Топырақтарды классификациялау

Топырақтар табиғи әрі тарихи дене болғандықтан, оларды біліп, түсіну, тиімді пайдалану үшін бір ретке келтіріп жүйелеу қажет. Мұны топырақты классификациялау деп атайды.

Топырақты классификациялаудағы негізгі таксономиялық өлшеміне топырақ типін қабалдап, жалпы баарлық топырақтарды 3 топқа бөлді:

1-топ. қалыпты зоналық топырақтар:

А – құрғақ шөпті топырақтар, оларға төмендегідей 5 топырақ типтері кіреді: а) терістік ашық сұр күлгін; ә) орманның сұр топырақтары; б) қара топырақтар; в) құба сортаңдау топырақтар.

Ә – құрғақ-батпақты топырақтар – су жайылмаған шалғындардың топырақтары,

Б – батпақты топырақтар – шымтезектер, тундра топырақтары.

2-топ. өтпелі топырақтар:

А – шайылған топырақтар,

Ә - жер бетіне төселенген топырақтар.

3-топ. Қалыпсыз топырақтар: төселінген, өзен мен көлдер аллювилері, жел үйінділері.

В.В.Докучаевтың топырақ типі – топырақтарды классификациялаудағы негізгі өлшем болып қалады. Алайда олардың сандары әр заманда әр түрлі өзгерістерге ұшырауда. Докучаевтан соң топырақ классификациясы мәселелерімен көптеген оның шәкірттері: Н.М.Сибирцев, П.С.Коссович, К.Д.Глинка, К.К.Гедройц, С.А.Захаров, А.Н.Сабанин, С.С.Неуструев, Б.Б.Полынов және т.б. шұғылданды.

Негізгі әдебиеттер:

31. Жамалбеков Е.У., Білдебаева Р.М. Жалпы топырақтану және топырақ географиясы. Алматы. «Қазақ университеті», 1997.

32. Почвоведение (под ред. В. А. Ковды, Б. Г. Розанова). –М.: Высш. шк., 1988. –Ч. 1-2. – 400 с.- 368 с.

33. Ковда В.А. Основы учения о почвах. – М.: Наука 1973. – Кн. 1-2. –448 с.

34. Почвоведение. Учебник. / Под. Ред. И.С. Кауричева. М. ВО Агропромиздат, 1989. 720 с.

35. Таргульян В.О. Почвообразование и элементарные почвообразовательные процессы //Почвоведение. 1985. №11. С.36-45.

36. Соколов И.А. Основные законы почвообразования /1 100 лет генетического почвоведения. М.: Наука. Соколов И. А. Об основных закономерностях экологии почв//Почвоведение. 1990. № 7. С. 117-128.

37. Самойлова Е. М. О понятии «элементарный почвообразовательный процесс» //Вестник МГУ. Сер. почвовед. 1986..

38. Лозовская М.А. Проблемы эволюции почвообразования в трудах П.П. Герасимова// Почвоведение. 1988. №6. С.77 - 83. '

39. Ершов Ю.И. Основы теории почвообразования. Красноярск: Ин-т леса СО РАН. 1999.

40. Шаушеков Т.К. Электронный курс лекций по почвоведению, 2007 Изд. КарГУ им. Е.А.Букетова

Қосымша әдебиеттер:

25. Розанов Б.Г.Морфология почв. М.: МГУ. 1983- 320 с.

26. Методические указания по полевому описанию почв (с использованием базовых шкал морфологических свойств почв). Составители: О.Г.Растворова, Г.Л.Касаткина, Н.Н.Фёдорова. Санкт-Петербург. 2002. 50 с.

27. Добровольский В.В. «География почв с основами почвоведения», изд-во Вш. 1989

28. Кауричев И.С «Почвоведение», М., В.ш., 1989

29. Чижевский М.Г. «Земледелие с основами почвоведения»

30. Глазовская М.А. «Общее почвоведение и география почв», М., Вш., 1981.

31. Ежемесячный научно-теоретический и научно-практический журнал «Вестник сельскохозяйственной науки Казахстана», Алматы, Изд. «Бастау»

32. Научно-практический журнал «Почвоведение» Российской академии наук, Изд. «Наука», Москва

5-ші дәрістік сабақтар: «Жерді мелиорациялау»

Дәрістік сабақтың жоспары:

1. Мелиорацияның жердің құнарлығын көтерудегі маңызы.

2. Егісті суару.

3. Су сапасы және суару әдістері.

4. Суару мөлшері мен түрлері.