Газдарды дымќыл тазалау аппараттары

Дымќыл кїл ўстаєыштардыѕ негізгі басымдылыєы - ќўрєаќ кїл ўстаєыштарєа ќараєанда кіші диаметрмен бґлшектерді ќстау есебінен мўнда бґлшектерді ўстау деѕгейі аса жоєары тиімдірек жјне салыстырмалы тїрде ќўны жоєары емес.

Оныѕ кемшілігі - газ жолы мен ќўрал-жабдыќтардыѕ кїлмен бітеліп ќалуы, шашырау арќасында сўйыќтыќтыѕ шыєындалуы, сонымен ќатар ќўрал – жабдыќтардыѕ антикоррозиялыќ ќорєанышыныѕ болмауы.

Дымќыл аппараттарєа мыналар жатады: тўтас скрубберлер, орталыќ скруббелер, жылдам Вентури жуєыштар, эжекторлы скрубберлер.

Дымќыл кїл ўстаєыштардыѕ ќарапайым тїрі- орталыќ скруббер. Оныѕ ќўрєан инерциялыќтан басты айырмашылыєы – ішкі ќабырєасында суды сырєытатын пленкасы болады. Орталыќ кїш арќылы сепарацияланєан кїл скрубберден бункерге жаќсы жіберіледі. Бўл жаєдайда кїл бґлшектерініѕ ќабырєадан газ легімен ќайталанып ўсталуы азаяды. Дымќыл кїл ўстаєыштар їшін кїлде кальций оксидініѕ болуы маѕызды. Егер кїл ќўрамында СаО кальций оксиді 15-20% -дан артыќ болса, онда кїлдіѕ цементтеніп ќалуынан кїл ўстаєыштыѕ жўмысы ќиындайды.

Кїл ўстаєыштыѕ ішкі беті ќышќылєа тґзімді плиткамен ќапталады. Кїл ўстаєыштыѕ жўмысындаєы еѕ маѕыздысы - дўрыс ќўрылєан суару режимі, кїл ўстау бетіндегі сўйыќтыќ пленкасын їздіксіз жасау.

Орталыќ скруббер базасында Ф.Э.Дзержинский атындаєы бїкілодаќтыќ техникалыќ институтыныѕ конструкциясымен МП-ВТИ типіндегі кїл ўстаєыш ќўрастырылды. (6.11а-сурет)

Кіру тїтігінде диаметрі 20 мм-лік кґлбеу кесінділерден шахматтыќ шоќ орналастырылєан. Шыбыќ кесінділерден жасалєан торлар механикалыќ форсункалармен шашыратылатын сумен суарылады, форсункалар тордыѕ алдына тазаланатын газдардыѕ жолы бойынша орнатылады.

Бўл аппаратта кїлді ўстау 2 сатыда ґтеді: кїл бґлшектерініѕ суарылатын торларда тўндырылуымен жјне скруббердіѕ суарылатын ішкі бетінде. Соѕєы модельдіѕ тиімділігі 88-90 %

Кїл ўстаєыштыѕ таєы аса тиімді тїрініѕ бірі – Вентурн ќўбыры тїріндегі коагуляторлы дымќыл кїл ўстаєыштар. (6.11б-сурет)

Жетістігі – аэродинамикалыќ ќарсылыєы 1100-1300 Па-ны ќўрайды, кїл ўстау деѕгейі 94-96 %. Салыстырмалы тїрде кїрделі жјне эксплуатациялыќ шыєындары аз. Жўмыс істеу мїмкіндігі айналымды суда. Ќўбыр тамшы ўстаєышќа сјл єана еѕкейтіліп тік жјне кґлбеу орналастырылуы мїмкін.

Іс –јрекет принципі: булы газдыѕ жылжып келе жатќан легіне форсунка арќылы суландыратын су беріледі, ол конфузорда жылдам газ легімен ќосымша тїрде ўсаќ тамшыларєа буланады. Конфузорда ќысылу нјтижесінде шаѕды тозаѕ аєыныныѕ жылдамдыєы 4-7 ден 50-70 м/сек–ќа дейін жетеді. Шыєар ауызда тез жылжыєан лектіѕ јсерінен тамшылардыѕ бґлшектенуі жїреді. Коагулятор арќылы ґту кезінде ўшып келе жатќан кїл суландыратын ќабырєадаєы тамшыларєа ќонады. Диффузорда кїл бґлшектері су тамшыларымен соєысып, тозаѕды газ легініѕ жылдамдыєы тґмендейді (кинематикалыќ коагуляция).

Јрі ќарай тамшылар мен кїлдіѕ ўсталмаєан бґлшектері тангенциалды тїрде аппараттыѕ корпусына – орталыќ скрубберге тїседі, оныѕ ќабырєасы сумен суарылады. Бўл жерде булы газдар су тамшыларымен арылып, ќосымша кїлден тазартылады. Алынєан гидро кїлді пульпа гидроќоршау арќылы гидрокїл ўстаєыштардыѕ арнасына лаќтырады.

Вентури МВ –УО ОРГРЭС жјне МС ВТИ маркалы кїл ўстаєыштар аса кґп таралєан. Кїл ўстаєыштыѕ бірінші тїрі дґѕгелек ќиылысты Вентури коагуляторында тік жјне кґлденеѕ тїрде орындалєан. Екінші тїрі –тік бўрышты ќиылыстаєы ќўбырлардыѕ тек кґлбеу орналасуымен.

а-орталыќ жїру скрубері; 1-тозаѕданєан газдыѕ кіру тїтікшесі; 2-кїл ўстаєыштыѕ корпусы;3-суарєыш сопла, 4-тазаланєан газдыѕ шыєар аузы;5-бункер; б-Вентури коагуляторлы кїл ўстаєыштар; 1- тозаѕданєан газдыѕ кіру тїтікшесі;2-судыѕ суару сопласы арќылы берілуі;3,4,5-конфузор, кірер ауыз жјне Вентури коагуляторыныѕ диффузоры; 6- скруббер- тамшы ўстаєыш.

6.11-сурет. Дымќыл кїл ўстаєыштар

Дымќыл кїл ўстаєыштарды кїл ќўрамында 15-20% -дан артыќ кальций оксиді бар отындар їшін ќолдануєа болмайды, отынныѕ берілген кїкірттілігі 0,3% кг /мДж-дан артыќ болмауы керек, газ жолдарындаєы коррозияныѕ алдын алу їшін дымќыл кїл ўстаєыштарєа 20% -тан артыќ болмауы керек. Суландыру ќўрылєыларында тўнба болмауы їшін суды гравилі сїзгілерде механикалыќ ќалдыќтан тазартады.

6.5. Электрлі сїзгілерде тозаѕды ўстау принциптері,

Электрлі сїзгілер 150 Па гидравликалыќ ќарсылыќта тазалаудыѕ жоєарєы деѕгейі n= 0,95- 0,995% ќамтамасыз етеді.

Электрлі сїзгілерде (6.12-сурет) тозаѕданєан газ тўндырєыш электродтардан жасалєан, белгілі бір ќашыќтыќта орналасќан электродтардыѕ арасынан каналдарєа жылжиды.

Жер асты тўндырєыш электродта тозаѕныѕ кґп бґлігі ўсталады, тозаѕныѕ су бґлігі короналанатын электродта ўсталады. Короналанєан электродќа кері белгідегі жоєарєы ќуатты электр тогы тікелей жалєанады, электродтардыѕ арасында электрлі алаѕ пайда болады. Электрлі алаѕныѕ 15 кВ/см ќуатта электродтар газдардыѕ їздіксіз иондануы жїреді. Электрлі алаѕда јр тїрлі полярлыќ газдардыѕ ионы јр тїрлі электродтарєа ќарай жылжиды. Ток коронасын кґрсететін электр тогы пайда болады. Адсорбциясыныѕ јсерінен кїлдіѕ бґлшектері электрод аралыќ бґлшектерде электрлі зарядќа ие болады жјне электрлі алаѕныѕ кїшініѕ јсерімен электродтардыѕ біріне ќарай ќозєалып, соєан ќонады. Ќуаттан ажыратылєан кезде жинаќталу шамасына ќарай тўнєан бґлшектер арќылы немесе электродтарды жуу арќылы кетіріледі.

Электрлі сїзгілер бір алаѕды немесе кґп алаѕды болады.

Бґлшектердіѕ тўну процесіне келесі факторлар јсер етеді: электрґткізгіштік, бґлшектердіѕ ґлшемі мен жылдамдыєы, кїл бґлшегі дрейфініѕ жылдамдыєы, газдыѕ температурасы мен ылєалдылыєы, тўну аумаєыныѕ їлкендігі, электрод бетініѕ жаєдайы.

Тўну аумаєын ўлєайта отырып, ўстау деѕгейін арттыруєа болады. Біраќ бўл жаєдайда бір мезгілде аумаєы мен кґлемін, металл шыєыны мен ќўнын арттыру керек.

Дрейфтіѕ жылдамдыєы тозаѕды газ легініѕ электрлік ерекшеліктерімен аныќталады.

Екібастўз кґмір эксплутациялауда «кері корона» аталатын ќўбылысќа тап болдыќ.

Тўндыру электродтарында жоєарєы электрлі ќарсылыќты ќабат аймаєы пайда болады. Тозаѕ ќабатыныѕ ґткізгіштігі тґмендейді, ќабаттаєы ќуаттыѕ тґмендеуі артады, ќабаттыѕ беті мен жер астынан электродыныѕ арасындаєы потенциалдыѕ јр тїрлілігі артады. Нјтижесінде негізгі процестегі кері белгідегі иондардыѕ электродаралыќ кеѕістігіне иондарды шыєару јрекеті жїреді.

-u- теріс электр тогы; +u- оѕ электр тогы;1 – ластанєан лек;2 –тўндыру электроды;3 –короналы элетрод; 4 –тазаланєан лек; 5 –бункер.

6.12 a-сурет. Ќимадаєы электрлі сїзгі.

1-тўндырєыш электрод; 2-короналайтын электрод; 3-кїл бґлшектері; 4-электрлі алаѕ; 5-тўндырылєан кїл ќабаты; 6- ќуатталєан кїл.

6.12 б –электрлі сїзгі жўмысыныѕ принципі

«Кері корона» аймаєында пайда болєан оѕ иондар короналанєан электродтарєа ќарай ќозєалады жјне ґз жолындаєы кїлдіѕ кері ќуаттандырылєан бґлшектерін бейтараптандырады. Нјтижесінде кїл бґлшектері тїтін мўржасына ўшады, тўтынылатын ток артады, электродтардаєы ќуат тґмендейді, кїл ўстаєыштардыѕ тиімділігі артады. Кїл ўстау деѕгейіне электрлі сїзгі саѕылауы бойынша булы газдардыѕ тарау алаѕыныѕ біркелкілігі јсер етеді. Булы газдардыѕ біркелкі жылдамдыќ алаѕын ќўру їшін электрлі сїзгініѕ кірер жеріне газ таратќыш торлар орнатады.

Электрлі сїзгініѕ кемшіліктері: жоєараєы ќаржылыќ шыєындар, металл сыйымдылыєы, электрмен ќуаттандыру їшін арнайы кґтеру тїзету агрегатыныѕ ќажеттігі, їлкен аумаќты алуы, жарылєыштыќ ќаупі бар тозаѕ їшін электрлі сїзгініѕ пайдаланылмауы.