Ткендi шолу және прогностиялық ғылым

Мақсат: Қазіргі тандағы археология ғылымынын дамуы және жетістіктері

Жоспар:

1. Еуропадағы археологиялық ғылымның дамытуы ма?

2. Қазақстандағы археологиялық зерттеулерi бізге не бередi?

3. Мәдени мұраның бағдарламасының мәндерi қандай?

Әдістемелік нұсқа: рхеологияның басы бұл ғылым, кәрiнiң әуесқойлары және тiптiлердi коллекция жасады бiз археологиялық бүгiн санайтын әр түрлi объекттер суреттейтiн көруi керек. Ғылымның басы ұқсас жиындар қайда ондада болады нысананы көздейтiн сипат, осы ғылымды тиiстi таңырлық есептерге тасысты.

Олардың тiршiлiк әрекетiнiң қалдық мағыналаған материалдар бойынша бұл қонақ үй, нақты қоғамдарының тарихының зерттеуi археологиялары үшiн өткенi. Археологияларға өте жақын қайта тууды дәуiрге римдiк және көне мүсiндерiнiң iздестiрулерi болды, содан соң және көнелiктiң әр түрлi басқа бiртума заттарының коллекция жасауды құмарлығы, қойған антикваризму қойған бас. Бұл бағыт және археология атау алғандығыменнен, мән оны бағалы, елеулi тек қана көркемөнер шығармаларын санайтын тұрды, және өнер зерттеу ғылымының позицияларының бұл объекттерiмен тап суреттелдi».

Антикваризм әсiресе қарқынды қарсы кварийлардың академиялары жасалатында XVII-XVIII күре тамырға құйылатын гүлденедi, Берлин, Күре тамыр, Лондон, қоғам дүмшелер, Париждағы архитектураның академиясы және мұражай. Бұл ағым Ресейлерде бiрiншi кунсткамераның Петрiмен ашудағы өз iске асыруы және шеңберiнде географиялық жер сипаттамаларды тарихшы В.Н.Татищев 1718 Белгiлi жылдың жарлығы атақты Петровскийдi тапты әр түрлi көнелiктердiң жиыны бойынша толық нұсқауды құрады.

Көркемөнер шығармаларының XVII-XVIII күре тамырға құйылатын жиналысы жиi және археологиямен деп атағандығымен, бiрақ бұл iс жүзiнде тiптитiн болма бiз туралы дәл қазiр айтатын ғылымдары ұрықтармен. Мысалы, және тiптi алғашқысы, (1709, 1738-1766) Геркулануменiң везувийдiң жанар тауы жанында күл ұйықтаған атылуыларының атақты ендi римдiк қалалардағы қазбасы және (1748 жылдан) Помпейлер әбден мүмкiндi, ақыр соңында бiр мақсаттарға қудалады - көне өнердiң зерттеуiнiң базасын кеңейту.

Археологиясы термин жекеге қатынасының алатынның бәрi мәнiнде платонының шығармасында өткенi тұңғыш рет пайда болды. Бұл терминдi еуропалық ғылымда гректер және римдiктер христианин Готлиб Гейнелердiң Геттингеннiң университетiнiң көнелiктiң өнерiнiң археологиясының дәрiстерiнiң курстiң 1767 жыл оқып отырған профессоры көбiнесе қайта қолданды. Және көнелiктiң өнерiнiң тарихы еуропалық ғылымға бастапқы ол шығатын мәннiң бұл. Көне өнердiң тарихтары бастаушымен көп ғалымдардың дамытуына үлкен ықпал көрсеткен Винкельманның иоахимының Иоганнының өз уақытының ең iрi ғалымдарын санайды. Бұл археологиялар өнердiң тарихы және көне тарихтың қызметкер болды, сондықтан ол туралы 1833 жылдарда сиды: «(Э.Гергард) классикалық көнелiк туралы негiзделген ортақ ғылымның жартысы (нақты ескерткiштердiң зерттеуiнде яғни) зор бiлiмде археология барып тұр.Археология өнердiң ерте дүние тарихы толық бағындырған, оның тiршiлiк әрекетiнiң қалдықтары бойынша оқылытын халық тарих емес. Археологияны басында XIX ғасырлар бұл дөрекi, үйреншiктi материалдармен баса-көктейдi, сияқты түбектi және тас шапты, онда өз уақытының көп шын археологтерi археология ұғымның ұқсас заттарына өзiнiң қосымшасымен өте тiтiреткiшiп өте бүлдiрген. Археология ұғым осылай ұзақ тап жеткiлiктi түсiндiрдi. В.С.печерин 1835 жылдың энциклопедиялық сөздiгiнде жазды: «археология белгiлi мәнде дәл қазiр бұл ежелгi көркемөнердiң ғылымы.

Археологияның құрастыруы бұл дербес ғылым XIX ғасырдың бастың нақтылы қоғамдық-саяси және ғылыми процесстерiмен шартталды. XV-XVII күре тамырға құйылатыны жеке археологиялық объекттер белгiлi болды және болжағыш. Мысалы, бiрiншi Айниго Джоунс карл осылай пұтқа тадынушылық немесе римдiк храмды сияқты ұғындырылатын стоунхендждiң атақты меғалитi талқылануға тапсырды.

Сұрақтар:

1. Еуропадағы археологиялық ғылымның дамытуы ма?

2. Қазақстандағы археологиялық зерттеулерi бізге не бередi?

3. Мәдени мұраның бағдарламасының мәндерi қандай?

Негізгі әдебиет

Маргулан А.Х., Акишев К.А., Кадырбаев М.К., Оразбаев А.М. Древняя культура Центрального Казахстана. Алма-Ата, 1966.

Марғұлан Ә. Беғаза-дәндібай мәдениетті. Алматы, 2006

Байпақов К., Таймағанбетов Ж. Қазақстан археологиясы. Алматы, 2008

Вагнер Г.А. научные методы датирования в геологии, археологии и истории. М., 2006

Черных Е.Н., Завьялов В.И. Археология и естественнонаучные методы. М., 2005

Қосымша әдебиет

Тәуелсіздік кезіндегі Қазақстан археологиясы: қортындылары мен келешегі. 1-2 Том., Алматы. 2011

Роль естественно - научных методов в археологических исследованиях// сборник научных трудов. Барнаул, 2009

Петров А.Е. Фальсификация исторических источников и конструирование этнократических мифов. М., 2011

Мартынов А.И. Культурогенез. М., 2008

Ткачев А.А. Центральный Казахстан в эпоху бронзы. В двух частях.Тюмень, 2002. ч.I – 289 с. ч.II – 243 с.

Винаградов Н.Б. Степи южного урала и Казахстана. Челябинск. 2011

Кузьмина Е.Е. Древнейшие скотоводы от Урала до Тянь-Шаня. Фрунзе, 1986.

Черников С.С. Восточный Казахстан в эпоху бронзы // Материалы и исследования по археологии СССР (МИА), № 88. М.-Л.,1960.