Мцнай кен орындарын цазу

Сумунайльщ жанасудыц идеалдык ыгысуы геометриялык ДУРыс тппщц және физикалык касиеттер1.бойынша 6ipTeKTi катта гана болуы мумкш. Көп жагдайда бул бола бермейда, сондыктан мунайы бар және суы бар контурлардыц ыгысуы б1ртект1 болмайды.

Су контурыныц козгалысын байкау ушш бакылау, кадагалау уцгымалары тагайындалады. Уцгымадан ендор1летш мунайдыц сулануыныц артуы каттыц бершген учаскесше судыц жацындаганы туралы сигнал (б елп) бередк

Су б1ркалыпты емес козгалысы суланатын уцгымалардан және суы бар контурга жакын орналаскан уцгымалардан суйьщтыкты алуды шектеумен; шогырдыц төменг1 суланган белштерш окшауландырумен; асуланган учаскеге жакын орналаскан уцгымага айдайтын судыц келемш шектеумен және онымен 6ipre контурлык судыц козгалуы баяу аймактарда айдайтын су келемш арттырумен болады.

Казу yflepici кезшде аудан бойынша кат кысымыныц eerepyi еркашанда бакыланады. Мунай шогырыныц ертурл1 учаскелершдег1 кат кысымыныц меш туралы анык KepiHic алу ушш бул параметрд1 барынша көп уцгымаларда елшеу керек. Алынган мел1меттер бойынша изобар картасы (кысымдары б1рдей нуктелерд1 косатын кисыкты) деп аталатынды сызады.

Цат кысымыныц езгеруш бацылау унин изобар картасын белпл1 6ip уакыт аралыганда жасайды. Осы карталарды зерделеу және талдау ауданныц жеке учаскелер1 бойынша кат кысымыныц кулау тем тн аныктайды, осы учаскелер бойынша кысымныц курт төмендеу себеб1н табуга және кысымды тецгеруге арналган шараларды жоспарлауга мумкшдш беред1.

Мунай шогырларын казу удерктерш талдау және реттеу ymiH изобар картасынан баска куаттылыгы 1 м каткаб1рдей еймдипк және ешмдолш карталарын, мунайды аймактар мен уцгымалар бойынша алу картасын, мунайлы контурлардыц сулану және козгалу карталарын жасайды.

Кестелж едоспен б1ркатар туынды кестелер куруга болады, мысалы, суйыктыктыц алынуы мен кат кысымыныц карым-катынасыныц, суйьщтыктан жиынтык алынуы және газ факторыныц eerepyi, т.б. кестелерш жасауга болады.

Цазу кестелер1 изобар және сулану карталары казудыц кушн дурыс багалауга және жеке уцгымалар мен катты тутас пайдалану удеркш реттеудщ дурыс жолын усынуга мумкшдш бередь

3.4.5. М ц н а й шогырында цат цысымын цстап тцру adicmepi

Көп жагдайда жалгыз каттык энергия шогырдан мунайдыц жогары т ем т мен алынуыныц жеткЬйкй толъщтылыгын камтамасыз етпейдь TinTi дренаждаудыц ец тшмд1 сукысымдык режимшде шогырды казу yflepici кезшде кат кысымы, едетте төмендещй, ол кат энергиясыныц азайганын керсетедь Ол шогырдыц мунай белк riHe келетш кат суыныц келем1 каттан ещцршетш мунай мен газ келемшен аз болуымен, соныц салдарынан кат кысымыныц төмендеу1мен тусшд1р1ледь Цат энергиясын жасанды түрде устап туру – шогырдан мунай алу тем тн арттыру жэне казудыц кысымдык режимше тен мунайберйштштщ жогары коэффициентTepiH алу бойынша ец тшмд1 шара.

Кешшлш жагдайда каттыц энергиясын устап туруды контурдан тыс сулануды, ягни шогырдыц контурдан тыс сулы аймагына суды айдауды колдану аркылы жузеге асырады (32-сурет). Цатка суды мунайы бар контурдыц сыртында шогырдыц периметр! бойынша орналаскан айдама уцгымалар аркылы айдайды. Эксплуатациялык мунай уцгымалары мунайы бар контурдыц шпнде контурга параллель болып орналасады.

Суланудыц нетижесшде шогырдыц сумен коректенетш катты казудыц аймагына жакын жасанды контуры жасалынады. Ол болса, каттан мунайды алуга, шогырды казуды каркынды журуше колайлы жагдай тугызады. Бул жагдайда айдама уцгымалардыц сызыгында жасалатын жогаргы кысым эксплуатациялык уцгымалардыц 2-4 жакын жататын катарларына гана активй есер етедь

Егер мунай шогырыныц ауданы шамасы жагынан көп болса, онда оны казуды каркындату ymiH imKi контурлык сулануды колданады. Бул едмггщ меш кен орнын мунайлыльщтыц кес!летш imKi контурына жагалай орналаскан айдама уцгымалардыц катарларына суды айдау аркылы жасанды түрде жеке аудандарга немесе,блоктарга "кесу".

Сонымен эксплуатациялык уцгымаларга жакын коректещцрудщ жасанды контуры жасалынады, ал ep6ip аудан ез бетшше казылады (33, а-сурет).

Б1ркатар жагдайларда казуды каркындату ушш imKi контурльщ (ортальщ) немесе ошактык суланумен 6ipre, контурдан тыс суланудыц комбинациясы колданылады (33, е-сурет).

б)

1 ｰ l i d L

Мунай шогырындагы кат кысымы бершген децгейде сацтап туру ymiH суландыру кезшдеп непзй айдалатын судыц келем1 шогырдан шыгарылатын мунай, газ және кат суыныц келемше тец болуы керек. Цатты суландыру Y flep ic iH жобалау кезшде судыц каттыц перифериялыц аймактарга кетш к алатын шыгыны еске алынады. IniKi контурлык сулануда айдалатын судыц 6ipa3 б е л т және уцгымаларыныц цементтш сацинасындагы сацылаулар аркылы жогаргы және төменп каттарга етш кету1 мумшн.

Цат кысымын 6ip децгейде устап туру уппн контурдан тыс немесе imKi контурлык суландыруда ендерйгетш мунайдыц ep6ip тоннасына катка 1,6-2,0 м3 су айдау керек екеш практика аркылы аньщталды. Мунаймен 6 ip re каттыц суы да шыгарылса, онда оныц да келем1 есепке алынуы керек.

Егер кат кысымын арттыру керек болса, онда айдалатын судыц келемш кебейтедк

Цаттарды суландырганда айдама уцгымалардыц саны айдалудыц оцтайлы кысымында 6ip уцгыманыц орташа жуту каб1леине келетш айдалатын судыц бершген келемшщ кысымымен аныкталады.

Айдау кысымы соргы жабдыктарыныц тишмен аныкталады. Айдама уцгыма забойындагы кысым мынадай болады:

Р = Р. + Р + Р, заб айд дец кед’

мундагы, Рмб - уцгыма забойындагы кысым; Р айд – соргы беретш кысым; Рдец - уцгымадагы су децгешнщ забойга Кысымы; Р кед - соргыдан уцгыманыц забойына дешнп кубырлардагы кедерйге кеткен кысымныц шыгыны (Р кед гидравликадагы белгЬп формулалармен аныкталады).

Цаттан мунайды алуда шыгындалатын кат энергиясын толтыру (калпына келйру) максатымен контурдан тыс және imKi контурлык суландыруды колдану мунай шогырларын казу удерктерш айтарлыктай дережеде каркындатуга мумшнпплш бердк каттардан мунай алу темпш курт арттыру мумшн болды, соныц аркасында олардыц мун ай бер пш ттнщ жогаргы соцгы коэффициенттерш камтамасыз ете отырып, оларды казу мерзкмдерш кыскартады. Мунай шогырлары уцгымалардыц сиретшген торларымен, ягни контурдан тыс суландыруды цолданбай казу жуйелершдейден б:рлш ауданга

шакканда уцгымалардыц аз санымен казыла бастайды.

Егер ecKi бакулш, грознендш және баска кен орындарында 6ip уцгымага 1-ден 4 га-га дешн, кейде 8 га-га аудан келсе, каз1р көптеген жаца кен орындарында тыгыздандыру дережес-i 6ip уцгыма 12-ден 60 га аудан сейкес

Келедь Контурдан тыс суландыру кемеймен казылатын Кен орындарында мунайды агындык енд1рудщ жогаргы децгей! көп уакыт бойы сакталады да, тек казудыц соцгы кез1нде минимумга дешн кемщц.

Мунай каттарын суландыруда жумыстык агент ретшде жер ycTi су коймалары (езендер, тещздер, келдер) да, терец суы бар горизонттар да, сондай-ак мунаймен 6ipre койнаудан шыккан каттык сулар да пайдаланылады.

Мысалы, барлык тещз кен орындарында және тещзге жакын орналаскан кен орындарында катка айдау ушш тещз сулары пайдаланылады. взендер ж уйей жаксы дамыган аудандарда орналаскан кен орындары ymiH катты суландыруда, едетте тшелей езеннен езен сулары алынатын немесе осы езендерде орналаскан артезиандьщ уцгымалардан алынатын сулар пайдаланылады.

Мунай каттарын суландыруда терец суы бар горизонттар да жш пайдаланылады (ерине егер олар казылатын кен орындарыныц аудандарында немесе соларга жакын жерде болса).

Сумен камтамасыз етудщ керсетшген кездер1мен катар, барлык жагдайларда мунайдыц казылатын шогырларынан шыгарылатын каттык суларды да пайдалану керек. Каттар суын осылайша пайдалану мацызды меселеш - кесшдплдш территориясы мен су коймаларын к у н т минералданган сулармен ластануынан коргауды - шешуге мумкшпплш бередк Алайда, мунаймен 6ipre шыгарылатын судыц мелшер1 шогырдан шыгаратын барлык суйыктыкты тецгеруге (компенсациялауга) ж еткШ кй болмайды, ecipece казудыц алгапщы кезецшде, ейткеш ол кезде мунайдыц сулануы аз болады.

Каттар суы көп жагдайда мунай каттарын суландыру yniiH сумен ясабдыктаудыц тек косымша кез1 болып табылады.

Каттарга айдайтын су, мумкшдтнше, таза болуы керек, онда механикалык шрмелер, тем1рдщ косылыстары, KyKipTTi сутек, KOMip кышкылдары, мунай, сондай-ак органикалык коспалар (бактериялар мен балдырлар) аз болуы керек.

Буталы соргы станциялары катка айдама уцгымалар аркылы суды тшелей айдауга арналган. Олар куатты көп сатылы ортальщтан TenKini 150 м3/саг.-ка дешн беретш соргылармен және кысымы 10-20 МПа-га дешн (100-200 кгс/см2) болатын курал-жабдьщтармен жабдыкталады. Кондырылган соргылардыц санына байланысты 6ip буталы соргы станциясыныц жумыстык беpyi т е у л т н е 4-10 мыц м3 су болады. Op6ip буталы станция 20-га дешн айдама уцгымаларга кызмет етедк Су ep6ip буталы станцияга кондырылатын су таратКыш батареялар аркылы айдама уцгымаларга таратылады. Батарея аркылы ep6ip уцгымага судыц бершу1 реттеледк оларга б е к т л г е н диафрагмендш есептепштер айдалатын суды елшещц және есепке алады.

Газ 6epKi немесе жыныстардыц кулауыныц бурышы улкен болатын мунай шогырларында кысымды устап туру газ немесе ауаны оныц жогары белЫне (газ беркше) айдау аркылы болады. Бул шогырдыц каттык кысымын газды катка айдау аркылы кысымды устап туру ymiH оны казудыц басында улкен кысымга есептелген куатты компрессорлык станциялардыц курылымы керек,

ейткеш айдау кысымы каттык кысымнан 10-20% артык болуы керек. Осындай компрессорлык станцияларды барлык кемекнп шаруашылыктармен 6ipre согу көптеген каражаттыц шыгынымен байланысты және ецбекй көп кажет ететш жумыс болып табылады.

Газ немесе ауа шогырдыц кумбездш бел1гшде орналаскан уцгымаларга айд алады. Бул кезде жумыстык агент ретшде табиги мунай газын колданган жен, егер кесшпплжтщ кажетй газы болмаса, онда катта газ 6epni болмаган жагдайда шогырдыц кумбездш б е л т н е ауаны да айдайды. Ауаны газ беркше айдау цолайсыз, ейткеш ол газдыц касиеттерш айтарлыктай нашарлатады. Уцгыма айдайтын газдыц немесе ауаныц мелшерш уцгымалардыц жуту каб1леттерш теж1рибе аркылы аныктап, багалайды.

Егер ep6ip айдалатын уцгымага 10-нан 25 мыц м3 газ айдалса, онда оны ic жузшде жарамды деп есептещц.