Бала жолдасының бөлінуі кезеңіндегі қан кету

Соңғы кезде үшінші кезең ғылыми тұрғыдан тереңдетіліп тексерілуде. Плацентаның бөліну белгілері, мерзімі басқаша қаралуда.

Бала жолдасының бөліну кезеңі үш сатыдан тұрады:

І – нәресте туғаннан бастап плацентаның жатыр қабырғасынан бөліне бастауы.

ІІ – плацентаның толық бөлінуі.

ІІІ − плацентаның босану жолдарынан өтіп, туылуы.

Үшінші кезеңде қан кетудің негізгі себептері:

1. Плацентаның жатыр қабырғасынан бөлінуінің бұзылуы.

2. Жатырдың жиырылу қасиетінің төмендеуі, әлсіреуі.

Босанудың үшінші кезеңін ұстамды және де ықшамды жүргізеді.

1. Әйел босанысымен зәрді жұмсақ түтікшемен шығарады;

2. Әйелдің жалпы жағдайын бақылайды (қан қысымын, тамыр соғысын) және қан шығынын есептейді.

3. Плацентаның бөліну белгілерін анықтайды. Физиологиялық жағдайда жатыр қабырғасынан бөлінген плацента ананың босану жолдарынан өз бетінше сыртқа бөлініп шығады. Ал, өз бетінше бөлінбеген жағдайда Гентер, Креде-Лазаревич тәсілдерін қолданады.

Босану кезеңдері асқынбаған, плацентаның бөліну белгілері және қан шығыны болмаған жағдайда жатырдың жиырылуын күшейту үшін 20 минут аралығында метилэргометринді немесе окситоцинді (3 б333рл. 250 мл 5% глюкозамен) тамырға тамшылатып құяды (30 минуттай). Осыдан кейін 40-50 минуттың аралығында плацентаның бөліну белгілері болмаса, бірден жатыр қуысынан плацентаны қолмен бөліп шығару қажет болады. Бала жолдасы жатыр қабырғаларынан бөлінбеген жағдайда жатырдың жиырылуы бұзылып, нашарлайды. Плацента бірден бөліне алмай, тек кейбір жекеленген бөліктері бөлінеді, ал кейбір бөліктері бірден бөлінбейді. Бөлінген жерден қан аға бастайды. Бала жолдасының бөліну белгілері болмайды, аққан қанның мөлшері тез көбейіп, қан шығыны артады.

Осы жағдайда әйелдің зәрін шығарып, қысқа уақытқа әсер ететін наркоз беріп, бала жолдасын жатыр қабырғасынан қолмен бөліп шығарады. Содан кейін жатырдың жиырылуын күшейтетін дәрі-дәрмектерді көк тамырға береді.

Үшінші кезеңде қан кетудің негізгі себептерінің бірі – ол плацентаның жатыр қабырғасында нығыздала жапсырылуы.

Плацентаның жатыр қабырғасына нығыздала жабысуы. Бұл жағдайда хорион түгі тек жатырдың сылынып қалатын (спонгиоздық қабат) қабатына жабысып қана қоймай, одан да тереңірек − базальді қабатына ене бастайды, сондықтан оның бөлінуі қиындайды. Бұны плацентаның нығыздала жапсырылуы дейді. Бұл жағадайда қан шығыны мол, 250 мл-ден артады, бала жолдасының бөліну белгілері болмайды. Бірден әйелге наркоз беріп, бала жолдасын жатырдан қолмен бөліп шығарады.

Плацентаның жатыр қабырғасымен терең бітіп кетуі (plasenta acreta) деп хорион түгінің тереңдеп еніп, кейде жатырдың сыртқы сір қабатына дейін жетуін айтады. Кейде плацента түгелімен жатыр қабырғасына бітіп кетеді, оны толық бітіп жабысуы дейді. Бұл ең асқынған қауіпті түрі болып есептеледі, бірақ сирек кездеседі. Жиілеу кездесетін тағы бір түрі − плацентаның тек жарым-жартылай ғана бітіп жабысуы.

Плацентаның толық бітіп жабысуында қан шығыны болмайды, ол өздігінен бөлінбейді. Сондықтан әйел босанғаннан кейін плацента өздігінен (20-30 минут аралығында) бөлінбесе, қан шығыны болмаса, ең дұрыс жол − операция жасап, жатырды бала жолдасымен бірге алып тастау (ампутация).

Ал жартылай бітіп жапсырылған түрінде қан кетеді, кейде өте көп кетіп, әйел тез арада қансырап қалуы мүмкін. Егер дәрігер қолмен плацентаны жатыр қабырғасынан бөлгенде оның бірден бөлінбей, қиын бөлінуін сезсе, тез арада жатырды түгел алып тастау (ампутация) керек.

Жатырдың төменгі сегменті жиырылуының бұзылуы салдарынан бала жолдасының және оның бөліктерінің қысылуы болуы мүкін. Бұл ауытқу босанудың үшінші кезеңін дұрыс жүргізбеуден болады. Бұл, әсіресе, жатырды қатты уқалаудан, дәрілерді жөнсіз көп мөлшерде пайдаланудан, плацентаны жатырдан бөлу үшін Креде, Гентер әдістерін өте қатты күш жұмсап қолданудан болады.

Бұл түрінде плацентаның бөліну белгілері анықталады, бірақ оны туғызып алу қиынға соғады, қан кетуі артады. Сондықтан тез арада жатыр мойнының жиырылуына қарсы және жансыздандыратын дәрі-дәрмектерді қолданған жөн. Бірден қысқа уақытқа әсер ететін наркоз беріп, Креде әдісімен тудырып алу керек. Егер бұл әдіс нәтижесіз болып, қан кету артса, плацентаны қолмен бөліп алу керек.