Сарќынды сулардыѕ классификациясы жјне олардыѕ сипаттамасы

ТЭС- ті эксплуатациялау кґп су мґлшерін пайдаланумен байланысты. Негізгі бґлігі (90%-дан астам) јр тїрлі аппараттарды турбиналардыѕ конденсаторлары, май жјне ауа суытќыштар, ќозєалатын механнизмдерді суыту жїйесінде жўмсалады.

Сарќынды су – атанция циклынан шыєатын су легі.

1-топ суытылатын сулар, кґбінесе сулар жылы ластануды тудырады, ґйткені оныѕ температурасы су температурасынан 8-10%-єа артыќ.

Суєа жіберілген жылу су ќоймасыныѕ экожїйесін бўзбау їшін,суєа жіберілген ќалдыќтар санитарлыќ нормалар бойынша су ќоймасыныѕ ґз температурасынан ќыс кезінде 5 -ден, жаз кезінде 3 -ден артыќ болмауы керек.

2-топ мўнай ґнімдерімен ластанєан сарќынды сулар. Мўнай ґнімдері (майлар, кїкіртті мазуттар, керосин) су ќоймаларына ерекше ќауіп тудырады жјне кез келген ґндіріс орындарыныѕ сарќынды суларында болады.

Мўнай ґнімдерініѕ кґзі-мазут шаруашылыєы, бас корпус, электротехникалыќ ќўрал-жабдыќтар (трансформатор, ќосымша ќызметтер (депо, гараж, компрессор бґлімі), ашыќ бґлім ќўрылєылары.

3-топ. Су дайындау ќўрылєылары мен конденсантты тазалаудыѕ сарќынды сулары.

Су дайындау сызбалары алдын-ала тазалау жјне НОН ион алмасу,Na-катионитті сїзгіштер, коагуляция, јктеу, сїзу.

Саќынды сулар реагенттер ќоймасынан, механикалыќ сїзгілерді жуудан, судан аєартќыштарды тазалаудан, ионитті сїзгілерді регенерациялаудан пайда болады. Мўндай сулардыѕ ќўрамында магнийдіѕ, кальцийдіѕ, алюминийдіѕ, темірдіѕ минералды тўздары, ќышќылдар мен сілтілер бар. Алдын-ала тазалаудан (механикалыќ сїзу мен аєартќыштар) суєа јр тїрлі ќалдыќтар-кальций карбонат, темір мен алюминий гидроксиді, кремний ќышќылы, органикалыќ заттар, балшыќ бґлшектері, гилам жіберіледі. Бўл суєа жіберілген су ќоймаларыныѕ тўздылыєын арттырады жјне рН кґрсеткішін ґзгертеді..

Конденсат тазалаудыѕ сарќыныды сулар су дайындау ќўрылєыларынан шыќќан тўзды судыѕ аз мґлшерін ќўрайды жјне аульфонамрін сїзгілер мен ион алмасу сїзгілердіѕ регенерациялыќ ќалдыќтарынан тўрады.

4-топ Жылыту ќазандыќтарыныѕ сыртќы бетін жуу ертінділері.

Ќазандыќ агрегаттарыныѕ кїкіртті мазутпен жўмыс істеуде салмыќты заттар, кїкірт ќышќылы, токсинді ќосындылар- никель, ванадии, мыс, темір пайдаланылады. Мазуттыѕ кїлі ќазандыќ жылуыныѕ бетінде ќабат пайда болады, онда мазутты жаќќан бґлінген кїлдіѕ 10%-ы ќонады.Коррозиялыќ ґнімдер мен кїл ќабаты тїтінді газдыѕ ґтуіне арналєан РВП-ныѕ ќарсылыєын арттырады, жјне 10-15 тјуліктен соѕ оны зиянды кїл ќабатынан тазалау ќажет. Жуу ертінділерін зарарсыздандыру баєалы заттар-ванадий мен никель ќосындыларын ќўрайтын гилам алумен бірге жїреді.

Агрегаттыѕ ќатты отымен жўмысы кезінде сарќынды суларда механикалыќ ќоспалар, ерітілген тўздар, мышьян мен фтор т.б. болады.

5-топ. Жылу кїші бар ќўрылєылардаєы консервациялау мен химиялыќ тазалаудан кейінгі ерітінділер.

Ќўрал- жабдыќтарды жуу мен консервациялау процесінде ќолданылєан реагенттерге байласты химиялыќ реакциялар нјтижесінде сдыѕ ќўрамында органикалыќ жјне минералды ќышќылдар, сілтілер, комплексондар, сыртќы- белсенді заттар, нитраттар, сонымен ќатар жуу ґнімдері ќатты тўздар, темір, мыс, аммоний, Б трилон, ингибиторлар (уротропин, каптакс), гидразин, фтор т.б. болады.

6-топ Ќатты отынмен жўмыс істейтін ЖЭС –тердегі гидрокїлді жойєыш жїйелердіѕ сулары.

Јдетте гидравликалыќ жїйе суды кґп ќажет етеді. Гидрокїлді жойєышта (ТКЖ) суды жўмсау 20-40 /т кїлге. Ќуаттылыєы 400 мВт ЖЭС Екібастўз кґмірімен жўмыс істейді, онда саєатына 4000 тонна отын жаєылады. Бўл жаєдайда 1600-1700 тоннаєа жуыќ кїл тїзілеі. Бўл кїлді станциядан Эвануациялау їшін 8000 /т – дан кем емес су ќажет етеді.

ТЌЖ- тыѕ сарќынды суда салмаќты бґлшектер, минералды тўздар, зиянды ќосындылар (Фтор, мышьяк, сынап, ванадий), сілтілер бар.

Тазартылєан судыѕ рН кґрсеткіші ТКЖ-тыѕ айналым жїйесінде аса їлкен интервал мјні бар: ґте ќышќылдыдан (Екібастўз кґмірі) жоєары сілтілікке дейін (эстондыќ жанєыш сланец).

ТКЖ-та су ќоймасына ќалдыќтыѕ тасталуында ќону жылдамдыєы 0,25-0,75 мм/с – дан артыќ болєан жаќтыѕ суєа тїсуінде су ќоймаларында рН-тыѕ мјні 6,5 тен 8,5-ке дейінгі мјннен ґзгермеуі керек, ал зиянды заттардыѕ концентрациясы ПДК- дан аспауы керек.

7-топ. Комуналдыќ –тўрмыстыќ жјне шаруашылыќ сулар.

8-топ. Отын беретін орындарды гидравикалыќ тазалау сулары.

9-топ ТЭС территориясынан аєатын жауын жјне еріген ќар сулары, яєни жер бетіндегі сарќынды сулар

Бўл топтардыѕ сулары ґлшенген заттармен, мўнай ґнімдерімен, тўздармен токсинді ќосылыстардыѕ ќышќылдарымен ластанады.

ТЭС-тіѕ бас корпусына кірер жерінде, автотранспорттардыѕ тўраќтарында химиялыќ цехтардыѕ ќоймаларында реагенттердіѕ (јк, коагулянттар, ќышќылдар, сілтілер) дўрыс саќталмауында, кїштік ќўрал-жабдыќтардыѕ жўмыснда ластану болады.

Бўл суларды сумен ќамтамасыз ету жїйесінде ќўрылымдарда, реагенттерді дайындауда айналымдыќ ќажеттіліктерге пайдалануєа болады.