Зургар ахр келвр бичтн

Рис. дети играют в зимние игры

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Темдг _____ (8)

V-гч төр ҺӘӘХҮЛД

Рвр

(мальчик с письмом)

Зург

(портрет О.И.Городовикова)

3. Урһмл

(степь, разнотравье)

4. Мөңк һал

(Вечный огонь)

5. Иҗл һол

(река Волга)

6. Кеедән гер

(кибитка)

Җаңһр: Оньган өгтн!

Көтчнр селәнәс үрвр ирв.

Дорҗ мадниг гиичд дуудҗана.

Олмһа үүрмүд Хальмг Таңһчар зуульчлхар бәәнә.

Зуульчллһан Элст балһснас авн эклх саната.

Хоңһр: Хальмг зурачнрин зургуд хәләх санатав.

Мини аавд нег зург бәәнә.

Зургт медәтә цергч зурата.

Эн цергчин тускар медхәр седҗәнәв.

Рис. 4 ребят(две девочки, два мальчика) читают письмо

Йисн: Би хальмг теегин тускар

цугинь медхәр седҗәнәв. Хальмг тохмта

мал үзхәр седләв. Нанд гөрәснә туск дегтр бәәнә.

Мини ээҗ теегин урһмлын нерд сәәнәр меднә.

Хаалһдан урһмл цуглулнав, школдан авч ирнәв.

Өлзәт: Иҗл һолд олн зүсн заһсн бәәнә.

Би әмд заһс үзәд угав.

Заһсдын зург цокнав, альбом кенәв.

Өврмҗтә альбом болх гиҗ санҗанав.

Долан: Хаалһин хаҗуд ишкә гер үзләв.

Тер кенә гер болхв?

Ишкә гер – мана өвкнрин гер.

Ишкә герин дотр юн бәәдгинь үзхәр седҗәнәв.

Җаңһр: Үүрмүд, хаалһдан белдвр

өмнәснь кех кергтә.

Кен ямаран хош-хора авх?

1-гч әңг Үрвр

Умштн.

Эңкр үүрмүд! Байрта зәңг таднд келхәр адһҗанав. Удл уга хаврин амрлһн эклх. Амрлһндан Хальмг Таңһчар зуульчлхмн болвзго? Таңһчин селәд, теегин аһу, Элст балһс хәләхмн. Сүл җилмүдт Элст икәр хүврв. Ода эн сәәхн, ке өдгә цагин балһсн. Мадн, селәнә бичкдүд, таднд эдл-ахун тускар келҗ, үзүлҗ өгнәвидн. Тадн маднд хотл балһсна тускар келҗ өгтн. Хаврин теегәр зуульчлхмн. Хаврин тег йир сәәхн. Олн зүсн цецгүд, көк ноһан, цеңкр усн, дулан салькн нүд байрлулна. Зуульчллһан Элстәс авн эклхмн. Цугтан Элстд харһхмн. Би үүртәһән гиичлүрт зогсхв. Нанд хойр күн бәәдг хора үлдәлһтн. Дорҗ, тана «Олмһа үүрин» негнь. Сән менд харһий!

Иим янзар күүндтн:

А.: Үрвр альдас ирв?

Ә.: Үрвр Ик Буурлас ирв.

а) Сурврмудт хәрү өгтн.

1. Җаңһрт бичг кен илгәв?

2. Бичг альдас ирв?

3. Бичгт юн бичәтә?

4. Дорҗ гисн кемб?

5. Үүрмүд зуульчллһан кезә эклхәр бәәнә?

6. Зуульчлһан альдас эклхәр бәәнә?

7. Селәнәнә бичкдүд үүрмүдтән ю үзүлх?

8. Хаврин тег ямаран бәәдлтә?

ә) Шинҗлтн. Дорҗ хаалһдан ямаран селәд үзх?

• Көтчнр • Ергенинск

• Көглт

• Троицк

• Элст

Иим янзар күүндтн:

А.: Дорҗ хаалһдан ямаран селә үзх?

Ә.: Дорҗ хаалһдан Көглт гидг селә үзх.

2. Хоран бәәдл медүлҗәх үгмүд темдглтн.

Дөрвлҗн, матьхр, һо, өндр, сарул, чидлтә, дулан, ке, һашун, утулң, оньгта, мөстә, оошг, нарта, һурвлҗн, төгрг, цевр, дулан, харңһу, хагсу, шин, цаһалһсн, яссн, маштг, киитн.

3. Дорҗд ямаран хора белдхинь тааҗ медтн.

□ ○ прямоугольник треугольник

дөрвлҗн төгрг утулң һурвлҗн

Иим янзар күүндтн:

А.: Дорҗд ямаран хора кергтә?

Ә.: Дорҗд дөрвлҗн, сарул, дулан хора кергтә.

4. Умштн. Харһлт

Москва балһсн. Һартан чемода бәрсн баахн көвүн Курск вокзалд ирв. Төмр хаалһ деер әмт зөөдг поезд зогсчана. «Москва – Элст» гиҗ бичәтә вагон тал көвүн өөрдәд, кесг улс дахад, тер вагонд орв. Баахн көвүн келв:

– Үүрмүд, мендвт!

– Менд, – гиҗ буурл сахлта өвгн хәрү өгәд сурв: – Кукн, хамаран йовҗ йовнач?

–Хальмг Таңһч тал көдлмш кехәр йовнав.

Бийләһән әдл күүкн көвүн хойрин хаҗуд суув. Күүкн көвүн хойр сурһулян төгсәһәд, көдлмшт оч йовна.

– Та, көгшә, хамаһас йовҗ йовнат? – болҗ көвүн соньмсв.

– Һәәхүлд ирәд, хәрҗ йовнав. Москва сәәхн балһсн, болв теегм сангдад бәәв.

Хальмг тег өнр-өргн болчкад, өлзәтә һазр. Деед үзгтнь Иҗл һол урсна, Көк теңгс тал гүүнә. Дорд үзгтнь Тең һол мелмлзәд бәәнә.

Хамгин ик зөөрнь – мал. Торһн нооста хөд өскнә. Мөрд, темәд бәәнә. Шорвин кецд Иҗл талас цувгар усн орҗ ирв. Тутрһ байн урһц өгдг болв.

Теегт буудя урһна. Оля-Каспийск, Сарпинск, Кумск цувгудар һурвн үзгәс әмрл усн ирҗ, теегин дунд Чограй гидг күүнә һарар делдсн шин теңгс бүтәв. Эн теңгс утдан 50 дууна, өргндән 10 дууна.

Аш сүүлднь, тедн «Элст» гидг төмр хаалһин станцд бууцхав. Теднә өмн Хальмгин хотл балһсн дүңгәҗ харгдв.

Рис. купе, пассажиры

а) Сурврмудт хәрү өгтн.

1. Көвүн ямаран нертә вагонд орв?

2. Кенлә харһв?

3. Өвгн ямаран кергәр Москваһур ирсн бәәҗ?

4. Теегин тускар өвгн баһчудт ю келҗ өгв?

5. Хальмг теегт ямаран уста һазр бәәнә?

6. Тадн поездар йовлт?

7. Өдгә цагт әмтн Москвад яһҗ күрнә?

ә) Чик эс гиҗ хаҗһринь темдглтн.

1. Буурл үстә көгшә вагонд орҗ ирв.

2. Деед үзгтнь Иҗл һол урсна.

3. Көвүн Казанск вокзалд ирв.

4. Көвүн гиичд йовҗ йовна.

5. Көвүн күүкн хойр көдлмшт оч йовна.

6. Дорд үзгтнь Тең һол мелмлзәд бәәнә.

7. Көгшә хальмг теегин тускар келҗ өгв.

8. Хальмг тег малар байн.

9. Теегт буудя урһна.

5. Келвр амн үгәр келтн.

Зура

1. Харһлт.

2. Күүндвр.

3. Көгшән келвр.

4. Теегин өврмҗ.

5. «Элст» гидг төмр хаалһин станцд