Диагностикалық критериі:күйік

I степени гиперемия и тері ісінуі, қышу ж\е ауырсынуқабыну белгілері бірнеше күн ішінде кетеді, эпидермистің беткей қабаты апта соңына қарай сыдырылады,жазылады.

II дәрежелі күйік терінің айқын ісініуі мен гиперемиясы көпіршіктер п.б ішінде экссудат пен бірге.эпидермистің астында ашық қызыл ауырсынатын жара беткейі.

II степен ж\химиялық күйікке көріршік пайда болмайды, ойткені эпидермис

бұзылады,жұка некроздық өабық п.б н\е толығымен түсіп қалады.

IIIа дәрежелі күйікке басында құрғақ ашық қоңыр түсті струп анықталады(отпен күйгенде), немесе белесовато-серый влажный струп (ыстық сумен күйгенде). Кейде қалың қабырғалы көпіршіктер, экссудатқа толған.

IIIб күйікте өлі тін: отпен күйгенде –құрғақ, тығыз қара қоңыр түсті;ыстық сұйықтықпен ж\е бумен күйгенде сұр,жұмсақ,қамыр тәрізд.

IV дәрежелі күйікте тін өлеттенеді.Струп қалың кейде тығыз.

Қышқылмен терең күйгенде струп құрғақ тығыз болады

(коагуляциялық некроз), слтімен күйгенде струп алғашқы 2-3 тәулікте жұмсақ(колликвациялық некроз), сұр түсті,кейін іріңдейді или құрғайды.

Электрлік күйіктер терең болады (IIIб- IV степени). Тін тоқтын кіретін ж\е шығатын жерінде зақымдалады, кейде в зоне заземления, «меткитока» болады, ақшыл н\е қоңыр дақ болады,тығыз струп п.б. Ем мақсаты өмірге қажетті функцияларды тұраққтандыру.Зақымдайтын затты тоқтату керек,науқасты сол жерден алып шыгу керек. Ыстық суга батырылған киімі шешілуі керек.

Жергілікті гипотермия су,мұз,қар,арн салқындататын пакет қойылу керек. Химиялық күйіктерде химиялық затпен зақымдалған жерді 10-15 минут бойы жуу (кеш хабарлдасқанда 30-40 минуттан аз емес) ағынды сумен жуу,сосын химиялық нейтрализаторларды қолданады. Сосын сол жерге құрғақ асептикалық байлам тағады.

Әк-Примочки с 20% раствором сахара, Карбол қышқылы – глицеринмен н\е әкті сүтпен таңғыш қою,Хромды қышқыл - 5% раствором тиосульфата натриятаңғышы*Фтористсутекті қышқыл - %5 раствором углекислого алюминия или смесью глицерина и окиси магния таңғышы,Борсутекті қосынды- нашатыр спиртімен таңғыш, селен тотығы- 10% раствором тиосульфата натрия таңғышы*Алюминий-органикалық қосындысы -Бензинмен,спиртпен сол жерді сүрту, Ақ фосфор- 3-5% ерт баяу 5% калий перманганаты* таңғышы, Гидрокарбонат натрия қышқылы-1% раствор уксусной кислоты, 0,5-3% раствор борной кислоты*

Фенол 40-70% -этиловый спирт*Соединения хрома қосындысы 1% раствор гипосульфита

Иприт 2% раствор хлорамина, гипохлорид кальция*Ауырсынуды басу үшін: седативные – диазепам* 10мг-2,0 мл в/в (седуксен, элениум, реланиум,

сибазон, валиум), ауыр\сынуды – наркотические аналгетики (промедолтримепиридина гидрохлорид) 1%-2,0 мл, морфин 1%-2,0 мл, фентанил 0,005%-1,0 мл в/в),

Кез келген болмаса (баралгин 5,0 мл в/в, анальгин 50%-2,0 в/в, кетамин 5%-2,0* мл в/в) и антигистаминные препараты - дифенгидрамин 1%-1,0мл* в/в (димедрол, дипразин, супрастин).Тошнота,құсу,шолдеу жоқ болса,0,5-1,0л жидкости сұйықтық ішуге көндіру.

Ауыр жағдайдағы наукастарға күйік аймағы дененің 20%б \са инфузионды терапия: к\т глюкозосолевыерастворы (0,9% раствор натрия хлорида*, трисоль*, 5-10% раствор глюкозы*), көлемде.

39.Іштің зақымдалуы –жекеленген н\е комплексті іш ағзаларының,тері бүтіндігінің зақымдалуы.

Диагностикалық критериі:

- қимылдамай жатуға тырысады – жиі арқасымен н\е аяқтары бүгіліп бүйіріне,ал өзгертсе қалпына кайта оралады(симптом Ванька-встаньки);- науқас беті солбыр; су ішкісі келе береді;- ес деңгейі әртүрлі;- тахикардия жәнеу АҚ деңгейі төмендейді қан жоғалтуга б\ты- тынысалу жілігі, ритм и тереңдігі жарақатқа б\ты;- тілі құрғақ ақ,сұр жабындымен;- алд құрсақ қабырғасы тынысалуга катыспайды н\е шектелген. пальпаторно іш б.е ригидносттілігі әртүрлі деңгейде(мышечный дефанс);.жай,агрессиясыз құрсақ тітіркенуі анықталады (симптом Блюмберга);

- перкуторно ауырсыну аймағы анықталады,сұйықтық болуы(гемоперитонеума, гидроперитонеума) н\е құрсақ қуысында бос газ(пневмоперитонеума);

- аускультативті ішек перистальтикасының төмендеуі н\е мүлдем болмауы. Жабық іш жарақатымен екі топты ажыратады: 1. клиникалық картинасы жедел қанжоғалтумен.2. симптоматикасында перитонита эндогеннойИнтоксикация күшті б\са.

Енбейтін іш жарақатының диагностикалық ерекшеліктері: - науқас жағдайы қанағаттанарлық; жергілікті өзгерістер: ісіну, б.е кернеуі,ауырсыну жарада -ішек ж\е асқазан жарақаты үшін – тез дамитын перитонит симптомы;

Енетін жарақат. Клиникасы: қандай ағза зақымдалды соған б\ты:(паренхиматозные или полые). паренхиматозды органның жекеленген зақымы сирек кездеседі.Жиі қуысты ж\е паренхиматозды орган зақымы қосылып келеді.Клиникалық картина екі синдром қайсысы басым екеніне б\ты:жедел қарқынды қан жоғалту н\е перитонит.Енетін болып күмән тудырмайды,егер абсолютті белгілері анықталса:іш органдарының эвентрациясы,асқазан ж\е ішек құрамындағы,өт н\е зәр сұйықтық ағуы..Асқазан мен ішек жарақатына тез дамитын перитонит тән.Бауыр мен көкбауыр,құрсақ қуысының ҚТ жарақатына:жедел кан жоғалту тән.Ерте симптомдары:1) алдыңғы құрсақ қабырғасының кернеуі;2) іштің тынысалу экскурсиясының бңрден шектелуі н\е жоғалуы;3)құрсақ тітіркену белгісі;4) тері қатпарының бозаруы;5) тахикардия и артериальная гипотензия.

Кеш сипмтомдары1) Іш кебуі;2) тілдің құрғауы,жабылуы;3)жіп тәрізді пульс;4) АД төмендеуі. Қуысты мүшелер зақымдалуы: Іштің жабық жарақаты нәтижесінде АІЖ бүкіл бөлігі,қуықтың ішастар бөлігі,өт зақымдалады,перитонеальды куысқа қарқынды кан кетеді.Ішектің неғұрлым дистальды жыртылуы б\са,соғұрлым перитонит агрессивті өтеді.Ішастар тітіркенуіне б\ты клиникалық манифестация байқалады.қуыстыға қарағанда Паренхиматозды органдар іштің жабық жарақатында жиі зақымдалады.Көкбауыр жиі зақымдалады.Іштің жабық жарақаты нәтижесәнде ретроперитонеальды орналасқан ағзалар ұйқы безі мен бүйрек жиі зақымдалады.Осы ағзаларды каптап жаткан ішастар зақымдалса,бауыр мен көкбауыр жарақатына тән клиникалық картина байқалады.Бауыр мен көкбауырда (часы, сутки) субкапсулярлы гематома корінедіКез келген физикалық жүктемеде капсула жыртылады,гематома құрсақ қуысна төгіледі иинтенсивное кровотечение байқалады.

Ішастар тітіркену синдромымен бірге зақымдалған ағза аймағында локальды ауырсыну байқалады.Науқас жалпы жағдайы ауыр,есі бұзылған.тері қатпары бозғылт,аяқ қол мрамор тәрізді.

Айқын тахикардия,АҚ томендеуі коллапсқа дейін.Іштің жабық жарақаты қабырға сыныгымен ж\е жамбас сүйектерінің сыныгымен қосылып келсе диагностикалау киын болады.Егер краниоабдоминальды зақымдалу б\\са,есі жок б\са, диагноз қою өте қиын.

Іштің енген жарақатынын диагностикалық ерекшеліктері - іш органдарынын эвентрацияс, асқазан ж\е ішек,зір н\е өт содержимое кетуі,- құрсақ қуысында газ п.бмен бауырлық тұйықтықтың жоғалуы.- айқын өршіімелі тахикардия, АД төмендеуі.

Жедел құрсақішілік кан кетудің жалпы белгілері: бас айналу,әлсіздік;- іште аз қырөынды ауырсыну;- тері қатпары мен шырышты қабаттын бозаруы,ауыр кан кетуде аяқ қол мраморлануы- тахикардии кушейеді; АҚ томен, индекса Альговер анықтау

Жедел құрсақішілік жергілікті кан кету:

- орташа жергілікті ауыру мен ауырсыну;- Щеткина-Блюмберга симптомы он- Іш болігінде тұйықталу. Негізгі ж\е қосымща диагностикалық шаралар:

1. Науқасқа ынгайлы калып беру.2. Сыртқы жагдайын бағалауЕсі мен жагдайын багалау.

4. АҚ,ЖЖЖ багалау.5. ТАЖ,тыныс алауын багалау.6.тіл беткейін ж\е ауыз куысын карау.

Шұғыл көмек:

1) асфиксия болдырмау; 2) асептикалық байлам кою егер жарақат б\са; 3) Іштің жабық жарақаты геморрагиялық шок белгілері көрінсе профузды интраперитонеальды қан кетуге күдіктену керек: омыртқаға қарай екі алқанмен алдынғы құрсақ қуысын итереді. Көмекші бірінші кезде бір алақан астына,сосын екінші алақанының астына қатты затпен итереді,оның ауданы алдыңғы іш қабырғасына сайкестендіріп (фанера, дощечка, книга) қысымды тоқтатпай,сосын осы затқа циркулярлы фиксация жасалып, кеудеге белдікпен байланады; 5)құрсақ қуысының эвентрациясы болса (2 мл

0,005% фентанил ерт + 1 мл 0,1% атропин ерт енгізген соң)екі қолмен құрсақ қабырғасының зақымдалған аймағын созып, көтеру, сосын ақырын орнынан тайған мүшелерді құрсақ қуысына ентігу, сосын асептикалық байлам қою, бинтпен кеудеге циркулярлы фиксацияланады; 9) к/і кристаллоидты және коллоидты ерт.н ОЦК толтыру. Егер АҚ анықталмаса, инфузия жылдамдығы 300-500 мл/мин; I-II дәрежелі шокта к/і 800-1000мл полиионных раствор; при ҚА айқын бұзылысында к/і декстранттар немесе гидроксиэтилкрахмал 5-10 мл/кг АД тұрақтанғанға дейін е 90-100 мм рт.ст деңгейінде.);

10) гемодинамиканың төмен көрсеткішінде регидратацияға қарамай –

вазопрессорлы және глюкокортикоидты препараттар уақытты ұту мақсатында ж\е ЖЖ тоқтауынын алдын алу үшін: допамин 200 мг в 400 мл плазма орнын басатын ерт к/і

, преднизон 300 мг дейін к/і;

11) седативті препараттар;

12) оттегі

13) трахея интубациясы және ӨЖВ

14)ресусситационды шаралар;

15) транспортная иммобилизация (по показаниям);

16) горизонтальды қалыптапрофильную больницаға тасымалдау.

*іштің компрессиясы құрсақ ішілік қысымды көтереді, ол алдағы уақытта канның магистральды ҚТ ж\е зақымдалған паренхиматозды ағзалардың ҚТ құрсақ қуысына шығуына кедергі

*Құрсақ қуысы ағзаларының кен көлемді эвентрациясы кезінде инфицирленуден коргану керек.

Жоғалған қанның орнын толтыру:

АҚ анықталмаса онда инфузиия жылдамдығы 300-500 мл_______/мин – пентакрахмал 500,0 мл; шоктың I-II дәрежесәнде к\т струйно до 800-1000 мл полиионды ертінділер

(ацесоль, трисоль, лактасоль);ҚА айқын бұзылысында к/і струилі

Полиглюкин 400,0 мл және пентакрахмал 400,0 мл АҚ қалпына келгенше 90-100 мм рт. ст.; гемодинамиканың төмен көрсеткішінде регидратацияға қарамай - допамин 200мг + 400 мл 0,9% Na Cl ерт. к/і тез тамшылата, преднизолон 300 мг к/і

40. Кенет тәждік өлім. Кенет тәждік өлім (біріншілік тыныстың тоқтауы) – бұл өлім күәгерлердің қатысуымен, лезде немесе 6 сағ ішінде(кейде 1 сағ) пайда болады, ең жиі қарыншалардың жыбырымен және ешқандай белгілерінсіз, ЖИА дан басқа диагнозды қоюға мүмкіндік береді. Кенет өлімнің ең жиі себебі инфарк миокард.Кенет тәждік өлім негізгі механизімі болып саналады. Қарыншалардың жыбыры(ҚЖ).Қарыншалардың дірілі. жүрек асистолиясы.жүректің электромеханикалық диссоциациясы Кенет өлімнің негізгі диагностикалық критерилері: Естің болмауы.Тыныстың болмауы немесе тыныстың пайда болуы агональды тип.Ұйқы артериясында пульстың болмауы.Қарашықтың кеңеюі (егер наркотикалық заттарды қолданбаса, нейролептанальгезия жүргізілмеген болса, наркоз берілмесе, гипогликемия жоқ).Тері, бетте бозғылт-сұр түстің пайда болуы. Клиникалық өлімде ЭКГ дағы өзгерістер: жүрекшелердің жыбыры кезінде хаотикалық тіркеледі, тұрақты емес, жүрекше толқындарының бірден деформацияға ұшырауы, биіктігі бойынша, пішіні, ені қарыншалардың дірілі кезінде аз немесе көп дұрыс пішінде, выделить QRSкомплексі ерекшеленеді, сегмент ST, Т тісшесі мүмкін емес, изоэлектрическалық сызық көрінбейді.Жүректің асисталиясы кезінде ЭКГ да изолиния анықталады, кейбір тісшелер немесе толқындар жоғалады. электромеханикаклық диссоциация кезінде синусты ритм сирек тіркелұі мүмкін, синуысты ритм, идиовентрикулярлы арқылы өтетін, кейін асисталияға өзгереді. Кенет тәж өлімі кезінде шұғыл көмек көрсету:Жүрек-өкпе реанимациясын 2 этапта орындайды:1- ші этап - тыныс жолдарының өткізгіштерін қалпына келтіру, жасанды өкпені желдету, жүректің тікелей емес массажы. (АВС ережесі).2- ші этап –элетрлік дефибрилляция, медикаментозды терапия. Кенет тәждік өлім кезінде шұғыл көмекті дефибрилляциядан бастау керек (егер мүмкін болса). Егер мүмкін болмаса, онда ЭКГ арқылы жүректің тоқтау түрін анықтаймыз, сонда да дефибрилляцияны жүргізу керек, уақыт өтуіне қарамай диагностикалық және ЭКГ ға тіркеу мақсатында. дефибриллятор болмаған жағдайда реанимационды шараларды жалғастыру керек.Науқасты қатты жерге бетін жоғары қаратып аяғын кішкене жоғары көтеру керек, басын шалқайған күйде. Бірден төстің төменгі бөлігіне жұдырықпен 1 немесе 2 рет соққы жасау керек.Оттегін тыныс жолына түсүін қатамасыз ету.Жасанды өкпе желдетуін жүргізу «ауыздан, ауызға» тәсілі бойынша.Жасанды өкпе желдетуі мен бірге жүректің тікелей емес массажын жүргізу керек, венаға жетуін және қан айналымын қамтамасыз ету. Электрикалық дефибрилляцияны жүргізу. Медикаментозды терапияны және 100 % кислородты қолдану