Тодлтн. Рис. калмыцкой кибитки в разрезе с внутренним убранством

Рис. калмыцкой кибитки в разрезе с внутренним убранством

Продолговатый сундук очаг чугунок

комод с двумя дверцами

висит замок

үкүг авдр һал һулмт хәәсн

седло уздечка стремена веревка кожаный сосуд

эмәл хазар дөрә деесн бортх

3. Шинҗлтн.

Ишкә герин үүдн өмн үзг хәләнә. Үүднә өөр, барун талнь, зер-зев, деесн, эмәл, хазар, дөрә болн нань чигн юмн бәәнә. Герт, герин көдлмшт кергтә юмс бәәнә.

Үүднә зүн талнь маштг үкүг зогсна. Үкүг дотр ааһ-сав, хот-хол хадһлгдна. Өөрнь һулмт бәәнә. Һулмтд хойр хәәсн тәвгднә. Бичкн хәәснднь цә, мах чанна. Ик хәәснднь әрк нернә.

Зүн эрсин өөр ууһн күүкнә орн зогсна. Эрс деернь, бичкн туңгрцгт, хурвч хадһлгдна. Барун эрсин өөр герин эзнә орн зогсна. Хойр орна хоорнд, ар үзгин эрсин өмн, кевс деер, ик авдр зогсна. Авдр деер өдгә цагт олзлгддго эдл-аху хадһлна. Овалһата юмиг деерәснь кевсәр хучна. Энүг «баран» гиҗ нерәднә.

4. Чееҗәр дастн.

Керә ду һархла келдг үг

Сә кел. Сә кел.

Сән зәңг кел.

Сән зәңг келхләчн,

Өөк өгнәв.

Му зәңг келхләчн,

Модн бууһар ханав.

5. Тааҗ медтн.

Һунҗн үкр һурвн көлтә.

Рис. треножника под ней горит огонь

5-гч әңг Школын театр

Умштн

Рис. актовый зал, сцена, идет спектакль, в зале ученики

Һаха сарин нег шин – медрлин өдр. Эндр мана школын сурһульчнр наад тәвҗәнә. «Олмһа үүрмүд» нааднд орлцҗана. Эдн «Аңгудын дөрлдән» гидг нааднд наачана. Җаңһр ирвсгин дүр наачана. Йисн аю болхмн. Хоңһр арслңгин дүр шүүҗ авв. Байрта – мектә арат. Долан – әәмтхә туула.

Аңгудын дөрлдән болҗана. Түрүләд аңгуд чидләрн дөрлдцхәв. Арслң цугтаһаснь чидлтә болв. Арслң түрүн орм эзлв. Билг-эрдмин дөрлдәнд аю диилв. Эн би биилв. Аюд бал өгв. Аю балд йир дурта. Генткн сцен деер һал шатв. Ирвсг һал деегүр һәрәдв. Ирвсг зөрмг аң.

Хойрдгч әңгднь арат туула хойр наад үзүлв. Мектә шар арат туулаг бәрхәр олн ааль һарһв. Сүүлднь бийнь эврәннь мектән бәргдв.

Маднд наадн таасгдв. Мана гиичнр байрта, инәдтә залас һарв. Тиигҗ мадн медрлин түрүн өдрән темдглввидн.

а) Сурврмудт хәрү өгтн.

1. Медрлин өдр школд яһҗ давҗана?

2. Кен нааднд орлцҗана?

3. Кен ямаран дүр наачана?

4. Ямаран зүсн дөрлдән болв?

5. Кен ямаран цол зүүв?

6. Кенд бал өгв?

7. Арат туулаг яахар седв?

8. Наадн кенд таасгдв?

9. Чамд кенә дүр таасгдв? Юңгад?

ә) Шинҗлтн.

аң аңгуд аңгудын ирвсг ирвсгүд ирвсгүдин арслң арслңгуд арслңгудын аю аюс аюсын арат аратмуд аратмудын туула туулас тууласын

2. Тааҗ медтн. Чееҗәр дастн.

Аюһин нооста,

Арслңгин унтлһта, рис. кошки

Моһа сүүлтә,

Мөрн чееҗтә,

Харада сахлта,

Харцх шовуна шүүрлһтә,

Чон чиктә,

Күн хамрта,

Хар шовуна нүдтә,

Туула урлта,

Ноха суудлта.

3. Соңстн.

Йисн: Үүрмүд, оньган өгтн!

Җаңһр һаран шавтаҗ.

Эмчин хора альд бәәнә?

Байрта: Хойрдгч терзин өөр.

Йисн: Хоран үүднд бичәтә юмн уга.

Энтн эмчин хора биш.

Байрта: Орад хәләхмн.

Долан: Харңһу.

Юмн үзгдхш.

Көвң, кенчр, маарль олҗ авх кергтә.

Хәәч бичә марттн.

Йисн: Җаңһрин шав шулуһар боох кергтә.

Эмч альдв?