Рсақ ішілік (а н т е н а т а л д ы қ) шақ 270 күнге дейін жалғасады (280 күнге дейін)

Дереу босану 37-41 жүктілік жұмасына дейін созылады. Мерзімінен бұрын босану - 37 жұмаға дейін кездеседі, кешіккен босану – 42 жұмадан кейін.

Ұрықтың салмағы 270 күн аралығында 6·10¹² көбейеді. Туғаннан кейін адамның салмағы тап осылай көбейсе, ересек адамның салмағы жер салмағынан бір неше рет асатын еді. Ұрықтың бойы жүктілік кезде 5000 рет көбейеді.

- Баланың кіндігін кескеннен кейін (неонатальдық) ж а ң а т у ғ а н д ы қ кезең басталады. Бұл кезеңде ағза сыртқы қоршаған ортаның жаңа жағдайларына икемделеді, шараналық (плаценталық) қан айналымы өзгеріп, өкпе арқылы тыныс қалыптасады, дене жылылығын қалыптастыруын жүйелілеуі өзгереді. Осы алдынғы, бір жұмаға жуық неонаталдық мерзіміді тез бейімделу кез деп атайды. Перзент жаңа қоршаған ортаға үйренісіп, қоршаған орта әсерлеріне жауап қайтара бастайды: физиологиялық тері қызаруы, физиологиялық сарғаю, физиологиялық дене салмағы жойылуы, жыныстік криз т.б. түрінде. Осы кезеңде тек жаңа туған балаларда кездесетін аурулар айқындалады, олар: тумастан біткен ақаулар, тұқым қуалау аурулар, гемолиздық ауру, әртүрлі әсерлерден бала миының зақымдануы, тұншығу, іріңді тері аурулары, сепсис т.б. Осы жаңа туғандық кезеңде шартты рефлекстер пайда болады, бала анасымен әсерлі байланыс жасайды.

- Е м е т і н немесе б ө б е к т і к шақ кезеңінде бала өте тығыз анасымен қатынасады, сондықтан баланы міндетті түрде ана сүтімен қоректендіру керек. Осы кезде баланың салмағы үш есе, бойы 50% көбейеді. Тыныс алу мүшелерінің шала дамуына байланысты бала пневмониямен, бронхиолитпен ауырады. Сондықтан осы балаларды шынықтырған жөн. Ең жақсысы – баланы жүзуге үйрету.

- А л ғ а ш қ ы б а л а л ы қ немесе с ә б и л і к шақ, мектепке дейінгі кезеңнің алды – осы кезде баланың физикалық дамуы төмендейді. Екі жасының аяғында сүт тістердін пайда болуы аяқталады. Баланың қимылы өте тез, сондықтан, қимыл зақымдары жиі болады. Баланың тактильдық сезімі жоғары, ауыз рецепторлық аппараты да жан жақты тану мағлұматына қатысады, сондықтан осы кезеңде өте жиі улану және бөтен заттарды жұтып қою жиі кездеседі. Осы кезеңде аллергиялық аурулар, тіпте демікпе ауруы, респираторлық аурулары да пайда болуы мүмкін. Балалар үш жастан бастап «мен» деп сөйлейді, осы жасқа дейін өзі туралы «ол» деп сөйлейтін еді. Тап осы кезеңде баланы дұрыс тәрбиелеген жөн.

- Келесі кезең б і р і н ш і л і к б а л а л ы қ немесе е с т и я р л ы қ шақ, ол - мектепке дейінгі кезең. Осы кезеңде баланың сүт тістері орынына тұрақты тістер пайда болады. Иммунитеті қалыпты болады, баланың ой өрісі (интеллекті) жоғарылайды, ішкі мүшелер құрылысы дамып жетіледі. Бес жастағы бала өз ана тілін жақсы біліп, сөйлейді. Қыз баламен ер балалардың айырмашылығы жақсы білінетіндей болады. Аурулар арасында бірінші орында жұқпалы аурулар, тыныс алу мүшелердің аурулары тұрады. Өлімшілдік арасында бірінші орында зақымдану (травматизм) тұрады.

- Е к і н ш і л і к б а л а л ы қ немесе б ү л д і р ш і н д і к шақта кіші мектеп кезеңіндегі балалардың сүт тістері толық ауысып болады. Ер балалар мен қыз балалар арасындағы айырмашылық айқын білінеді. Баланың қимыл үйлестіруі жақсы дамиды. Бала оқуға байланысты уақытында дұрыс тамак ішпейді, психикасына және нерв жүйесіне қатты салмақ түседі. Баланың көруі бұзылады, келбеті нашарлайды, тіс жегісі пайда болады.

- Ж е т к і н ш е к т і к шақ ересек мектеп кезеңінде жынысты жетілу кезеңі болып саналады. Осыған байланысты балалардың мінез – құлқы, бұрынғы рухани байлықтары өзгереді. Осы шақта ас қорыту мүшелердің аурулары, семіздік пайда болады.