Тодлтн. грузовая машина ружье самолет лодка солдатики

Рис.

грузовая машина ружье самолет лодка солдатики

ацана машин бу аһарин кермн оңһц цергчнр

ленты бусы колечко серьги кукла

тасм шур билцг сиик наадһа

Иим янзар күүндтн. А.: Эн юмб?

Ә.: Эн ацана машин.

Мини дурта наадһа.

А.: Кен ацана машиһәр наадна?

Ә.: Көвүд ацана машиһәр наадна.

Умштн.

Байрта Долан хойр үүрмүд. Эдн һурвдгч класст сурна. Школын хөөн хойр частан наадна. Эн хойрт дала соньн наадһас бәәнә. Байрта Долан хойр наадһаһар наадхдан дурта. Җил болһн һарсн өдрләнь эн хойрт наадһас белглнә.

Байрта наадһасин хувц цуглулна. Энүнә наадһас цугтан хувцта. Наадһа болһнд күлт, махла, күзүвч, беелә, һосн, сөөкә, бүшмүд, өлгмр киилг, альчур бәәнә. Ут, ахр ханцта киилгүд, бүшмүдмүд; өндр, маштг давхргта һосн болн сөөкә дала.

Долан наадһасин сав цуглулна. Энүнд кесг зүсн үкүг бәәнә. Үкүг болһнд ааһ-сав дүрәтә. Доланд наадһасин ааһ, тәрлк, утх, серә, таава, миск, ухр, шанһ бәәнә.

Хойр үр күүкн наадһасан негдүләд, йир сәәнәр наадна.

а) Сурврмудт хәрү өгтн.

1. Кен ю цуглулна?

2. Хойр үр күүкн яһҗ наадна?

3. Доланд ямаран наадһан ааһ-сав бәәнә?

4. Байртад ямаран наадһан хувцн бәәнә?

5. Чамд наадһа бәәнү?

6. Чи ю цуглулнач?

ә) Чик эс гиҗ хаҗһринь келтн.

1. Байрта наадһасин ааһ-сав цуглулна. ___

2. Байртад нег наадһа бәәнә. ___

3. Байртад һарсн өдрләнь дегтр белглнә. ___

4. Долан үкүгмүд цуглулна. ___

5. Долан һанцарн наадна. ___

6. Наадһан хувцн үкүгт бәәнә. ___

7. Байрта Долан хойр хамдан наадна. ___

8. Байрта Долан хойр үүрмүд. ___

4-гч әңг Мана классин хора

Умштн.

Мана классин хора

Мана классин хора негдгч давхрт бәәнә. Эн дөрвлҗн, ик, ке, сарул хора. Хора утдан 7 метр, өргндән 8 метр.

Классин хорад 9 сурһульчнрин ширә, 18 сандл бәәнә. Өмнк эрст самбр өлгәтә. Самбр деер хальмг үзгүд өлгәтә. Самбрин өөр хойр дегтрин үкүг зогсҗана. Булңд олн цецг урһҗана.

Мана классин хора хойр терзтә. Терзмүд ар үзг хәләҗәнә. Терз деер цаһан хааһул өлгәтә. Классин терзәс школын һаруд үзгднә.

Терзин өөр багшин ширә болн сандл зогсна. Мана классин хорад саңгин булң бәәнә. Саңгин булңд олн дегтр бәәнә. Сул цагтан мадн дегтр умшнавидн. Би «Сән үлгүр» гидг келвр умшҗанав.

а) Сурврмудт хәрү өгтн.

1. Классин хоран аһу ямаран?

2. Класст юн бәәнә?

3. Самбр деер юн өлгәтә?

4. Цецгүд альд урһҗана?

5. Терзмүд ямаран үзг хәләҗәнә?

6. Олн дегтрмүд альд бәәнә?

7. Классин терзәр юн үзгднә?

8. Классин хора альд бәәнә?

9. Сурһульчнр сул цагтан ю кенә?

ә) Күүндтн.

А.: Тана классин хора альд бәәнә?

Ә.:

А.: Тана классин хоран аһу ямаран?

Ә.:

А.: Тана классин хорад юн бәәнә?

Ә.:

А.: Классин терзмүд альдаран хәләҗәнә?

Ә.:

2. Багш: «Цаһан толһа» шуурч одв. Зәрм үзгүд геедрҗ оч. Геедрсн үзгүд олҗ авх кергтә.

а - ә у – о кемр эгшгүд әс алңтрҗ соңсгдхла ү - ө → түрүнк үзгүд бичтн у – ү о - ө

Бәән…, зогсҗ…н…, өлг…т…, хәләҗ…н…, …льд, …львн.

Умштн.

Сән үлгүр

Нарта өдр билә. Бадм Бембә хойр паркд ирҗ. Эн хойр көвүн зөвәр удан меечгәр наачаһад, скамейк деер сууһад амрв.

Эн көвүдәс хол биш нилх үрән теврсн күүкд күн бас ирәд суув. Һартан бәрдг түңгрцгән хаҗудан оркчкад, экнь нилхән саатулв.

Тиигәд бәәҗәтл, салькн экләд серҗңнв. Бархлзад, хар үүлн һарад ирв. Хур экләд орв. Күүкд күн босад, бичкнән теврҗ авад, адһсн бәәдлтәһәр йовҗ одв.

- Бадм, хәлә, одак күүкд күн һартан бәрдг түңгрцгән мартчкҗ! – гиҗ Бемб генткн хәәкрв.

- Эн түңгрцгчн тер күүкд күүнә. Үкс гий, тер күүкд күүг күцәд, эн түңгрцгинь өгхмн, - гиҗ Бадм келв.

Көвүд гүүлдәд һарв. Дарунь көвүд күүкд күүг күцәд ирв.

- Эгч, та түңгрцгән скамейк деер мартҗ орксн бәәҗт. Бәртн, - гиһәд күүкд күүнд түңгрцгинь һартнь бәрүлҗ өгв. Күүкд күн байрлад, көвүдт ханлт өргв.

Овсеева В.

4. Зураһар ахр зәңгллһ тогтатн.

Зура

1. Хойр көвүн паркд.

2. Күүкд күн. Рис. дамской сумочки

3. Хур.

4. Түңгрцг. түңгрцг

5. Ханлт.