Маталыќ сїзгілер

Бўлар ўсаќ бґлшектерді ўстауєа баєытталєан. Тазалау деѕгейі 99-99,99%. ТЭЦ-терде пайдаланылмайды, ґйткені органикалыќ отындарды жаєуда ірі бґлшектер пайда болады, олар бўрын айтылєан топтардаєы кїл ўстаєыштармен ўсталады. Жеѕ тјріздес сїзгілерді пайдалануєа болады (6.14-сурет), субмикронды ўсаќ бґлшектерді толыќ ўстау їшін пайдалануєа болады.Алайда бўл маталыќ сїзгілердіѕ баєасыныѕ жоєары болуыныѕ себебінен ол ґзін - ґзі аќтамайды.

1- тозаѕданєан лек; 2-жеѕ; 3-тозаланєан лек.

6.14-сурет. Жеѕ тјріздес сїзгі.

Маталыќ сїзгілер дайындалатын материалдар 4 топќа бґлінеді:

1. Малдар мен ґсімдіктерден жасалєан табиєи мата (шерсть, жібек, торєын жјне маќта-мата);

2. Органикалыќ материалдан жасалєан жасанды мата (лавсан, капрон, нейлон);

3. Табиєи минералды мата (асбест);

4. Жасанды органикалыќ емес мата (шынылы мата, металды мата).

Тўман ўстаєыш сїзгілер. Тўман ўстау – тўманнан газ тјріздес заттардыѕ химиялыќ ґзара јрекеттесуі есебінен пайда болєан ґлшемі 10 мм-дан аз тамшыларды бґліп шыєару процесі.

Кґбінесе тўманныѕ кґптеген тамшысы субликронды ґлшегенде болады.

Тўман ўстаєыш ретінде талшыќты ґздігінен тазалау сїзгілері ќолданылады, ол сїзгілер шынылы, синтетикалыќ жјне металдыќ талшыќтар ќабатынан жјне тоќылєан металды жјне синтетикалыќ торлардыѕ пакетінен тўрады. Тўман ўстаєыштардыѕ талшыќты сїзгілерініѕ ерекшеліктері – талшыќ пен сїзгі ќабатыныѕ байланысќа тїсуі кезінде ўсталєан сўйыќ бґлшектердіѕ коалесценциялануы мен оларды сўйыќтыќ пленкасыныѕ тїзілуі, яєни ќосќабаттардан аєын тїрінде немесе ірі тамшы тїрінде жинаќталып, ќабаттармен оныѕ сырт жаєынан ауырлыќ кїшініѕ јсерінен ќабаттыѕ ішін-орын ауыстырып жїретін сўйыќтыќ. Бўл жаєдайда сїзілетін ќабаттарєа ешќандай механикалыќ јсер ќажет етілмейді, яєни сїзгілер ґздігінен тазалаудыѕ стационарлыќ режимінде жўмыс істейді.

Коалесценция-сўйыќтыѕ тамшылары мен бу кґпіршіктерініѕ жанасуы кезінде, ќосылуы.

Талшыќты фильтрлердіѕ кемшіліктері тўман кезінде ќатты бґлшектердіѕ сїзгілерді бітеп тастауы мен тўз (, , ,CaF) жјне басќалар жиналуы.

Ќабаттыѕ ќаптамасыныѕ тыєыздыєы артыќ болєан сайын жјне талшыќтыѕ диаметрі кіші болєан сайын ќабаттаєы сўйыќтыѕ мґлшері де артыќ болады. Жіѕішке талшыќты ќабаттыѕ тїбі мен сыртќы бетінде кґпіршіктіѕ кґп тїзілуі жјне олардыѕ ажырауы газ легімен бірге јкетілетін ўсаќ тамшылардыѕ тїзілуінен јкеледі. Нјтижесінде ќарсылыќ артып, тазалаудыѕ тиімділігі тґмендейді жјне ќабаттаєы сўйыќтыќтыѕ ќаныќтыєыныѕ тґмендеуі шыєу концентрациясыныѕ азаюына јкелуі мїмкін. Бўєан ќабаттаєы аса ірі жјне тыєыз талшыќтарды пайдалану жјне тўйыќталєан ќабаттардан сўйыќтыќты кїшпен шыєару нјтижесінде кіру концентрациясыныѕ азаюымен, сїзудіѕ жылдамдыєымен ќол жеткізуге болады. Синтетикалыќ жјне басќа да гидрофобтыќ талшыќтарды пайдалануы ќарсылыќты азайтуєа жјне тазалаудыѕ тиімділігін арттыруєа мїмкіндік береді.

Јдетте туынды тамшылар тўман бґлшектеріне ќараєанда недјуір ірілеу. Осылайша туынды аэрозольдыќ генерация режимінде жўмыс істейтін талшыќты сїзгі кейде жоєарєы диспресті бґлшектерді ірілендіргіш ретінде ќарастырылуы мїмкін. Бўл эффект алєашќы баспалдаќта сїзудіѕ жоєарєы жылдамдыєында ўсаќ бґлшектерді ўстау їшін екі сатылы фильтрлерді жасауда пайдаланылады.

Талшыќты сїзгілер немесе тума ўстаєыштар 3 тїрге бґлінеді.

1. тґменгі жылдамдыќты (w≤0,2м/с), брауындыќ диффузия мен ілу эффектісініѕ есебінен субликрондыќ бґлшектерді ўстауєа арналєан 5-20 мкм диаметрлі талшыќтармен жабдыќталады. Олардыѕ тиімділігі сїзудіѕ жылдамдыєыныѕ тґмендеуімен, талшыќтыѕ диаметрі мен бґлшектіѕ ґлшемініѕ азаюымен артады.

2. жоєарєы жылдамдыќты (w0,5-тен 1,2м/с-ке дейін), ол диаметрі 20-100мкм ірі талшыќ ќабатынан дайындалады. Инерциялыќ тўну механизімі есебінен газдардан 1 мкм-ден ірі бґлшектердіѕ бґлінуіне ќызмет етеді. Бґлшектердіѕ ґлшемініѕ артуымен жјне белгілі бір кґлемге дейтін (јдетте 1-2,5м/c)сзу жылдамдыєыныѕ артуыментиімділігіарта тїседі,бўл жаєдайда ќабаттан тамшы тїрінде ўсталатын сўйыќтыќтыѕ екінші шашыратып јкетілуі басталады.

3. Бірінші жјне екінші тїрдегі екі –їш сїзгіден тўратын кґп сатылы тїрі. Бірінші саты ґте жоєары жылдамдыќта жўмыс істейді жјне ўсталатын тамшыларды ірілендіреді немесе тўманныѕ жоєары кіру концентрациясында тамшыларды шыєаруєа ќызмет етеді.

Мазутты жаєуда бу газыныѕ ќўрамында толыќ жанбаєан кґміртек болады ол ыс тїрінде болады, оныѕ ішінде аса ќауіптісі –бенз.

Кїл ўстаєыштарды таѕдауда ўсталатын бґлшектерініѕ ерекшеліктерін есепке алєан дўрыс:

- дисперитік (шамамен 20%-ы 10,5 мкм ґлшемінде,ќалєаны ірі,55%-ы-35мкм-дан артыќ);

- тґгілу тыєыздыєы,160км/

- жоєары гидроскопиялыєы, яєни ўсталєан бґлшектердіѕ жоюдыѕ ќиындыєы,сондыќтан кїл ўстаудыѕ пневматикалыќ жјне гидравликалыќ жїйелері ќолданылады

- ґрт ќаупініѕ болуы;

- жоєарєы жанармай ќўрамы мен 150 –ден тґмен температурада кїлдіѕ сусып жоєалуы.