Умштн. Тодлтн

чиндһн бал

Герин мал болн адусд

Цуг малмуд кезәнә зерлг бәәсмн. Күн тедниг иҗлдүлҗ авсмн. Иҗлдүлҗ авчкад, теднәс олз-ору авдг бәәсмн. Цуг һарт иҗлдүлсн малмудыг герин малмуд гиҗ нерәддмн. Герин малмудын болн адусдын тоод мөрн, хөн, үкр, темән, һаха, чиндһн ордмн. Эднә тоод така, һалун, нуһсн, зөг бас ордмн

Цуг эн малмудас күн олз-ору авдмн. Мөрн күнд аца зөөнә. Үкрәс мах, үс авна. Хөөнәс ноос, мах авна. Ноха мал харна. Мис хулһн бәрнә. Герин шовуд өрвлг, өндг, бул өгнә. Зөгәс күн бал һарһҗ авна.

а) Сурврт хәрү өгтн.

1. Герин малмудыг цугтнь нерәдтн

2. Зерлг аңгудыг цугтнь нерәдтн

4-гч әңг Мөңк һал

1. Чееҗәр дастн.

Туурмҗ мөңкрнә

Баатрмудын нерд бичәтә Кучтә ноолданд хорснд

Бумблвин өөр зогсув, Көгшрлт, үкл уга,

Теднә үүлдвр туурмҗта – Теднә күцәсн ачд

Тотхҗ дотран санулв: Хүврлт, мартмҗ уга –

Омгта үрдин нерд Җилмүд цувлдҗ өңгрнә

Үйәс үй кедәд, Җивртә туурмҗ мөңкрнә.

Үлгүр, бахмҗ болна. Инҗин Лиҗ

Фото вечного огня в Элисте

2. Умштн:

1941 җил немшин фашистнр мана Төрскнүр дәврәд, олн улсин җирһлиг таслв. Хальмгин күүкд, көвүд һартан бу, зер-зев авч фашизмин өмнәс ноолдв.

Алдр Төрскнә дәәнд орлцад, Герой нер зүүсн улс олн. Эднә нерд Мөңк һалын бумблвд бичәтә.

Басң Бадминович Городовиков дәәнә түрүн өдрәс авн орн-нутган харсҗ ноолдв. Басң Бадминович сән медрлтә, дадмг генерал. 1927 җиләс авн 1961 җил күртл цергин халхар көдлсмн. Цергин хөөн Хальмг Таңһч һардв.

Делгә Эрднь цергт эврәннь сән дурарн мордв. 1942 җил, әрә гиҗ 20 настадан, баатр кевәр әмнәсн хаһцв. Делгә Эрднь Тең һол деер болсн ноолданд зөрмг йовдл һарһв.

Манҗин Лиҗ Днепр һол деер күчтә баатр йовдл һарһҗ, Герой нер зүүв.

Сержант Басңга Баатр һанцарн кесг немшин фашистнрлә ноолдад, эдниг диилсн болдг. Ацата дөрвн машиг шатаһад, штабин кесг нуувчин цаас булаҗ авч ирсмн, Тиим күндтә керг-үүл күцәснднь Герой нер зүүлһсн болдг.

Бембл Манджиевич Хечиев дәәнә өмн цергин полкин взводын командир билә. Нег дәкҗ, өшәтнә хойр зводур дәврәд, тедниг дииләд, арвн һурвн салдс кел бәрҗ авсмн. Герой нер зүүсмн.

Ах лейтенант Николай Манджиевич Санджиров Днепр һол һатллһнд бийән әрвллго ноолдв. Өөрән хойр салдста 408 дәкҗ цергчнриг, зер-зевиг һол һатлһҗ зөөв. Эн күчтә йовдл күцәснднь энүнд Герой нер зүүлһв.

Мана орн-нутгин Герой нер зүүсн хальмгудын нердинь цааранднь чигн тоолад келҗ болхмн билә. Иигҗ хальмгин үрдүд эңкр Төрскән харсгч дәәнд зөрмг кевәр орн-нутган, эврәннь байрта сәәхн җирһлән фашизмәс харсҗ нерән түүрүлсмн.

а) Сурврмудт хәрү өгтн.

1. Кедүдгч җил Төрскән харсгч дән эклв?

2. Кедүдгч җил Төрскән харсгч дән төгсв?

3. Кен эврәннь дурар цергт мордв?

4. Кен 408 дәкҗ Днепр һол һатлв?

5. Ямаран зөрмг йовдл Делгә Эрднь күцәв?

6. Кен нуувчин цаас эврәхстән авч ирв?

7. Хальмг Таңһчин кедү үрдүд Герой нер зүүв?

8. Кен мана Хальмг Таңһч һардв?

9. Диилврин өдр кезә темдглгднә?

10. Кенә орн-нутгла мадн дәәллдүвидн?