Дмгин үн медий

Өлслго өссн баһчуд

Өдмг әрвлхән санхш.

Өмнән көлврсн бийнь

Өргҗ деегшән авхш.

(Бадмин Серәтр)

Өдмг

Школд үдин хотан ууҗаһад, көвүд өдмгәр шивлдәд наадв. Медәтә багш Ольга Ивановна сурһульчнран класст орхлань, нег йовдлын тускар келҗ өгв:

– Дәәнә цаг билә. Би школд сурчалав. Мана селәнд госпиталь зогсла. Мадн, күүкд, тиигәрән одад, күндәр шавтсн цергчнрин элгн-саднд бичгүд бичдг биләвидн.

Нег ирхләм, эмчАленка күнд шавта цергчин өөр ууляд сууна. Тернь ухан-сегән уга бәәнә.

– Өдмг, ядхдан нег зүсм өдмг! – гиҗ арһул шавта цергч сурна.

– Ю-у-у, хәәмнь, өдмг кесгәс нааран уга, мә эн уснас у, – гиһәд эмч цергчд ус уулһв.

Маңһдуртнь шавта цергчд өдмгчн, уснчн – юнчн кергго болв. Ɵдгә цагт тадн өлснә гисиг медхшт, – гиҗ багш келв. Мадн кесгтән тагчг сууввидн.

___________________________________________________________________

Юӊгад багш дәәнә цагт болсн йовдлын тускар күүкдт келҗ өгв?

Шавта цергчд яһад өдмг кергго болв?

Өдмгиг яһҗ эдлх кергтә?

♦ Күүнә эрдм зааҗах бәәлһнә нерд олтн.

♦ Харар барлата үүлдәгчсин цагинь, тооһинь зааҗ келтн.

♦ Цергчнрин, бичгүд гидг бәәлһнә нерд тогтацарнь йилһтн.

Хатсн өдмг

« Хатснөдмг

Кен хайх?

Хайн гихлә,

Килнц* болх! » –

Түмәд аавнь

Тиигҗ келнә.

Аавин келсиг

Ачнь соңсна.

Анҗа дүүһән

Ахнь дуудна:

Өдмг богшурһад

Өгхмн! – гинә.

Өвгн үснд

Өдмг девтәнә.

Хойр ачнь

Хаҗуднь күләнә.

Хойр көвүн

Хувцан өмснә.

Аавнь бас

Ардаснь дахна.

Хашад көвүд

Хотан цацна.

Өлн богшурһас

Өдмгиг чоңкна.

Цадсн тоотснь

Байрлҗ җиргнә.

Цасн деер

Бәрлдҗ* ниргнә.

Бахтсн* аавнь

Байрта бәәнә.

– Арһта залус,

Ачнрм! – гинә.

(Эльдшә Эрднь)

_____________________________________________________________________

Аавин ачнрин нерд келтн.

Түмәд ямаран ухан орв?

Юңгад ачнран аавнь магтв?

♦Кен? гидг сурврт хәрү өгдг бәәлһнә нерд олтн.

♦ Харар барлата үүлдәгчс ямаран цагт бәәнә? Суффикснь келтн.

♦ Күләнә, өмснә, дахна, цацна гидг үүлдәгчс өңгрсн цагт, 1-гч нүүрт, нег тоод тәвтн.

*килнц – грех

*бәрлдх – драться(бороться) друг с другом

*бахтх – восторгаться, восхищаться