Радиационды жағдайларды бағалау практикасына арналған нұсқалар

2.2 кесте

Вариант	Сәуленуші беттердің категориясы	Сәулелену
Критикалық мүше топтары	Сәулелену түрлері	Жұту мөлшері, мЗв/жыл
1.	2.	3.	4.	5.
	А	Барлық дене	α – сәулелену энергиясымен < 10 МэВ
	А	Барлдық дене	α – сәулелену энергиясымен < 10 МэВ
	А	Қалқанша безі	β – сәулелену
	А	Бауыр,бүйрек	Протон энергиясымен < 10 МэВ
	А	Өкпе	Протон энергиясымен < 10 МэВ
	А	Тізе және табан	Нейтрон энергиясымен 0,1 …10 МэВ
	А	Тері	Нейтрон энергиясымен 0,1 …10 МэВ
	Б	Барлық дене	γ – сәулелену
	А	Барлық дене	γ – сәулелену
	Б	Барлық дене	Рентгендік сәулелену
	А	Ас қорыту мүшесі	Рентгендік сәулелену
	А	Ас қорыту мүшесі	Нейтрон энергиясымен < 0,02 МэВ
	А	өкпе	Нейтрон энергиясымен < 0,02 МэВ
	А	өкпе	Нейтрон энергиясымен < 0,02 МэВ
	А	өкпе	Нейтрон энергиясымен < 0,02 МэВ
	А	Барлық дене	Нейтрон энергиясымен 0,1 …10 МэВ
	А	Барлық дене	Нейтрон энергиясымен 0,1 …10 МэВ
	А	Сүйек негізі	Нейтрон энергиясымен < 10 МэВ
	А	Бұлшық ет	Протон энергиясымен < 10 МэВ
	А	өкпе	β – сәулелену
	А	Қолдың буыны	β – сәулелену
	А	тері	α – сәулелену
	А	Бауыр,бүйрек	α – сәулелену
	Б	Барлық дене	γ – сәулелену
	Б	Барлық дене	γ – сәулелену

Бақылау сұрақтары:

1. негізгі мөлшер шегі дегеніміз не?

2. Жіберілетін мөлшер шегі неде өлшенеді?

3. берілген критикалық мүшеге сәулеленудің максималды эквивалентті мөлшері қандай формуламен анықталады?

4. НРБ-99 радиационды қауіпсіз нормасында не қондырылған?

5. Облученияның қандай бөлігіндегі мөлшері Б категориялы адамдар үшін ¼ бөлігінен аспауы керек А катеориясындағы адамдар үшін?

Глоссарий:

Радиациялық жағдай- бұл жергілікті РЗ нәтижесінде құрылған жағдай, ОЭ кәсібіне және ГОЧС күштеріне және тұрғын халқына әсер ететін.
Радиациялық жағдай адамдарға негізгі қаіпті көрсеткіш болып табылатын жергілікті РЗ деңгейімен және жұқтыру масштабымен мінезделеді.
РЖ бағалау мақсаты болып осы РЖ –ның жұмысшыларының жұмыс қабілеттілігіне әсерін, тұрғындарға әсерін анықтау болып табылады. Және уақытында оларды қорғау жөніндегі мәселелерді шешуге мүмкіндік береді.

РЖ бағалауға: жергілікті РЗ деңгейін және масштабын анықтау; ОЭ кәсібіне оның әсер ету анализі, ГОЧСкүші және тұрғылықты халық; әрекет етудің мақсатты жиынтығын таңдау, ол адамдардың радиациялық жеңілісін болдырмайды.

Радиациялық жағдай жорамалдау және берілген барлау бойынша көрсетілуі және бағалануы мүмкін.

Блиц тест:

1. Облучаемый түрлерінің қандай категорияларына кәсіби жұмысшылар жатқызылады,иондалатын сәулелену көздерін қолдануға байланысы жоқ,бірақ олардың жұмыс орындары радиоактивті сәулелер әсер ету аймағында орналасқан?

A. Б

B. А

C. В

D. Г

E. Д

2. Критикалық мүшенің бірінші тобына қандай дене бөлігі немесе мүшесі жатады?

A. Бауыр,көк бауыр

B. Барлық дене,жыныс мүшелері,сүйек ми

C. көздері

D. бұлшық ет,қалқанша безі,майлар,

E. ЖКТ, жүрек

3. Берілген критикалық мүшеге сәулеленудің максималды эквивалентті мөлшері қай формуламен анықталады?

A. Н = D• k

B. K=D∙x

C. H= D∙k

D. D=k/H

E. H=D-k

4. Қанша жыл бойы ПДД адамдарға денсаулығына жағымсыз өзгерістерді туғызбайды,қазіргі замаңғы әдістермен қарастырылатын?

A. 40

B. 25

C. 15

D. 29

E. 50

5. Қанша уақыт бойы ПД –ның біркелкі облучениесі адамдар денсаулығына өзгеріс әкелмейді?

A. 70

B. 20

C. 50

D. 30

E. 15

Әдебиеттер:

1. Безопасность жизнедеятельности / С.В. Белов, А.В. Ильницкая, А.Ф. Козьяков и др.; Под общ. Ред. С.В. Белова. – М.: Высшая школа, 1999. – 448 с.

2. Козлов В.Ф. Справочник по радиационной безопасности. – 4-е изд., перераб. И доп. – М.: Энергоатомиздат, 1991. – 352 с.

3. Охрана окружающей среды / С.В. Белов, Ф.А. Барбинов, А.Ф. Козьяков и др.; Под ред. С.В. Белова. – 2-е изд., испр. и доп. – М.: Высшая школа, 1991. – 319 с.

Практикалық жұмыс №3