Туула болн Арат

Нег дәкҗ дөөвин бетк бәрсн Туула санамр теегәр гүүҗ йовла. Генткн өмнәснь Арат һарч ирв.

– Ай, сольр, нанла дөөв нааднч? Али, беткән сек, дөөвс өрхмн. Шүүгдхләчн би чамаг идчкнәв, шүүхлә – әмд-менд хәрхч.

Арһ уга*болад Туула Аратла дөөв наадв.

– Би цаһан дөөвәр нааднав, – гиһәд Арат түрүн йовв. Удл уга дөөвче болһн неҗәһәд берстә * болв. Наадна йовудт Туулан наачасн хар дөөвс Аратын цаһан дөөвсәс тооһарн үлү үлдҗ. Не, Арат одал би чамаг шүүхв гиһәд Туула дотран байрлв.

Эн кемлә генткн Арат хәәкрв: «Ю - у - у, сольр, хәлә, хәлә, чон аашна!» Туула чочад, ардагшан эргхлә – юн чигн уга! Тер агчмин зуур Арат беткиг эргүләд, хар дөөвс бийдән авчкв. Туула Аратын һарһсн мекинь үзәд беткүр болһамҗтаһар хәләчкәд медв: цаһан дөөвс тооһарн баһ болвчн, наадыг шүүҗ болхмн.

Күүкд, бетк деер тогтсн бәәдл хәләһәд, ухалад, Туулад дөң болтн.

_____________________________________________________________________

Юӊгад Туула Аратла дөөв наадв?

Арат ямаран мек һарһв?

Кен наадыг шүүсн болх?

♦ Харар барлата бәәлһнә нердин киисквр келтн.

♦ Шүүгдх, цаһан гидг үгмүдт антонимс олтн.

♦ Теегәр, дөөвин гидг үгмүд үгин тогтацар йилһтн.

*арһ уга – нет возможности отказать, деваться некуда

*берсн – дамка (в шашечной игре)

***

Хам-хоша бәәдг дөрвдгч классин сурһульч Намср нанур ирәд:

– Бора, йовий, көвүдтә футбол наадый! Цаачн –

Булһар арсн бодмаг

Бууцта көләрн цокад,

Байрта, дөгәтә көвүд

Бахтҗ футбол наачана.

– Уга, болшго.

– Юңгад?

– Өцклдүр гүүҗ йовад киисәд, көлән өвдкәчкүв. Ода кентә дөөв наадхув гиһәд суунав.

– Чи сәәнәр нааддвч?

– Шинкн дасчанав.

– Тана класст кен сәәнәр дөөв наадна?

– Босхмҗ даңгин диилвр бәрнә. Эн намаг дасхна.

– Дәкәд кентә чи дөөв нааддвч?

– Зәрмдән ахм көдлмшәсн ирәд, амрсн цагтан нанла наадна.

– Не, наадый. Чи цаһан дөөвс ав, би харар нааднав.

– Кен түрүн йовх?

– Медхшийч? Цаһан дөөвәр наадсн күн наад эклдмн.

Удан боллго Намср шүүвв.

– Гем уга, арднь орад наада бәәҗ дадмг* дөөвче* болхч – гиҗ эн намаг әәтрүлв.

Юңгад Намср цаһан дөөвс Борад өгв?

Эн хойр көвүнәс кень сәәнәр дөөв наадна?

♦ Харар барлата бәәлһнә нердт сурвр тәвәд,киисквринь келтн.

♦ Удан эгшгүдтә үгмүд олад, бичлһинь цәәлһтн.

*дөөв – шашки

*дадмг – опытный

*дөөвче – шашист

Өцклдүр би баавтаһан дөөв наадув. Дөөвмүдин ормд «трюфель» гидг кампадь тәвүвидн. Наадн йир соньн болв. Би нег олмһа йовдл кеһәд, тавн кампадь «идчкәд», берстә болв. Эн берсәрн нааран-цааран йова бәәҗ, би наадыг шүүвүв.

Эцкм нанд шүүгдснь нам сән болв, эс гиҗ тиим дала компадь идсн болхла, шүднь зовах билә.

Эн юмби?

Хөрн дөрвн хавтха төгргүд

Хойр әңгрәд, халдан угаһар

Хар хаалһар йовад дәәлдҗ.

«Бичкн арлын хулсн» гидг дууна айсар.

Йисн киискврән тодлад,

Йилһҗ цуһар келхмн.

Кергтә чилгчсинь олад, 2 д.

Келлһнд чикәр орулхмн.