IX бүлек. Тапкырлар, зирәкләр өчен табышмаклар

* Һәркемдә бар. Ул нәрсә?
(Исем)

* Чөйдә ни тормас?
(Күкәй)

* Төшсә суга батмыйдыр,
Ут кабынса янмыйдыр,
Күмсәң җиргә чермидер,
Беләсезме, ул нидер?
(Кешенең исеме)

* Казанның уртасында ни бар?
("3" хәрефе)

* Дөньяда иң кирәк,
Иң кирәктән ни кирәк?
(Саулык, аны саклау)

* Бер тавык − тавык, ике тавык нәрсә?
(Тавыклар)

* Ашъяулык янына килеп утыруга нәрсә кирәк була?
(Авыз)

* Нинди савыттан эчеп булмый?
(Буш савыттан)

* Патша кемгә баш ия?
(Чәчтарашка)

* Су кайда коры була?
(Картада)

* Өй эчендә ни күренми?
(Җылылык)

* Иртән дүрт аяк,
Төштә ике аяк,
Кич өч аяк,
Өстендә була маяк.
(Кеше гомере)

* Суда нинди таш булмый?
(Коры таш)

* Нинди тарак тарарга ярамый,
Нинди урак урырга ярамый?
(Әтәчнең кикриге һәм койрыгы)

* Ат чаба-чаба да, нәрсәдән ары китә алмый?
(Койрыгыннан)

* Бер секунд эчендә бөтен җир шарын әйләнеп чыга.
(Уй-фикер)

* Кем барлык телләрдә дә сөйли ала?
(Кайтаваз)

* Кайсы елда кешеләр күбрәк ашый?
(Кәбисә елда. Чөнки бер көне артык)

* Чакырсаң да килми,
Кусаң да китми.
(Байлык һәм фәкыйрьлек)

* Нәрсәне сатып алып булмый?
(Үткән гомерне)

* Каз нигә йөзә?
(Аягы су төбенә тимәгәнгә)

* Иң җиңелне капка аркылы ыргытып булмый?
(Йонны)

* Бушка килә, акчага китә.
(Чир)

* Яңгыр яуганда куян нинди куак астында утыра?
(Юеш куак астында)

* Кеше үзенең нәрсәсен күтәрә алмый?
(Күләгәсен)

* Сыер нигә ята?
(Утыра алмаганга)

* Берсе − бер айлык,

* Берсе − саклап тотсаң гомерлек.
(Байлык һәм фәкыйрьлек)

* Үлчәүләрдә үлчәнми,
Базарларда сатылмый.
Үзеңнеке булмаса,
Кешедән сатып алынмый.
(Бәхет)

* Бер имәндә өч ботак, ботак саен өчәр алма, ничә алма була?
(Имәндә алма булмый)

* Каз судан чыккач нишли?
(Коры җиргә баса)

* Карга җидене тутыргач нишли?
(Сигезгә чыга)

* Ул минем әтиемнең улы,
Үзе миңа туган түгел.
(Кеше үзе)

* Ат нигә улак янына бара?
(Улак үзе килмәгәнгә)

* Дөньяда иң җитез нәрсә?
(Уй)

* Кем туганда ук сакаллы булып туа?
(Кәҗә)

* Кәҗә судан ничек чыга?
(Юешләнеп)

* Урман белән тау арасында нәрсә бар?
("Белән" сүзе)

* Алманың яртысы нәрсәгә охшаган?
(Икенче яртысына)

* Ачыдан ачы − ни ачы?
Татлыдан татлы − ни татлы?
Катыдан каты − ни каты?
(Үлем, йокы, ат тоягы)

* Беренче кисәге − Җирнең иярчене,
Икенче кисәге − җәзалау урыны,
Кушып укыганда − кеше исеме.
(Айдар)

* Кешегә иң якын әйбер нәрсә?
(Күлмәк)

* Бүрегенә чыпчык кунганда каравылчы нишли?
(Йоклый)

* "К" дән башлап укысагыз,
Җир ашларга китә;
"Г"дән башлап укысагыз,
Чәчәк атып үсә.
("Көл" һәм "гөл")

* Үзе шар, үзен беркем дә тәгәрәтә алмый.
Нәрсә ул?
(Җир шары)

* Нәрсәне күрү иң җиңел?
(Кеше гаебен)

* Эреми дә, череми дә.
(Усаллык)

* Тоз түгел − ачы,
Кылыч түгел − үткер,
Ут түгел − яндыра.
(Кайгы)

* "Табышмак" сүзен ничек укырга кирәк?
(Сулдан уңга таба)

* Дөньяда нәрсә тамырсыз үсә?
(Таш)

* Сыерда бар, атта юк,
Сарыкта бар, эттә юк.
("С" хәрефе)

* Беренче кисәге ‑ боерык фигыль,
Икенче кисәге − иген үсә торган җир,
Кушып укыганда − зирәк кеше.
("Тапкыр" сүзе)

* Тугай кайчан сайрый?
(" Р" хәрефен өстәгәч)

* Кемнең сакалын кырдырырлык та акчасы юк?
(Кәҗәнең)

* Сигез таякның дүртесен сындыргач, нәрсә кала?
(Унике таяк кала)

* Кайсы ай календарьда юк?
(Һавадагы ай)

* Сөрмәгән җир өстендә,
Үсмәгән каен астында
Тумаган куян йөгерә.
(Хыял)

* Ике әти, ике бала, − үзләре өчәү генә.
(Бабай, ата, ул)

* Бернәрсә дә ашамыйча ничә йомырка ашап була?
(Берне)

* Нәрсәне йомык күз белән дә күреп була?
(Төшне)

* Нинди сан исем дә була ала?
(Йөз)

* Биш йөз баш, мең аяк, бер койрык. Ул нәрсә?
(Чират)

* Кем үзенең туган көнен дүрт елга бер генә мәртәбә уздыра?
(29 февральдә туган кеше)

* Юләр кайчан акыллы була?
(Тик торганда)

* Кеше, кеше белән саубуллашкач, нигә артына әйләнеп карый?
(Артында күзе булмаганга)

* Нәрсәне сатып алып булмый?
(Үткән гомерне)

* Бер килограмм тимер авырмы, бер килограмм мамыкмы?

(Икесе дә бер)

* Нинди сәгать тәүлеккә ике генә мәртәбә вакытны дөрес күрсәтә?
(Туктаган сәгать)

* Дөнья йөзендә җиде нәрсәдә җиде юк. Нәрсәләр?
(Күгәрченнең сөте, атның мөгезе, йомырканың җөе, сыерның ялы, ташның тамыры, еланның аягы, мәченең сакалы)

* Машинаның кайсы тәгәрмәче әйләнми?
(Запас тәгәрмәче)

* Бал-шикәрдән татлы,
Үзен ашап булмый.
(Йокы)

* Ике көн рәттән яңгыр явамы?
(Рәттән ике көн булмый, арада төн бар)

* Көн белән төн бер-берсеннән нәрсә белән аерылалар?
(Беренче хәрефләре белән)

* Суны кайчан иләк белән ташып була?
(Карга әйләнгәч)

* Кайда тавык тилгәннән курыкмый?
(Кетәгендә)

* Җир өстендә кешеләр нинди авыру белән бер дә авырмыйлар?
(Диңгез авыруы белән)

* Нинди ут яндырмый?
(Рәсемдәге ут)

* Аучы мылтык атканда ни өчен бер күзен йома?
(Икесендә йомса, бернәрсә дә күрә алмый)

* Агач башында сигез кош утыра иде. Аучы аларның икесен атып алды. Ничәү калды?
(Берсе дә калмады)

* Бер өйдә торалар ике ана, ике кыз, әби оныгы белән. Барысы ничә кеше була?
(Әби, ана, кыз),

* Бер ата белән бер ананың баласы, ләкин үзе аларның улы түгел.
(Кыз бала)

* Булган, ди, бер карт белән карчык; аларның бер кызы, бер малайлары булган; шул малайларның карт белән карчыклары, ә шул карт белән карчыкның бер кыз, бер малайлары булган. Бу ничек?
(Ата, ана, кыз, ул)

* Утыз "я" хәрефеннән торган кеше исеме.
(Зоя)

* Башы − "т", койрыгы − "н",
Дошманы − "м". Ул нәрсә?
(Тычкан)

* Нәрсәсез өй салып булмый?
(Почмаксыз)

* Базарда табылмас,
Үлчәүдә үлчәнмәс,
Аннан татлы нәрсә булмас.
(Йокы)

* Нинди агач утта янмый?
(Табагач)

* Бөтен татар өендә бар,
Үзе дөньяда бер генә.
(Казан)

* Нәрсәне урыныннан күчереп булмый?
(Җирне)

* Күтәреп була, ыргытып булмый. Ул нәрсә?
(Мамык)

* Нинди савыттан эчеп булмый?
(Буш савыттан)

* Кешегә иң якын әйбер нәрсә?
(Күлмәк)

* Кунган кошны куркытмыйча гына ничек итеп агач ботагын кисеп алырга?
(Кош үзе очып киткәч)

* Ике ата, ике угыл бакчада йөргәндә дүрт алма өзеп, һәрберсе берәрдән ашасалар да, кулларында янә бер алма артып калган. Ул ничек була?
(Бабай, ата, ул)

* Куянның арт аягы нигә озын?
(Ал аягы кыска булганга)

* Нинди дәрьяның суы кимеми?
(Күзнең)

* Бер тартмада алмалар бар.
Алмаларны алгач анда нәрсә кала?
(Һава)

* Әй, егет, бу ничек була? Минем өч икмәгем бар.
Берсе белән алган бурычымны түлим, икенчесен әҗәткә бирәм, өченчесен үзем ашыйм.
(Ата-анасына, баласына, үзенә)

* Кем ике мәртәбә дөньяга туа?
(Чебеш)

* Түтәлдә нинди ике нота үсә?
(Фасоль)

* Борынга керә, күтәреп булмый.
(Ис)

* Кыш көнендә күп була торган ике нәрсәнең исеменнән килеп чыккан бакча җимеше.
(Карбыз)

* Кара дисәң, карамый,
Ак дияргә ярамый.
("Кара"(кара төс һәм боерык фигыль))

* "Ч"га бетсә − очып китә, кош була,
"Н"га бетсә, бакчада җимеш була.
(Карлыгач, карлыган)

* Кайсы материк янындагы атауның (утрау) исемен кире яктан укысаң, гөл, чәчәк исеме килеп чыга?
("Азор", "роза")

* Чарлак кайчан кош була?
(Акка буягач ("акчарлак"))

* Күлмәкне икегә аерсаң, нәрсә килеп чыга?
(Күл" һәм "Мәк")

* Азиядәге бер тауның исемен алам: беренче иҗеге − әйбернең төсен белдерә, икенче иҗеге − йорт хайваны исеме.
(Алтай)

* Беренче иҗеге − хайван,
Икенче иҗеге − боерык фигыль,
Икесе бергә − кош исеме.
(Сыерчык)

* Исеме ике сүздән ясалган. Беренчесе − җир йөзендә иң күп бер нәрсә. Икенчесе − кечкенә бер хайван; икесен бергә җыйганда, өен үзе белән йөртә торган бер хайванның исеме килеп чыга.
(Ташбака)

* Нинди сүздә алты "Н" бар?
(Алтын)

* Үзе биш хәрефтән тора торган сүз. Баштагы өч хәрефен генә укысаң, татлы әйбер исеме килеп чыга. Соңгы ике хәрефе − Татарстандагы елга исеме. Барысы бергә − суда яшәүче, бик тиз йөзүче.
(Балык)

* "Өч" дигәндә − ике була,
"Ике" дигәндә − өч була.
("Өч" һәм "ике" сүзләрендәге хәрефләр саны)

* Алма дисәң дә алалар,
Нәрсә соң ул, балалар?
(Алма)

* Бер картка елганы көймәдә кичәргә кирәк. Аның юлдашлары − бүре, кәҗә, кәбестә. Көймәдә ике урын гына бар. Кәҗә кәбестәне, бүре кәҗәне ашамаслык итеп елганы ничек кичәргә?
(Карт башта кәҗәне көймәгә утыртып икенче ярга чыгара. Аннары кәбестәне алып кәҗә янына чыга. Кәбестәне калдырып, кәҗәне көймәгә утырта да бүре янына чыга. Аннары кәҗәне бу ярда калдырып, бүрене кәбестә янына чыгара. Соңыннан кәҗәне икенче ярга алып чыга)

* Татарстандагы кайсы шәһәр суда йөзә?
(Алабуга)

* Иң кыска ай кайсысы?
(Май)

* Һәр хәрефе бер иҗек,
Исеме була ничек?
(Аю)

* Мәскәүдә бер дә юк, Казанда икәү.
("А" хәрефе)

* Кәҗәнең башында нәрсә бар?
("К" хәрефе)

* Көн белән төн уртасында нәрсә бар?
("Ө" хәрефе)

* Мин − кояшта, мин − кыяда, ләкин тауда мин юк. Ул ни була?
("О" хәрефе)

* Кое төбендә нәрсә бар?
("Ң" хәрефе)

* Яз белән көз нәрсә белән тәмамлана?
("З" хәрефе)

* Җирнең уртасында ни бар?
("И" хәрефе)

* "У" белән язсаң, тау була,
"А" белән язсаң, диңгез була.
(Урал, Арал)

* Беренче иҗеге − боерык фигыль,
Икенче иҗеге − атау җөмлә,
Икесе бергә − кыйммәтле металл исеме.
(Алтын)

* Шәһәрдә бар, авылда юк,
Кешедә бар, адәмдә юк.
("Ш" хәрефе)

* Тыкрык башында ни бар?
("Т" хәрефе)

* Алмагачның төбеңдә нәрсәкәй?
("Ч" хәрефе)

* Бер иҗегем − төс минем,
Икенчесе − сыеклык;
Өченчесе болай ди:
− Безнең авыл бик бай, − ди.
("Ак "+" су"="Аксубай")

* Күлдә бар, елгада юк.
Үрдәктә бар, казда юк.
("Ү" хәрефе)

* Барда юк, юкта бар.
("Ю" хәрефе)

* Идел читендә ни күрәбез?
("И" хәрефе)

* Тәрәзә төбе нидән гыйбарәт?
("Ә" хәрефе)

* Корыда юк, суда бар; төтендә юк, буда бар.
("У" хәрефе)

* Әбидә бер, бабайда ике.
("Б" хәрефе)

* Чигәдә бар, кашта юк; чирәмдә бар, ташта юк.
("Ч" хәрефе)

* Ташкент белән Уфада юк,
Әстерхан белән Самарада бар.
("Р" хәрефе)

* Урманда бар, кырда юк,
Мунчада бар, өйдә юк.
("М" хәрефе)