Филлипс қисығы

Жұмыссыздық денгейі мен жалақының өзгеруі темпі арасында кері байланыс бар. Жұмыссыздық денгей жоғары болған сайын, жалақының инфляциялық темпі төмеңдей береді. Толық жұмысбастылық кезіңде жалақы ставкасы өзгермейді.

Бірақ Филлипс қисығы, жұмысшылар мен фирмалардың инфляция темпіне үйренуі және оның жалғасуын күтуі қысқа мерзім үшін жарайды, яғни Филлипс қисығы жылжиды. Ұзак мерзім кезіңде экономика тұрақты жұмыссыздыққа талпынады, жалакының өзгеру темпіне байланыссыз.

2. Жұмыссыздықтың салдары:

1) қоғамның экономикалық әлеуетін толық пайдаланбау

2)жұмыстан босап қалған жұмысшылардың білікті жоғалады

3)халықтың әр түрлі әлекметтік топтары арасында жұмыссыздық шағындарын тең бөлмеу орын алады

4) ұлттық психикалық деңсаулығы бұзылады

5)қылмыс жасауға қолайлы негіздер пайда болады.

Оуекен заңы

Бұл- жалпы ұлттық өнім мен жұмыссыздық арасындағы деңгейі арасындағы айырмашылық. Жұмыссыздық деңгейінің табиғи деңгейімен салыстырғанда 1%-ға көтерілсе, онда жалпы ұлттық өнімнің өсу қарқыны 2,5% -ға төмендейді.

5. Рыноктық қатынаста ақша мен инфляция процесі байланысты. Инфляция (қампию)- бұл айналым сферасын ұлттық шаруашылықтың шын қажеттілігімен артық толтыру. Инфляция кезінде қағаз ақшалар: а) алтынға; ә) тауарларға; б) шетелдік валюталарға қарағанда құнсызданады. Осының әсерінен бірінші жағдайда алтынның қағаз ақша түріндегі нарықтық бағасы артады. Екінші жағдайда тауарлар бағасы өседі. Үшінші жағдайда шетелдік ақша бірлігіне қарағанда ұлттық валюта бағамы төмен түседі.

Инфляция ақша жүйесінің “ауруын” көрсетеді. Ол шаруавшылық сфераларды қиратып, алыпсатарлықты күшейтеді, халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуіне әкеледі. Сондықтан мемлекет инфляциямен күрес шараларын жүргізеді.

Баға деңгейінің ақша массасына тәуелділігі мына формула бойынша көрсетіледі:

М*V=P*Q

Ондағы: М- ақша бірлігінің массасы;

V - ақша айналымының жылдамдығы;

Р- тауар бағасы;

Q - рыноққа ұсынылған тауарлар саны.

Инфляцияның пайда болу себептері:

1. мемлекеттік бюджет тапшылығы;

2. инвестициялаудың жоғарлауы;

3. өндіріс көлемі мен еңбек өнімділігінің жоғарлауымен салыстырғанда еңбек ақының тез өсуі;

4. мемлекеттік бағаның белгіленуі.

Инфляцияның түрлерін анеықтаудың 3 критерийі бар:

А) баға өсуінің қарқыны;

ә) баға өсуінің сәйкестендірілу деңгейі;

б) инфляцияны күту және күнібұрын болжау.

Инфляцияның 2 типі бар:

а) сұраным инфляциясы;

ә) ұсыным инфляциясы.