Кӧні каньпияныс?

Мурка вит каньпи вайӧма гид лӧскӧ. Ме пырті найӧс гӧбӧч вылӧ. Воклы шуа: «Кынмасны ӧд, синтӧмӧсь да». Малала каньпиянӧс, шӧпкӧда: «Дзолюкъяс, мусаяс!».

Локті школаысь, видзӧдлі дзоляяссӧ, а налӧн сӧмын местаыс. «Кӧні каньпияныс?!» – скӧрмӧмӧн горза вок вылӧ. Толик лӧня, но быд кыв тӧдчӧдӧмӧн шуӧ: «Эз ков вӧрзьӧдны местасьыс».

Сьӧлӧмӧй личаліс, кор видзӧдлі гид лӧскӧ. Вӧлӧмкӧ, гӧбӧч ӧшинь пыр мамыс бӧр новлӧма важинас. (В.Торопов серти)

Лӧс – пӧдвӧлӧка, чердак

· Василий Павлович Торопов (1929 – 2006) гижис висьтъяс челядьлы и верстьӧ йӧзлы лыддьӧм вылӧ. Висьтъясас петкӧдліс ас сиктса йӧзлысь олӧмсӧ, вӧралігӧн лоӧмторъяс, гортса да вӧрса пемӧсъяс йылысь серпасъяс. Ёна радейтіс вӧр-ва, тӧждысис сійӧс видзӧм вӧсна. Василий Тороповлӧн висьтъясыс чужтӧны кыпыд ловру. Велӧдчысь челядьлы сійӧ лӧсьӧдіс «Талун да аски», «Аски оз зэр» небӧгъяс.

Позьӧ-ӧ веськыд сёрнисӧ ас кывйӧн висьтавны?

Кыдзи вежсьӧ сёрникузяыс веськыд сёрнисӧ ас кывйӧн висьталігӧн?

Веськыд сёрниа сёрникузясӧ позьӧ вежны косвеннӧй сёрниӧн. Косвеннӧй сёрни – ас кывйӧ висьталӧм либӧ гижӧм кодлӧнкӧ сёрни. Веськыд сёрнисӧ косвеннӧйӧн вежигӧн артмӧ сложнӧй

сёрникузя.

«Мыйысь нӧ бӧрдін? Мый он висьтав?» – юалӧ бать. «в.с.?» – а.к.

Батьюалӧ, мыйысь мебӧрді да мыйла ог висьтав., мыйысь.

Ме и висьталі: «Дыр думайті да эг удит уджсӧ помавны». а.к.:«в.с.».

Ме и висьталі, мый дыр думайті да эг удит уджсӧ помавны.,мый.

«Мамыд локтігкежлӧ керканымӧс пелькӧдны колӧ», – шуис батьным. Батьным шуис, мамным локтӧдз пӧ керканымӧс пелькӧдны колӧ. (В.Торопов)

203 удж. 1)Вежлалӧй веськыд сёрнисӧ косвеннӧйӧн (сложнӧй сёрникузяясӧн). Косвеннӧй сёрниа сёрникузяыс лоӧ юӧртанаӧн. 2) Туялӧй, мӧвпалӧй, кыдзи вежсьӧ кадакывлӧн морта формаыс: веськыд сёрниын кӧ 1-ой морта, косвеннӧйын – лоӧ 3-ӧд морта.

Отсӧг вылӧ: Гортас мунігӧн внукыс юаліс: «Пӧльӧ, кор сэсся ми вӧрас волам?» – Гортас мунігӧн внукыс юаліс пӧльыслысь, кор найӧ сэсся вӧрас воласны.

1. «Лыска пуясыс тӧв и гожӧм вежӧсь, сӧмын тӧвнас оз быдмыны», – висьталіс пӧльыс. 2. Внукыс шензьӧмӧн юаліс: «Мыйла оз быдмыны?». 3. Пӧльыс вочавидзис: «Кор муыс и ваыс кынмӧма, вужъясыс оз вердны пусӧ». 4. «Вердтӧгыд некод оз быдмы», – шуис пӧльыс. 5. «Урыд лун-лун корсьӧ колля пуяс, весиг вом доръясыс вижӧдӧмаӧсь», – ичӧт зонкалы юӧртіс пӧльыс. 6. Внукыс индӧ коз вылӧ да пӧльыслы шуӧ: «Ме аддза уртӧ, дзик пу йылас пукалӧ». (В.Торопов серти)

204 удж. Лыддьӧй текстсӧ, аддзӧй веськыд да косвеннӧй сёрниа сёрникузяяссӧ. Вежӧй веськыд сёрнисӧ косвеннӧйӧн, косвеннӧйсӧ – веськыд сёрниӧн. Гижӧй, колана ногӧн пукталӧй пунктуация пасъяс.

Асывнас бать садьмӧдіс миянӧс пемыднас на. Песласян машинаӧн шургим-песлалім вель уна чукӧрмӧм кӧлуй. Пожъялӧм кӧлуй ӧшлӧм бӧрын бать тшӧктіс, мед ми, кык вок, пыркӧдім джодждӧраяс, сэсся новлім пывсянӧ пес-ва. Джодж мыськалігӧн дзуркнитіс кильчӧ ӧдзӧс, и керкаӧ пырис мамным. Сулалӧ порог дорын, шӧйӧвошӧмӧн шуӧ, татшӧм дивӧтӧ пӧ эг на аддзыв. Батьным шуӧ: «Аски на виччысям вӧлі». Мам нюмъялӧмӧн висьталӧ: «Гажтӧмтчи да водзджык локті». «Ура!» – ставӧн уськӧдчим паныд, муртса эг уськӧдӧй кок вывсьыс. (В.Торопов серти)

205 удж. 1) Мӧвпыштӧй, мыйла колӧ кужны веськыд сёрнисӧ вежны косвеннӧйӧн. Кор ковмылӧ вӧчны тайӧс? 2) Вежӧй сетӧм текстсӧ сідз, мед чойыслысь сёрнисӧ позис висьтавны ас кывйӧн, веськыд сёрнисӧ вежӧмӧн.

Локтам нёль арӧса Ивук воккӧд детсадйысь. Кывлӧма коркӧ радиоысь ли телевизорысь да юалӧ: «Мый сійӧ лоӧ планетаыс?». Ме шуа: «Эм космос, сэні зэв уна планета. А ми олам Му планета вылын». Ивук серӧктӧ да шуӧ: «Эн ылӧдчы, ми ог му вылын олӧй, а керкаын». (Е.Козлова серти)

206 удж. Босьтӧй Елена Козловалысь «Гӧгыля-вугыля» либӧ «Ме да Ивук вокӧй», либӧ «Шундыр» небӧг. Аддзӧй да гижӧй висьтъяссьыс веськыд сёрниа 4-5 сёрникузя. Вӧчӧй налы схемаяс. Сэсся гижӧй сёрникузяяссӧ веськыд сёрнисӧ косвеннӧйӧн вежӧмӧн.