Мўнай ґнімдерінен суды тазалау јдістері

Тўндыру,флотация жјне сїзу јдістері ќолданылады.

Тўндыру-јр тїрлі тыєыздыќтыѕ јсерімен май бґлшектерініѕ ґздігінен бґлінуі.Мўнай ґнімдерініѕ бґлшектері суда су бетіндегі ауырлыќ кїшініѕ јсерімен 2-3 мкм ґлшеміндегі сфералыќ формаєа ие болады.

Дисперстік деѕгейі-бґлшектіѕ ґлшеміне кері кґлем.Дисперстіктіѕ деѕгейі жоєары болєан сайын сарќынды судаєы мўнай ґнімдері бґлшектері соншалыќты кіші болады.Тўндыру їшін мўнай ўстаєыштар пайдаланылады.

1-сарќынды су; 2-ќабылдау камерасы;3-тўндыру аймаєы; 4-тазаланєан су;5-тік жартылай батырылєан ќалќалар; 6-мўнай жинаєыш ќўбырлар;7-жїзіп шыќќан мўнай ґнімдерініѕ пленкасы.

7.1-сурет.Типтін мўнай ўстаєыштыѕ сызбасы мўнай ўстаєыштарды таѕдауда келесі кемшіліктерге мјн беру керек.

-тік ќиылысудыѕ барлыќ нїктелерінде су ќозєалысыныѕ жылдамдыєы бірдей;

-су аєыны ламикарлы сипатта;

-су легініѕ ґту уаќыты ішінде мўнай ґнімдерініѕ бґлшектерініѕ жїзіп шыєу жылдамдыєы тўраќты;

Су температурасы жоєары болса,мўнай ґнімдерініѕ созылєыштыєы тґмен болады жјне бґлшектердіѕ бґліну жаєдайы жаќсарады.

30°С-ден тґмен температурада мазут мўнай ўстаєышта тўнады,30-40°С-де ілінген жаєдайда болады,ал 40°С-денжоєары болса,бґлшектердіѕ жїзіп шыєу эффектісі байќалады.

1-ќабылдау камерасы; 2-ќалќа; 3-тўну аймаєы; 4-ќалќа; 5-шыєару камерасы; 6-ќайта ќўю жаймасы; 7-скребок; 8-бўрылысты жікті мўржалар; 9-приямок

7.2-сурет.Гипроспецпромстройдыѕ скребоктыѕ механизмі бар мўнай ўстаєышы.

Флотация -май бґлшегі-ауа кґбігі кешенініѕ ќўрылуы жјне осы кешендердіѕ јрі ќарай судан бґлінуі.

Кешендердіѕ жїзіп шыєу жылдамдыєы май бґлшектерініѕ жїзіп шыєу жылдамдыєынан 100-1000 есе артыќ.Су-ауа бґлімініѕ їлкен ќабатын ќўру керек;кґбіктер ќаншалыќты їлкен болса,оныѕ дисперстігі соншалыќты жоєары.

Бґлшек-кґбік кешенініѕ тїзілу механизмі јр тїрлі болуы мїмкін.Осыєан орай аєынды флотацияны бґлектейміз,мўнда ауаныѕ кґбіктері оныѕ судаєы ќаныќ ерітіндісінен бґлінеді,ал аєынсыз флотацияда суєа арнайы ќўрылєылар арќылы енгізілетін ауа кґбігініѕ кґмегімен жїзеге асады.

Аєынды флотацияда (7.3а-сурет)ауа суда 0,5Па-єа дейінгі артыќ ќысыммен ериді,ол їшін ќўбырєа су сорєыштыѕ алдында ауа беріледі,содан соѕ ауалы-сулы ќоспа 8-10минут ішінде арнайы аєынды ыдыс ішінде ўсталады,одан флотаторєа жіберіледі,ол жерде ќысымныѕ тїсуі менкґбіктіѕ тїзілуі процесі жїреді,жалпы алєанда су мен ќоспаны бґлудіѕ флотациялыќ процесі ісіне асады.Флотаторєа кірерде судыѕ ќысымын тїсіруде суда,ерітілген ауа кґбіктер тїзе отырып јп сјтте бґлінеді.

Аєынсыз флотацияда (7.3б-сурет)кґбіктердіѕ тїзілуі механикалыќ(су сорєыш)немесе электрлік кїш есебінен жїреді жјне флотаторєа кґбіктер-су десперстік жїйесі енгізіледі.Кґбіктердіѕ онтайлы ґлшемі 15-30мкм-єа теѕ.Мўнай бґлшектерімен ўсталєан осындай ґлшемдегі кґбіктердіѕ су бетіне ќалќып шыєу жылдамдыєы орташа 0,9-10 м/с-ны ќўрайды,бўл 1,5 мкм ґлшемді мўнай бґлшегініѕ су бетіне ќалќып шыєу жылдамдыєынан 900 есе артыќ.

1-судыѕ кіруі; 2-ќабылдау резервуары; 3-соратын ќўбыр; 4-ауа ќўбыры; 5-су сорєыш; 6-флотациялыќ камера; 7-кґбік жинаєы; 8-тазаланєан судыѕ јкетілуі; 9-аєынды ыдыс.

7.3а-сурет.Аєынды флотацияєа арналєан ќўрылєыныѕ сызбасы.

1-судыѕ кіруі; 2-ќабылдау резервуары; 3-соратын ќўбыр; 4-ауа ќўбыры; 5-су сорєыш; 6-флотациялыќ камера; 7-кґбік жинаєы; 8-тазаланєан судыѕ јкетілуі;

7.3б-сурет.Аєынсыз флотацияєа арналєан ќўрылєыныѕ сызбасы.

Былєанєан жјне майланєан суларды сїзгіден ґткізу тазалаудыѕ соѕєы сатысында жїзеге асырылады.Сїзгіден ґткізу процесі сїзілетін материалдыѕ сыртќы бетіне мўнай ґнімдерініѕ эмульгациялыќ бґлшектерініѕ жабысуына негізделген.Сїзу процесініѕ алдында сарќынды суларды алдын-ала тазалау жїргізіледі,сїзудіѕ алдындаєы мўнай ґнімдерініѕ концентрациясы жоєары емес жјне кґлемдік їлесті ќўрайды.

Сарќынды суларды сїзуде мўнай ґнімдерініѕ бґлшектері су легінен материлдыѕ бетіне бґлінеді жјне арнаныѕ аса тар жолдарын толтырады.Гидрофобтыѕ ќабаттарда(сумен ґзара јрекеттеспейтін)бґлшектер сїзетін материалдарєа жаќсы жабылады,ал гидрофильді ќабатта(сумен ґзара јрекеттесетін)гидраттыќ ќабыќшаныѕ болуынан жабысу ќиындайды.Алайда жабысатын бґлшектер гидратты ќабыќшаны ыєыстырады жјне біраз уаќыттан кейін сїзгіден ґтетін материал гидрофобты тїрде жўмыс істейді.

Сїзгініѕ жўмысы кезінде мўнай ґнімдерініѕ бґлшектері бірте-бірте ќуыстарды толтырады да сїзілетін материалды ќаныќтырады.Ќорытындысында браз уаќыт ґткен соѕ лектен ќабырєаєа бґлінетін май кґлемімен сїзілетін материалдан пленка тїрінде аєатын май кґлемініѕ арасында тепе-теѕдік орнайды.Мўнай ґнімдерініѕ сїзгіден ґтетін ќабатыныѕ шамасына ќарай сїзгі регенерацияєа ажыратылады.

Сїзгіш жїктеуге арналєан материал кварцты ќўм,антрацит кейде Nа-катионитті сїзгілерде ґѕделген мортен жјне домен пешініѕ ќоќысы,керамзит т.б.

Регенерация 0,03-0,04 МПа ќысымымен су буымен жоєарєы тарату ќўрылєылары арќылы жїргізіледі.Бу ўсталєан мўнай ґнімдерін ќыздырады жјне олар ќысымныѕ кїшімен ќабаттан бґлініп шыєарылады.Дегенерацияныѕ ўзаќтыєы-3 саєаттан артыќ болмайды.

Їймелі сїзгілерді сарќынды суларды тазалаудыѕ тиімділігі мўнай ґнімдерінде- 80 %.Бўл жаєдайда тазалаудан кейінгі мўнай ґнімдерініѕ ќўрамы 2-4мг/кг.Сулар осындай сапамен технологиялыќ маќсаттар їшін ТЭС-ке баєытталады.

Тазалаудыѕ толыќ сызбасы:

1.Јрќайсысы екі саєаттыѕ ґнімділіктегі 2 дана орташаландыру бактары.Аса ірі ќатты диспресті ќоспалардыѕ бґлшектерін бґліп шыєару;

2.Мўнай ўстаєыш;

3.Аралыќ бак;

4.Флотатор.Бґлініп шыєарылєан мўнай ґнімдері мазут ќабылдаєышќа баєытталады,созылєыштыєын азайту їшін пармен жылытылады жјне эвакуацияланады.

5.Екі сатылы сїзгілік ќўрылєы.

1-саты.Кварцты ќўм мен антрациттен екі ќабатты жїктеу.

2-саты.Белсендірілген кґмірмен сорбциялыќ сїзгі.

Осы сызба бойынша толыќ тазалау деѕгейі 90-95 %.