Кыв да сёрни

Кыв – сёрни артмӧдан инструмент. Кыв отсӧгӧн йӧз сёрнитӧны ӧта-мӧдыскӧд, юӧртӧны, юасьӧны, гӧгӧрвоӧдӧны. Мортлӧн сёрни артмӧ колана ногӧн, кужӧмӧн йитлӧм кывъясысь, кывтэчасъясысь, сёрникузяясысь. Медым лӧсьыда, мичаа, шыльыда сёрнитны, колӧ тӧдны оз сӧмын кывъяслысь вежӧртассӧ, но и кывъяслысь, сёрникузяяслысь сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн йитчанногсӧ.

Ми кутам велӧдчыны сёрнитны ӧта-мӧдкӧд, кутам кывзыны мӧда-мӧдӧс, велӧдчам висьтавлыны ассьыным мӧвпъяснымӧс, восьтыны сьӧлӧмкылӧмъяс, а сiдзжӧ бура лыддьысьны да гижны творчествоа уджъяс.

Кутам уджӧдны кывнымӧс гижтӧм и гижӧда сёрни артмӧдігӧн.

28 удж. Лыддьӧй, содтӧй тӧдӧмлунтӧ кыв да сёрни йылысь.

Велӧдам чужан кыв, восьтам кыв грамматикаысь гусяторъяс. Сідзжӧ тӧдмалам-велӧдам мӧд сёрниа войтыръяслысь кывъяс. Кывъяссӧ велӧдӧмыс вермас сетчыны кокниа либӧ сьӧкыда. А сёрниыд вермӧ лоны озыр либӧ гӧль, ловру кыпӧдан либӧ шогӧдан, тӧлка либӧ лёк. Кыдзи ӧд велалӧма мортыс.

Чужан кывйӧн сёрнитысьлы кокниа сетчас ас кывсӧ велӧдӧмыс. Ми лыддям небӧгъяс, гижам уджъяс, водзӧ восьтам кывлысь озырлунсӧ, медым сӧвмӧдны-бурмӧдны ассьыным коми кывъя мича сёрни.

Сёрниыд артмӧ юалiгӧн, юӧртiгӧн, коригӧн, мый йылысь кӧ висьталiгӧн, сёрни панiгӧн, вочавидзигӧн, мӧвпъясӧн юксигӧн.

Мортлы колӧ велавны не сӧмын сёрнитны, а колӧ кужны и кывны да кывзыны мукӧдлысь сёрнисӧ, гӧгӧрвоны висьталанторсӧ.

29 удж. Артмӧдӧй сетӧм видлӧгъяснас кыв да сёрни кывъяскӧд лӧсялана кывтэчасъяс да гижӧй.

Чужан, мича, гижӧм, сӧвмӧм, кывзыны, гӧгӧрвоны, тӧдны, велӧдны, туявны, веськыд, кывны, варов, тӧлка, чуймӧдан.

30 удж. Велӧдчӧй гӧгӧрвоны грамматика схемаяс, уджавны на серти. Видзӧдӧй схемаяссӧ, мӧвпыштӧй, кутшӧм кыв колӧ содтыны юалан пас пыддиыс. Лӧсьӧдӧй схемаяс сертиыс юӧртӧм: мый колӧ тӧдны да кужны, мед мичаа сёрнитны. Вочавидзӧй: вермас-ӧ лоны сiдз, мый кывсӧ бура тӧдан, а сёрниыд оз артмы. Мыйла?

КЫВ

сёрни шыяс	кыввуж	суффиксъяс
? кывъяс	ТÖДНЫ	кыв вежлалан суффиксъяс
кывтэчасъяс
	сёрникузяяс

СЁРНИ

лыддьысьны	сёрнитны	гӧгӧрвоны
?	гижны
	кывзыны

Помшуӧм: Кыв колӧ тӧдны, велӧдны, туявны.

Сёрни колӧ кужны кывзыны, гӧгӧрвоны, бурмӧдны, сӧвмӧдны.