ЧС экологиялық мінездемесі

Экологиялық мінездемесі жағдайы 4 негізгі топты құрайды:

• құрғақ жер күйі өзгеруі (деградациясы топырақтың, эрозия,босаңсуы);

• ауаның қасиетінің өзгеруі (озон қабатының өзгеруі, оттегі құрамының төмендеуі, көмірқышқыл газының артуы, зиянды заттар құрамы артуы);

• гидросфера күйінің өзгеруі (су ресурстарының таусылуы,судың ластануы);

• биосфера күйінің өзгеруі (шыбын шіркей түрлерінің қысқаруы және жойылуы,жануарлардың және өсімдіктердің).

Топырақ деградациясы дұрыс емес тыңайтукезінде болады,топрырақтың өндірістік қалдықтармен ластану кезінде болады.

Топырақ эрозиясы – топырақ бұзылуы және жыныстардың табиғат және антропогендік факторлар әсерінен төселетін (су, жел, дұрыс өндірмеу және т.б.).

Топырақ ластануы ауыр металлдармен, улы және радиоактивті заттармен өндіріс лақтырым әсерінен болатын,топыраққа токсинді қалдықтар көмілуінен,және техногенді жағдайлар әсерінен болады.

Атмосфераның озон қабаты ультракүлгін күн сәулесінің маңызды бөлігін жұтады және тірі организмдердің өлімінен қорғайды.Озон хлор байланысымен,фтор,азот және сутегімен тез бұзылады.

Оттегі құрамы төмендеуі және көмірқышқыл газының артуы атмосферада өндірістік кәсіпорындар,ТЭЦ және автокөлік жанармайдың көп мөлшерін қажет етеді соның әсерінен болады.

Атмосфера ластануы зиянды заттармен табиғат құбылыстары және адамдар әрекеті әсерінен болады.Вулкандар,өрттер,сел,су тасқыны және басқа да факторлар әсерінен болады.

Су ресурстарының тарылуы адамдар жұмыс әрекеті әсерінен ормандарды жою,ауылдарда жер жыртуы т.б әсерлерден болады.

Суға сұраныс жыл сайын 6-8 % өседі.Қазіргі кезде суды пайдалану бір адамға санағанда қалаларда 200 л тәулігіне құрап отыр.

Судың ластануы, өзен,көлдер және с қоймаларының ластану өнеріәсіпердің қалдықтары әсерінен,зиянды қалдықтар,тыңайтқыштар,мұнай өнімдері,ауыр металлдар тұзы әсерінен болады.

Биосфера – бұл жер аймағы(литосфераны және атмосфераның төменгі бөлігін қоса),яғни тірі жан өмір сүру аймағы болып саналады.

Жануарлар мен өсімдіктердің жоғалымы мен жойылуы соңғы он жылда қатты өсті.Адамдардың жаңа жерлерге тез орналасуы нәтижесінде болған. Қазіргі таңда 1000 құстар түрлері мен жануарлар өлім алдында тұр,орташа шамамен жылына бір түрлері жоғалады.

Бақылау сұрақтары:

1.жеңіліс ошақтары қалай классификацияланады?

2.Ғимраттардың және құрылыстардың қандай бұзылу зоналары бар?

3. Ғимраттардың және құрылыстардың бұзылу күйлері неге байланысты?

4. өндірістің өрт қауіптілігі қандай факторлармен анықталады?

5.жеңіліс ошақтары су тасқыны кезінде қандай зоналарға бөлінеді?

Глоссарий:

Химиялық улану зонасы болып қатты уланған немесе улайтын заттары әсер ететін аймақты айтамыз,халыққа қауіпті,жануарларға және өсімдіктерге қауіп әкелетін ауаның уланып ластануымен.

Жеңіліс ошағы депхимиялық уланған аймақты айтамыз адамдарға кері әсерін тигізген аймақты айтамыз.

Атмосфераның озон қабаты ультракүлгін күн сәулесінің маңызды бөлігін жұтады және тірі организмдердің өлімінен қорғайды.Озон хлор байланысымен,фтор,азот және сутегімен тез бұзылады.

Судың ластануы, өзен,көлдер және с қоймаларының ластану өнеріәсіпердің қалдықтары әсерінен,зиянды қалдықтар,тыңайтқыштар,мұнай өнімдері,ауыр металлдар тұзы әсерінен болады.

Биосфера – бұл жер аймағы(литосфераны және атмосфераның төменгі бөлігін қоса),яғни тірі жан өмір сүру аймағы болып саналады.

Блиц – тест:

1.ғимарттар мен құрылыстардың өртке берік күйі қанша түрлері бар?

A. 6

B. 4

C. 5

D. 3

E. 2

2. бұл жер аймағы(литосфераны және атмосфераның төменгі бөлігін қоса),яғни тірі жан өмір сүру аймағы болып саналады.