Хальмг авъяс

Бийәсн ах күүг та гиҗ келдг.

Медәтә күүг уралан һарһҗ суулһна. Рис. мальчик и девочка проважают

Медәтә күүнд хаалһ һарһҗ өгнә. б абушку до стула

Медәтә күүнд кезә болвчн нөкд болдмн.

Көгшдүдәс өмн герт ордг йосн уга.

Рис. дети уступают дорогу старикам

Рис. дети помогают дедушке донести продукты

Җаңһрас

Җаңһрин баатрмудын андһар

Җил насн хойран

Җидин үзүрт өлгий,

Җилв бах хойран

Рис. клятва богатырей Һанцхн Җаңһртан өгий.

Эзн деерән эргәд,

Эңгин олн әмтнәннь төлә

Байн эмҗл нертә

Элкән үүләд өгий,

Бух нигт гиҗ,

Хәрү хәләгсн бодң маднд уга.

Уул өндр гиҗ

Өргл өөднь эс һаргсн күлг маднд уга.

Улаһад ирсн

Зааһин улан түүмрәс бичә әй,

Агсад ирсн күчтә хаани

Мөсн шар зевин үзүрәс бичә әй,

Эн йовх бийдән

Буру уга зөвәр өңгрий.

9-гч кичәл

1.

Эн мини үүрмүд. Мини үүрмүд һурвдгч класст сурна. Мадн нег школд сурнавидн. Мини үүрмүд йир олмһа, шулун, ухата, иньгч. Мадн хамдан школасн хәрнәвидн. Школын хөөн цуһар нааднавидн.

2.

Эн җил мана школд шин сурһульч ирв. Энүнә нерн Йисн. Эн 3-гч тойгта школас ирв. Йисн чаңһ-чиирг көвүн. Эн сән үүртә. Үүриннь нерн Альвн. Альвн – бичкн миисин кичг. Нег дәкҗ Альвн Йиснә дорвад орад унтҗ оч. Йисн унтсн Альвныг медл уга, школдан авч ирҗ.

3.

Мана классин хора ик, дөрвлҗн болн сарул. Медрлин өдр мадн классан кеерүлвидн. Олн зүсн өңгтә тасм хааһул деернь өлгүвидн. Самбрт зургин һәәхүл өлгүвидн.

4.

Мана школ Элстин захд бәәнә. Эн һурвн давхр ик гер. Школын хаша дөрвлҗн. Хаша дотр олн урһа модн, сәәхн цецг урһна. Спортивн болн наадлһна талвңгуд чигн бәәнә. Школын ард ик һаруд бәәнә. Энд мадн эврән тәрә-темс урһанавидн. Урһасн темсән школын заманд өгнәвидн. Мана школын заманчнр эн темсәр маднд хот белднә.

5.

Эсв - мини дурта кичәл. Би тоолхдан дуртав. Эсвин кичәлд би цугтаһаснь шулуһар даалһврмуд күцәдв. Мана багш намаг кезә болвчн магтна. Шүүвр көдлмшән би «тавн» темдгәр күцәдв.

6.

Би хальмг туульс умшхдан дуртав. Тавн тө сахлта нег тө өвгн – мини дурта дүр. Эн цецн ухата, олмһа, мекч күн. Ямаран болвчн кергиг бийдән тустаһар кенә. Би бас тиим күн болхар седләв.

10-гч кичәл Бийән шинҗллһн

Умштн.

Йисн, Җаңһр, Хоңһр һурвн үүрмүд. Эдн хамдан наадна, хамдан сурһуль дасна. Һурвн көвүн һурвдгч класст сурна. Һурвулн футбол наадхдан дурта. Йисн цугтаһаснь сәәнәр футбол наадна. Эн өндр нурһта, шар үстә, өргн ээмтә

көвүн. Йисн ут, отхр үстә. Энүнә үр Җаңһр дундын нурһта, чаңһ-чиирг көвүн. Эн төгрг хо цаһан чирәтә, ахрхн хар үстә. Зеегтә хойр ик хар нүдтә. Һурвдгч үүрнь – Хоңһр. Эн көвүн хойр үүрәсн невчк маштг, эццн цогцта, шулун-шудрмг көвүн. Эн һурвнас ю болв чигн күләҗ болхмн.

а) Нег уңгта үгмүд олҗ автн.

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Темдг: _____ (2)

ә) Чик эс гиҗ хаҗһринь темдглтн.

1. Җаңһр өндр нурһта көвүн. ___

2. Хоңһр цугтаһаснь сәәнәр футбол наадна. ___

3. Җаңһр ут, отхр үстә. ___

4. Йисн һурвдгч школас ирв. ___

5. Җаңһр зеегтә ик нүдтә. ___

Темдг: _____ (5)

б) Сурврмудт хәрү өгтн

1. Һурвн үр кедүдгч класст сурна?

2. Кен цугтаһаснь сәәнәр футбол наадна?

3. Кен цугтаһаснь өндр нурһта?

4. Кен эсвин кичәлд дурта?

5. Кен хо цаһан чирәтә?

6. Кен 3-гч тойгта школас ирв?

7. Кенә дорвад миисин кичг бәәҗ?

8. Ямаран наадһас сурһульчнр школдан авч ирв?

Темдг: _____ (8)

2. Шинҗлтн. Җаңһрин зург кедүдгч тойгта?

(портреты трех мальчиков разного роста и разной комплекции. Один из них с кудрявыми короткими волосами, крепкого телосложения, с круглым лицом, большими глазами)

Темдг: _____ (3)

3. Соңстн:

Багш: Мендвт.

Байрта харһлт.

Медрлин өдрлә тадниг йөрәҗәнәв.

Җаңһр: Мендвт, күндтә мана багш.

Школын линейк кезә болхмн?

Би ээҗтәһән ирүв.

Багш: Ээҗ, өмәрән һартн, эн сандл деер сууҗатн.

9 час 30 минутла мана линейк эклхмн.

Та түрүн үг келх зөвтәт.

Йисн: Буруһан сурҗанав, һурвдгч класс альд бәәнә?

Багш: Чини нернчн кемб?

Би һурвдгч классин багшв.

Мана класс эн зогсҗана.

Җаңһр: Таньл болый, мини нерн Җаңһр.

Эн мана үүрмүд: Хоңһр, Долан, Байрта…

Йисн: Йисн. Таньлдсндан байрлҗанав.

а) Сурврмуд хәрүтәһинь ирлцүлтн.

1. Җаңһр кенлә харһв? Хоңһр, Долан, Байрта.

2. Җаңһр кентә линейкд ирв? Багшлаһан.

3. Җаңһр кенлә таньлдв? Ээҗтәһән.

4. Җаңһрин үүрмүд кемб? Җаңһр.

5. Кен үүрмүдән Йиснлә таньлдулв? Йиснтә.

4. Зура олзлад Җаңһрин тускар келтн.

Зура:

1. Җаңһрин бәәдл ямаран?

2. Җаңһрин үүрмүд ямаран?

3. Медрлин өдрлә эдн ю кев?

4. Кен альдас ирв?

5. Җаңһр кентә линейкт ирв?

6. Ээҗ линейкд ю кех?

Темдг: _____ (10)

II -гч төр СӘН ГИИЧД КҮН БАЙРЛДГ

1. Харһлт

(группа туристов детей)

2. Элст – хотл балһсн

(символ Элисты на границе со Ставропольским краем)