Электрлі сїзгіде кїлді ўстау деѕгейін жоєарылату жолдары

Ќазіргі заманєы электрлі сїзгілерде рационалды геометриямен инелі короналыќ электродтарды пайдалану жолымен тўндыру электродтарыныѕ бетіне токты максималды мїмкіндігінше біркелкі таратуєа ќол жеткізіледі. Басќа баєыт электрлі ќарсылыќты тґмендету - бўл булы газды кондицонерлеу, яєни оларєа химиялыќ заттар мен су буын ќосуда олардыѕ ерекшеліктерін ґзгерту.

Кондиционерлеудіѕ химиялыќ јдістері. Кондиционерлейтін ќоспалар ќолданылады: кїкірт оксиді SO₃, су буы, аммиак, натрий кґмірќышќылы Na₂CO₃. Ќосындылар отынныѕ жану ґнімдеріне мґлшерленеді жјне электродтарєа ќонатын кїл ќабатыныѕ электрлік ќарсылыєын азайтады. Кондиционерлеу маќсатына арналєан кїкірт оксиді SO₃ келесі јдіспен алынады: кїкірт ќышќылыныѕ ќайнауы, SO₂ - ніѕ SO₃- ке айналуы, кїкірт триоксидініѕ булануы, катализатордыѕ ќатысуымен кїкірттіѕ жануы.

Алайда бўл тјсіл ўстаудыѕ аса жоєары деѕгейіне ќарамастан, эксплуатациялыќ ќиындыќтары мен шыєынына байланысты, электрлі ќарсылыќ газ жолдарына химиялыќ заттарды алу, саќтау жјне беру ќажеттілігіне байланысты аса кґп таралєан жоќ.

Тазаланєан газдарда су буыныѕ болуы кїлдіѕ электрлі ќарсылыєын тґмендетеді, сонымен ќатар булы газдардыѕ диэлектрлік мыќтылыєын арттырудыѕ арќасында короналыќ электродтарда жўмыс ќуатын арттыру мїмкіндігін ќамтамасыз етеді. Јрі осы уаќытта электрлі сїзгініѕ жўмысына су ўстаудыѕ јсері газдардыѕ температурасына ќарай јр тїрлі болуы мїмкін.

Кондиционерлеудіѕ температуралыќ јдісі. Электрлі сїзгініѕ жўмысы кезінде ўшатын кїлдіѕ электрлі ќарсылыєыныѕ температураєа тјуелділігі экстремальды сипатта болады. (6.13-сурет)

Бўдан кїлдіѕ электрлі ќарсылыєыныѕ азайтылуыныѕ екі жолы бар. Бірінші жолы – кететін газдардыѕ ґте тґмен температурасына есептелген ќазандыќтар ќўру. Бўєан еѕ артќы жылыту ќабатын ќўрастыру арќылы ќол жеткізуге болады. Газдардыѕ температурасын 100% C-ге дейін тґмендету электрлі ќарсылыќтыѕ азаюына јкеледі. Бастапќы кїлдіѕ электрлі ќарсылыєы 5 · Ом · м-дан асса, онда газдарды 80- C температураєа дейін суыту ќажет. Бўл жаєдайда ќазандыќтардыѕ кґлемі мен баєасы артады, тґменгі температуралы ќабаттардыѕ тозуыныѕ интенсификация- сына байланысты эксплуатациясы мен жґндеуі кїрделенеді.

6.13-сурет. Ўшатын кїлдіѕ салмаќтыќ электрлі ќарсылыєыныѕ температураєа тјуелділігі.

Бўл јдіс кїлініѕ салмаќтыќ электрлі ќарсылыєы шектен тыс жоєары болатын отындар їшін пайдаланылмайды.

Екінші жолы- электрлі сїзгілерді ВЗП-ныѕ алдынан газдардыѕ ныѕ алдынан газдардыѕ 350- С температуралы аймаєына орналастыру.

Баєыттыѕ басымдылыєы: газдарды ќою кїлден тиімді жјне тўраќты тазалауєа ќол жеткізу, сонымен ќатар кїлмен былєанєан ќабатты болдырмау.

Кемшіліктері:

- газдардыѕ кґлемін арттыруєа отырып, электрлі сїзгілердіѕ ґлшемін арттыру (140- C температурада шамамен 1,5 есеге арттыру)

- ыстыќ кїлмен бірге ќосымша жылуды жоєалту;

- жоєарєы температурада термиялыќ кеѕейтуге байланысты электрлі сїзгілер элементтерініѕ конструкциясын кїрделендіру;

- ґте жоєары температурада бґлшектердіѕ ерекшеліктері ґзгереді- созылєыштыєы артады, кїл бґлшектері дрейфініѕ жылдамдыєы тґмендейді.

Температуралыќ ылєалды кондиционерлеу - дегеніміз температуралыќ жјне кондиционерлеу басымдылыќтарын пайдалану жолымен булы газдардыѕ ерекшеліктерін ґзгерту.

Екібастўз кґмірініѕ жануында температуралыќ –ылєалды кондиционерленуді ќолдану кїлдіѕ салмаќтыќ электрлі ќарсылыєын едјуір азайтуєа мїмкіндік береді. C температурада жјне бір мезгілде олардыѕ дымќыл ўстауын 8 г/ –ке арттыруда салмаќтыќ электрлі ќарсылыєы (СЭЌ) С температурадаєы дымќыл емес кїлдіѕ СЭЌ-ына ќараєанда тґмен болады.

Температураны C-ге дейін тґмендету жјне ылєалдылыќты 22 г/ -єа арттыру СЭЌ-ты 2-3 есеге азайтады.

ВТИ мен Союзтехэнерго Кїлділігі жоєары отындарєа арналєан ќўрастырылєан кїл ўстаєыш ќўрылєы јзірлеп шыєарды. Ол газдыѕ жїру жолы бойынша бірізділікпен ќосылатын дымќыл баспалдаќтардан (85% баспалдаќ) тўрады, ол газдарды алдын – ала тазалауєа жјне оларды температуралыќ-ылєалды кондиционерлеу- ге баєытталєан. Дымќыл баспалдаќта кїл дымќылданады, оныѕ температурасы 130 дан С-ге дейін тґмендейді. Ќўрылєыныѕ жалпы кїл ўстау деѕгейі 99-99,5 %.

Осы кїл ўстаєышты пайдалануда мынаны есепке алу керек; жанатын ґнімді ќатты дымќылдау тўндыру электродтарындаєы металдардыѕ коррозиялануына јкеледі.

Электрлі сїзгі алдындаєы газ жолдарында суды толыќ буландыру жолымен булы газдарды суыту жјне дымќылдау. Бўл тјсіл аса ќарапайым жјне арзан. Суды буландыру їшін јртїрлі химиялыќ ќоспалар, натрий, литий жјне басќа кондиционерлейтін заттар ќосылєан сўйыќ ќалдыќтар ќолданылады. Бўл тјсілді аз жјне орташа кїлді кґмірді жаєуда ќолданылады.