Тодлтн. Рис. мальчик внимательно слушает учителя мальчик отвлекается, не слушает

негн негдгч түрүн хойр хойрдгч

8. Шинҗлтн.

Рис. мальчик внимательно слушает учителя мальчик отвлекается, не слушает

оньган өгәд соңсчана соңсчахш

Рис.мальчик отвечает у доски мальчик читает стихи

зәңг самбрт бичҗәнә шүлг чееҗәр келҗәнә

Дурта дегтр. Тодлтн.

Рис.

Книга стихов книга рассказов книга пьес

шүлг келвр наадн

Иим янзар күүндтн.

А.: Эн ямаран дегтр?

Ә.: Эн умшлһна дегтр.

Шүлг – келвр – тууль – түүк – дуулвр – наадн – эдн цуһар литературн жанр болна.

Умштн.

Дурта дегтр

Дегтр ямаран чигн медрлин түлкүр. Дегтр мана нөкд. Дегтр олн әмтнд уха орулна. Дегтрт цуг мана кех, күцәх кергүд бичгднә. Дегтрәс сән иньг уга. Дегтриг шуулл уга, цеврәр хадһлхмн. Умшсн цагтан цаасинь нуһлхмн биш. Дегтр деер юм бичхмн биш. Дегтриг сууһад умшхмн. Кемр кевтәд умшхла, нүднә харан муурна.

Нанд олн дегтр бәәнә. Мини дегтрмүд олн зүсн жанрта. Энд хальмг болн орс туульмуд, ахр келврмүд, соньн түүкс болн шүлгүд бәәнә. Мини бичкн саң җил болһн өсәд йовна.

Олн дегтр нанд таасгдна. Мини дурта дегтр «Хальмг туульс». «Зөөр» гидг тууль – мини дурта тууль. Эн тууль умшхдан йир дуртав. Чееҗәр келҗ чаднав. Эн тууль күүнә бәрц медүлҗәнә. Нанд һурвдгч дүнь йир таасгдна. Эн көдлмшч, иньгч болн һольшг күүнә бәрц үзулҗәх дүр.

а) Сурврмудт хәрү өгтн.

1. Дегтр гисн юмб?

2. Дегтриг яһҗ бәрх кергтә?

3. Дегтриг яһҗ умшх кергтә?

4. Ямаран зүсн дегтрмүд бәәнә?

5. Тана дурта жанр ямаран?

6. Ямаран зүсн дегтрмүд тана саңд бәәнә?

7. Тана дурта дегтр ямаран?

8. Ямаран күүнә бәрц танд таасгдна?

ә) Кен ямаран дегтрт дуртаһинь сурад, медтн.

Иим янзар күүндтн.

А.: Мендвт! Танас сурҗ болхий.

Тана дурта дегтр ямаран?

Ә.: Мендвт! Э-э, болх.

Би тууҗин дегтр умшхдан дуртав.

Жанр	Бадм
Шүлг	+
Түүк
Келвр
Тууль	+
Наадн

А.: Бадм шүлг болн тууль умшхдан дурта.

11. Чееҗәр дастн.

Медрлин түлкүр

Дегтр, дегтр, дегтр, Баһасн авн дегтрт

Делкәд уха орулнач. Бат ицлән тәвләв,

Медрлин түлкүр болҗ Седклән өгч умшад,

Мөңкинд хаалһ заанач. Серлән өөдән һарһлав.

Гүн ухана үндсинь Көвүд-күүкд цугтан

Герәслҗ бийдән хадһлнач, Күндлҗ дегтр умштн,

Умшсн күн болһнд Медрлин булг болдгинь

Ухани герл болнач… Медҗ сәәнәр ухалтн.

Дегтриг зөөрән кеҗ

Дегц сәәнәр хадһлтн,

Умшсн дегтр болһнан,

Ухандан батар тодлтн!

Сангин Л.

6-гч әңг Тавн тө сахлта нег тө өвгн

Умштн.

Һаха сарин нег шин өдр Тавн тө сахлта нег тө өвгн школд одв. Эн медрлин өдрлә үүрмүдән йөрәх саната. Үүрмүдтән олн белг белглхәр седҗәнә. Энүнә дорвад олн-зүсн школд кергтә юмн бәәнә: биллүр, девтр, кимзә, зурлһна девтр, «Хальмг туульмуд» гидг дегтр, олн зүсн өңгтә харндас, болн зургуд.

Тавн тө сахлта нег тө өвгнә үүрмүд һурвдгч класст сурна. Эдн бийсән «Олмһа үүрмүд» гиҗ нерәднә. Җаңһр, Хоңһр, Байрта, Долан болн Йисн сән үүрмүд. Эдн цуһар олмһа, шулун-шудрмг, билгтә, чаңһ-чиирг болн иньгч. Эдн школдан әмд булң секхәр бәәнә. Әмд булңдан зара, тоть шову, цаһан күшл бәәрлүлв. Аквариумд алтн, шар, улан бичкн заһсд тәвв. Тавн тө сахлта нег тө өвгнд эврәннь булңган үзүлв. Аавд эн йир таасгдв.

а) Сурврмудт хәрү өгтн.

1. Тавн тө сахлта нег тө өвгн альдаран одв?

2. Аав кениг йөрәхәр седҗәнә?

3. Ямаран белгүд белдҗ?

4. Сурһульчнр аавд ю үзүлв?

2. Шинҗлтн.

Рис. дедушка

спит просыпается умывается одевается завтракает

унтҗана серҗәнә уһаҗана өмсҗәнә ууҗана

06.00 07.00 07.15 07.30 08.00

а.) Күүндтн.

А.: Кедү цаг болҗ?

Ә.: Зурһан цаг болҗ.

А.: Аав ю кеҗәнә?

Ә.: Аав унта.

7-гч әңг Адңтрулгч эгшгүд болн хадврмуд

Тодлтн

Кемр а – ә у – о ү – ө о – ө эгшг әс алңтрхла, түрүн үзгинь бичх кергтә

Бичтн.

Килмҗт…, оньгт…, …льмн, б…шмүд, …львн, т…ньл, һ…рвн, өлзәт…, х…в, седҗән…, х…вцн.

3. Деер өггдҗәх үгмүд хойр багар хуватн.

Өмн дарана эгшгүдтә Ар дарана эгшгүдтә

_________________________ _______________________

4. Деер өггдҗәх үгмүдтә зәңгс тогтатн.