыстары өндірісіне жаңа, неғұрлымжетілген технологияны енгізу;

4.Құрылыс өндірісінде менеджментпен маркетингті жетілдіру;

материалдық-техникалық, еңбек және қаржы ресурстарымен балансталған құрылыс пен объектілерді пайдалануға берудің жоспарларын жасау;

құрылыс өндірісін мамандандыру мен шоғырландыру деңгейін көтеру;

құрылыс ұйымдарының ұйымдық құрылымын жетілдіру және әкімшілік басқару қызметкерлерін ұтымды түрде қысқарту;

үйлер мен ғимараттарды тұрғызудың ағынды әдістерін кеңейту;

құрастырмалармен, детальдармен, материалдар мен өндірістік -технологиялық жинақтау негізінде салынып жатқан объектілердің материалдық техникалық жабдықталуын жақсарту;

көмек құралдарын, тасымалдау схемаларын ұтымды түрде таңдау негізінде құрылыс жүктерін тасымалдаудың тиімділігін арттыру, көлік жұмысын пайдалануды жақсарту және оның өнімділігін арттыру;

қосалқы және көмекші өндірістерді ұйымдастыруды жетілдіру және онда жұмыс істейтіндерді ұтымды түрде қысқарту.

Факторлар бойынша еңбек өнімділігінің өсу еңбектің көп жұмсалуының бастапқы (базистік) деңгейін айқындаудан басталуы тиіс. Мұнда база үшін алдындағы жылы қол жеткен еңбектің көп жұмсалу деңгейі қабылданады, ол адам\ күнмен айқындалады(немесе адам\ жыл), мысалы,құрылыс монтаж жұмыстарының 1 млн.теңгеге сметалық құнына арналған.

Ұсынылатын әдебиеттер

1. Экономика предприятия. Тесты, задачи, ситуации. - М.: 2003

2. Баяхметов Т. Құрылыс экономикасы, Алматы. 1998

3. В.В.Костюченко, К.М.Крючков, О.А.Кудинов Менеджмент в строительстве, "Феникс", 2002

4. Степанов И.С. Менеджмент в строительстве, Юрайт, 2004.

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары

1. Құрылыстағы еңбек өнімділігі көтеру мен және экономикалық ынталандыру

2. Еңбек өнімділігін бағалау

3. Еңбек нарығындағы реттеуде мемлекеттін араласуы