5 страница. Негізгі капиталдың моральдіқ тозуы:Өндіріс процесінде қызмет атқару не тоқтап қалуына байланысты тұтыну

Нарықтың артықшылығы байланысты: Шешім қабылдауда, келісім жасауда өндірушілер мен тұтынушылардың тәуелсіздігі; Шығындарды азайту әне пайданы көбейту мақсатымен жаңа технологияларды оперативті қолдану; Өзгеретін жағдайларға тез бейімделуі және икемделу.

Негізгі капиталдың моральдіқ тозуы: Өндіріс процесінде қызмет атқару не тоқтап қалуына байланысты тұтыну құнын жою; Пайдалану мерзімінің өтелуі төмендегенде; Ескі көліктерді өнімділігі жоғары жаңа көліктермен ығыстыру.

Нарықтың негізгі үш элементі: ұсыныс,баға, сұраныс; баға, сұраныс, ұсыныс; сұраныс,ұсыныс, баға.

Нарықтық инфрақұрылымның түрлері: еңбек нарығы; тауарлар мен қызметтер нарығы; қаржы нарығы.

Нарықтың мәні: Белгілі біртауарлар мен қызметкерлерді сатушылар мен сатып алушыларды бірге қосатын орын; Өндіріс,бөлу,айырбас,тұтыну және сатумен сатып алу арқылы жүзеге асырылатын ұйымдық-экономиялық қатынастардың жүйесі; Өндірушілердің сатуға ұсынатын тауарларын ақша көмегімен айырбастау процесінде туындайтын экономикалық қарым-қатынастардың жиынтығы.

Негізгі капитал дегеніміз: құнды қағаз түріндегі капитал; өндіріс процесіндегі құнын өзгертпейтін капитал; натуралдық түрі толығымен тұратын капитал.

Нарықтық кемшілігі көрінеді: Нарық еңбек пен табысқа құқықтық кепіл бермейді; Қоғамда теңсіздікті туғызады; Тауарлар мен қызметтерді ұжымдасқан түрде өндіруге ынта тудырмайды.

Нарықтағы тауар ұсынысы тәуелді: Өндірілетін тауарлар ресурстарының бағасына; Бағасы анықталған тауарларды нарыққа сатуға; Тұтынушылардың табысына.

Негізгі капитал: Құнды қағаз түріндегі капитал; Өндіріс тауары; Өндіріс процесінде құнын өзгертпейтін капитал.

Нарықтағы тауар ұсынысы тәуелді: Сұраныс көлеміне; Сапа, саны, бағаға; Өндірілетін тауар ресурстарының бағасына.

Натуралды шаруашылықтың тұрақты тапшылықтары: Ұлттық өнім, табыс, сауда балансы; Ақша; Интеллектуалды тауарлар.

Негізгі және айнымалы капиталдың бөліну себептері: Құнның дайын тауарға аударылуына байланысты; Капиталдың айналыс саласына өтуіне байланысты; Құнның қалыптасуына байланысты.

натуралды шаруашылықтың түсінігі: жеке қажеттілікке өндірілген еңбек өнімдері; ресурстарды пайдалатын өндірістік қатынастар шаруашылығы; адамдардың айырбасқа немене жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін шаруашылық.

Негізгі және айнымалы капиталдың бөліну себептері: Капиталдың ұдайы өндірісте болуына байланысты; Құнның қалыптасуына байланысты; Материалдық байлықтың құрылуына байланысты.

Ө

Өндірістік капитал пайдаланатын сфера: Өндірісте; Өнеркәсіпте; Кәсіпорында.

Өндірістің төмендеуі мен фирманың жабылуы салдарына жұмыстан босатылған адам: Жұмыссыздықтың фрикциондық формасын; Жұмыссыздықтың құрылымдық формасын; Жұмыссыздықтың жасырын формасын.

Өндірістік капиталдың функциясы: Қосымша кұн өндіру; Құн өндіру; Өндіріс тауары.

Өндіріс шығындары: Өндіріс және жарнама шығындары; Ресурстарға жұмсалынатын шығындар; Өндіріске және тауарға жұмсалатын шығын.

Өз еңбегімен өндірілген өнімге меншік мынадай еңбек түрлерімен байланысты: Жеке өнімдерді өндіру; Жеке шаруашылық еңбекпен; Жеке еңбекпен.

Өндірістің құлдырауына байланысты фирманың жабылуы салдарынан жұмыстан босатылған адам жұмыссыздыққа жатады: Жұмыссыздықтың циклдық формасына; Нақты жұмыссыздық; Циклдық жұмыссыздық.

Өнеркәсіп революциясы мен ҒТП даму деңгейі бойынша индустриялды даму дәуіріне дейінгі жүйе: Бұл жүйеден ұрпақтан ұрпаққа жалғасып отырган дастур мен салт бойынша катынастар калыптасады; Бұл жүйеде натуралды шаруашылық еңбегі дәстүр бойынша жалғасып, жүргізіліп отырады; Бұл жүйеде ауыл шаруашылығы натуралдық шаруашылық ж/е қол еңбегі басым орын алады.

Өндірістің прогрессивті құрылымдағы экономикалық өсудің белгісі: сандық белгісі; сапалық белгісі; экономикалық прогрестің қозғаушы күші.

Өндірістің құлдырауына байланысты фирманың жабылу салдарынан жұмыстан босатылған адам жұмыссыздыққа жатады: Циклдық жұмыссыздық; Жұмыссыздықтың маусымдық формасына; Жұмыссыздықтың циклдық формасына.

Өз еңбегімен өндірілген өнімге меншік мынадай еңбек түрлерімен байланысты: Асбтрактылы еңбекпен; Жеке еңбекпен; Жеке өнімдерду өндіру.

П

Пайданы жоғарлату үшін: Экономикалық шығындарды азайту қажет; Шекті шығындарды азайту қажет; Өзгермелі шығындарды азайту қажет.

Пайда ұғымы: Тауарлардың сатылуынан ақша қаражатының артылуы; Жұмыскерлердің ақша соммасы; Тауар мен қызмет көлемін көбейту.

Пайданы жоғарылату үшін: Еркін бәсекелі экономика; Орталықтан басқарылатын экономика;Әміршіл-әкімшілдік.

Пайда ұғымы: Тауарлардың сатылуынан қаражатының артылуы; Кәсіпкерлік тәуекелділігі мен капитал бағасына; Тауар мен қызмет көлемін көбейту.

Р

Рентаның түрі жер учаскелеріне алынатын төлем ретінде жер иелеріне көшіріледі: Осы еңбекпен өндірілген өнім ұсынысы; Дифференциалды рента 1; Еңбек факторы.

С

Сұраныс: Сатып алушылардың белгілі уақыт аралығында бағасы анықталған тауарларды сатып алу қабілеттілігі; Сұраныс ақшалай қамтамасыз етілген тұтынушының қажеттілігі мен сұраныс төлем қабілеттілігі; Тауарға баға төмендегенде тұтынушы оны көп мөлшерде сатып алу.

Сұранысқа бағадан басқа қандай бағасыз факторлар әсерін тигізеді: Тұтынушылардың саны.Тұтынушылар саны молайған сайын сұраныс та өседі; Тұтынушылардың талғамы:ұнатуы,ұнатпауы,жаңа үлгідегі тауарлар; Тұтынушылардың табысы.Табыс өскен сайын тұтынушылардың сұранысы да өседі.

Сұраныс пен ұсыныс деңгейінің ара-қатынасындағы тепе-теңдік баға: Нарықтағы сұраныс пен ұсыныс тепе-теңдігін қалыптастыратын баға; Сұраныс пен ұсыныс қисығының қиылысқан тепе-теңдік нүктесі; Сұраныс пен ұсыныс қисығының қиылысуы арқылы пайда болған баға.

Сұраныстың табыстық икемділігі - бұл: Бұл бағаның 1%-ке өзгеруі ұсыныс көлемінің қанша %-ке өзгеретінін анықтайды; Нарықтағы тепе-теңдік жағдайы сұраныс пен ұсыныстың теғдік баға мен теңдік көлем қалыптасады; Тұтынушы табысының 1% өзгеруі осы тауарға деген сұраныстың қанша процентке өзгеретінін көрсетеді.

Сұраныс заңы: Тауарлардың бағасы мен сатылатын көлемі арасындағы кері байланы; Тауарға баға төмендегенде, тұтынушының коп мөлшерде сатып алуы; Егер тауарға баға өссе, оған деге сұраныстың азаюы.

Сұраныс заңы: Егер тауарға баға өссе оған деген сұраныстың азаюы; Қол еңбегіне негізделген ұдайы өндіріс; Тұтынушылардың саны.

Сұраныс пен ұсыныс деңгейінің ара-қатынасындағы тепе-тендік баға: Сураныс пен ұсыныс қисыгынын қиылысқан тепе-тендік нүктесі; Тауардың багасы мен көлемінін қиылысуы; Сұраныс пен усыныс қисыгының киылысуы арқылы пайда болған баға.

Т

Тауар категориясына дұрыс анықтама: Қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті бар зат; Тұтыну құнына ие зат; Айырбас құнына ие тауар.

Тауарлы шаруашылықтың пайда болу шарттарына: Жеке меншіктің болуы; Нақты бір өнім өндірушілердің мамандануын білдіретін қоғамдық еңбек бөлінісі,шаруашылық өндірілген өнімнің айырбасқа (сатуғ түсуі; Тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулануы.

Тауар – бұл: Айналым құралының бірі; Айырбас үшін шығарылған еңбек өнімі; Ақшығы айырбас заттың бірі.

Тауарлы өндіріс– бұл: Нарыққа шығаруға адамдардың айырбасқа немесе жееке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін өнім; Еңбек өнімдерін нарыққа түсетін айырбас үшін өндіру; Еңбек өнімдері өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қолдану.

Тауар - бұл: Ақшаға айырбас заттың бірі; Еңбек өнімі; Айырбас үшін шығарылған еңбек өнімі.

Тепе-теңдік баға графигі көрсетеді: Ұсыныс бағасын; Сұраныс көлемі мен ұсыныс көлемінің теңдігін; Сұраныс бағасы.

Техника мен технологияның жетілдіруі арқылы ұлттық экономиканы өсіру-бұл: Аралас жолмен өсу; Ұйымдастыру мен басқаруды жетілдіру; Интенсивті өсу.

Тауардың тұтыну құны: Қажеттілікті қамтамасыз ету; Таулардың пайдалылығы, адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті; Өндіруге жұмсалған еңбектің өнімі.

Тепе – теңдік баға графигі көрсетедi: Нарықтық баға теңдік бағадан жоғары болса, ұсыныс көлемі сұраныс; Сұраныс көлемі мен ұсыныс көлемінің теңдігі; Нарықтық баға теңдік бағадан төмен болса, сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен артады.

Тауардың қасиеті: Айырбас құнына ие тауар; Тұтыну құнына ие зат; Қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті бар зат.

Тауарлы шаруашылықтың пайда болу шарттарына: Нақты бір өнім өндірушілердің мамандануын білдіретін қоғамдық еңбек бөлінісі, шаруашылық өндірілген өнімнің айырбасқа түсуі; Жеке меншіктің болуы; Тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулануы.

Тауар ұсынысының заңы: Баға мен ұсыныс арасындағы тікелей байланы; Баға мен сатылатын тауар санының арасындағы тікелей қатына; тауардың бағасы өскен сайын оның сатуға дайындаған санының молаюы.

Тепе-теңдік баға трафигі көрсетеді: Нарықтық баға теңдік бағадан төмен болса, сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен артады; Нарықтық баға теңдік бағадан жоғары болса, ұсыныс көлемі сұраныс көлемінен артады; Сұраныс көлемі мен ұсыныс көлемінің бағасын.

Тауардың мерзімі: Айырбас құнына ие тауар; Тұтыну құнына ие зат; Қоғамның қажеттілігін қанағаттандыратын қасиеті бар зат.

Тауар ұсынысының заңы: тауардың бағасы өскен сайын оның сатуға дайындаған санының молаюы; баға мен сатылатын тауар санының арасындағы тікелей қатынас; баға мен ұсыныс арасындағы тікелей байланыс.

Таза инвестициялар экономикалық өсу жағдайында: капиталды өсіру; өседі; жоғарылайды.

Тауардың түтыну құны: қажеттілікті қамтамасыз ету; өндіруге жұмсалған еңбектің өнімі; тауардың пайдалылығы,адамны тауардың пайдалылығы,адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті.

Тауарлы өндіріс: Еңбек өнімдері нарыққа түсетін айырбас үшін өндіру; Ресурстар шығындарымен сол арқылы өндірілген тауар мен қызметтердің қатынасы; Нарыққа шығаруға адамдардың айырбасқа немесе жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндірілетін өнім.

Тауардың қасиеті: табыс көзі; тұтыну құнына ие зат; қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті бар зат; айырбас құнына ие тауар.

Тауарлы өндіріс: Ресурстар шығындарымен сол арқылы өндірілген тауар мен қызметтердің қатынасы; Нақты еңбекпен; Жеке өнімдерді өндіру.

Тауар өндірісіеің пайда болуы және даму шарттарының себебтері: Қоғамдық еңбек бөлінісі; Өндірушілердің экономикалық тәуелділігі; Өндірушілер мен мемлекет арасындағы байланыс.

Таза инвестициялар экономикалық өсу жағдайында: Капиталды өсіру; Өседі; Жоғарылайды.

Тауар-бұл: Еңбек шығыны; Ақшаға айырбас заттың бірі;Сұраныс пен ұсыныс қисығының қиылысқан тепе-теңдік нүктесі.

Техника мен технологияның жетілдіру арқылы ұлттық экономиканы өсіру-бұл: Жұмыс күшінің және заттық капиталдың сапасын жақсарту; Интенсивті өсу; Ресурстарды пайдалану әдістерін жақсарту.

Тауарды тұтыну құны: Тауардың пайдалылығы, адамның белгілі бір қажеттілігін қанағаттандыру қасиеті; Өндіруге жұмсалған еңбектің өнімі; Қажеттілікті қамтамасыз ету.

Ұ

Ұдайы өндіріс типтері: Өдіріс процесінің көлем і мен масштабының еселене үзіліссіз қайталануын; Жай және ұлғаймалы өндірі; Қоғамдық өндірі.

Ұлттық шаруашылықта экономикалық дағдарыс кезінде жиынтық сұраныс: Экономикалық толық жұмыссыздық жоғарылайды; Төмендейді; Өсуі де,төмендеуі де мүмкін.

Ұлттық экономикалық жүйе қоғамдық өндірістің динамикалық өсіп өркендеуіне экономикалық дәрежеде талдау жасайды: Микро және макро экономика; Инвестициялар мен мемлекеттік шығыстыр; Ақпараттық қызмет.

Ұсыныс көлеміне әсер етпейтін факторлар: Сыртқы экономик; Табыс көлемі; Ұлттық табы.

Ұсыныстың икемділігі: Бағаның 1% -ға өзгеруі ұсыныс көлемінің қанша %-ке өзгеретінін анықтайтын; Белгілі бір мерзімде өзгеруінен сатушылардың нарықта қанша тауар ұсынатынын көрсетеді; Нарықтағы тепе-теңдік жағдайы сұраныс пен ұсыныстың теңдік баға мен теңдік көлемі қалыптасады.

Ұдайы өндіріс типтері: Өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгеруі; Өндіріс процесінің көлемі мен масштабының еселене үзіліссіз қайталануы; Жай және ұлғаймалы өндірі.

Ұлттық байланыс: Табиғи ресурстар мен адам ресурстары; Табиғи ресурстар мен мәдени құндылықтар; Өндіріс құрал-жабдықтары, жиналған мүліктер, табиғи ресурстар, материлдық және мәдени құндылықтар.

Ұлттық шаруашылыққа экономикалық дағдарыс кезінде жиынтық сұраныс: Өсуі де, төмендеуі де мүмкін; Өзгеріссіз қалады; Төмендейді.

Ұлттық экономикалық жүйені қалыптастыруда туындайтын сұрақтар: нені, қалай, кім үшін; не, қалай, қанша өндіру керек; кім үшін, не үшін, қалай өндіру керек.

ұдайы өндіріс: Өндіріс процентінің көлемі мен маштабының еселене үзіліссіз қайталануы; Өндіріс процентінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгермеген жайын; жай және ұлңаймалы өндіріс.

Ұлттық экономикалық жүие қоғамдық өндірістің дианикалық өсіп өнуіне экономикалық дәрежеде талдау жасайды: микро және макроэкономика; ресурстарға жұмсалатын шығындар; тауарлар мен қызметтердің таза экспорты.

Ұлттық байлық дегеніміз: табиғи ресурстар мен адам ресурстары; табиғи ресурстардың пайдалылығы; табиғи ресурсатр мен мәдени құндылықтар.

Ұсыныс: Белгілі уақыт аралығында бағасы анықталған тауарларды нарыққа сатуға ұсыну; Өндірушінің белгілі бір бағамен нарықта сатуға дайындаған тауарларының саны; Баға мен сатылатын тауар санының арасындағы тікелей қатынас.

Ұдайы өндіріс типтері: Өндіріс процесінің көлемі мен масштабының еселене үзіліссіз қайталануы; Коллективтік меншік; Өндіріс процесінің көлемі мен ауқымы үзіліссіз өзгеруі.

Ф

Форрестердің циклдарының ұзақтылығы: 200 Жылға дейін; 200 Жыл; 100-200.

Ш

Шығарылатын өнім көлеміне тәуелсіз шығындар: Тұрақты; Капитал; Тауар мен қызмет.

Шығындар сомасы бойынша есептелетін ЖҰӨ-ге кіреді: Ақпараттық; Жиынтық инвестициялар және тауарлар мен қызметтердің таза экспорты; Тұтынушылар шығысы, инвестициялар мен мемлекеттік шығыстар және таза инвестициялар.

Э

Экономикалық циклдардың типтері Дж.Китчиннің <<қысқа мерзімді>> толқындарының ұзақтығы(Китчин циклы): 3-4 жылға дейін; 2-4 жылға дейін; 2-4 жылға дейін.

Экономикалық цикл фазаларына: Өрлеу; Дағдары; Тоқырау.

Экономикалық өсуді төмендегідей түрде көрсетуге болады: Өндірісті ұйымдастырумен қатар технологияның жетілдірілуі; Өндіріс мүмкіндік қисығынан тыс нүктелердің жылжуымен; Негізгі капитал көлемінің өсуі және сапалық құрамының жақсаруы.

Экономикалық өсудің қайнар көзі: Экономикалық прогрестің қозғаушы күші; Өндіріс факторлары; Экономикалық белгісі.

Экономикалық теорияның зерттеу әдістерінің бірі жеке әдістер: Экономикалық теорияны абстракциялық қарастыру; экстраполяция (болжау); Экономика математикалық модельдер.

Экономикалық жүйенің жандануына байланысты ұзақ мерзімді басымдық: Ұлттық қауіпсіздік, эренгетика ресурстары; Инфрақұрылым, көлік және байланыс; Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы.

Экономикалық ілім "Меркантелизм" ұғымы дегеніміз: "Мерканте"- саудагер-копес, сауда, пайд; "Мерканте"- сату және тауарға қызмет қатынасы; "Мерканте"- адамдар арасындағы сауда қатынасы.

Экономикада өндіріс факторларының өнімділігі төмендегенде экономикалық өсуді ұстау: Ресурстарды тұтынуды көбейтеді; Ресурстарды өсіру қажет.

Экономикалық өсудің экстенсивтік факторы: Капитал көлемінің өсуі; Қосымша өндіріс факторларын тарту арқылы ұлттық өнімнің өсуі; Өндірістегі жұмысшылардың санының өсуі.

Экономикалық теория зерттейді: Адамдардың шексіз қажеттілігін қанағаттандыру үшін қоғамдағы шектеулі ресурстарды; Өндіргіш күштердің қатынасын; Қоғамдық өндірістегі адамдар арасындағы қатынастар.

Экономикалық игіліктер: Экономиканы басқарудың шаралық жиынтығы; Қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатындағы заттар; Адамға қажетті шексіз ресурстар.

Экономикалық цикл типтері бойынша ДЖ. Китчиннің «қысқа мерзімді» толқындарының ұзақтылығы: 3-4 жылға дейін. 40-60-қа дейін; 2 -4жылға дейін; 2-4 жыл.

Экономикалық өсу: Ұлттық өнімнің сан жағанан өсуімен қатар сапа жағынан жетілдірілуі; Жан басына шаққанда нақты өнім көлемінің өсуі; Өндіргіш күштердің ұзақ мерзімді дамуымен байланысты.

Экономикалық теорияның зерттеу әдістері: Баланстық,функциональдық.; Экстраполяция (болжау); Экономика математикалық модельд.

Экономикалық заңдылықтардың функциялары: Экономикалық заңдардың орындалуын қадағалау; Заңдар мен категорияларды талдау; Тұрақты іс-әрекеттер арасындағы қатынастардың көрінісі.

Экономикалық өсудің экстенсивтік факторына жататындар: Қосымша өндіріс факторларын тарту арқылы ұлттық өнімінің өсуі; Жұмыс күшінің санының өсуі; Капитал көлемінің өсуі.

Экономикалық заңдылықтар: Жалпы экономикалық заңдар; Айрықша экономикалық заңдар; Ерекше экономикалық заңдар.

Экономикалық реттеудің ауытқуларға қарсы шараларының бағыттары: Өндірістің құлдырауын қысқартуғ; Экономиканы тұрақтандыруғ; Инфляция деңгейін төмендету.

Экономикалық өсудің қайнар көзі: Экономикалық ресурстар; Шикізат пен материалдар; Өндіріс факторлары.

Экономикалык жүйенің басты міндеттері: Өндірістің техникалық жағдайын анықтау; Өндірістің ұлғаюы мен экономикалық өсуді қамтамасыз ету; Жұмыссыздық пен инфляцияны жою.

Экономикалық теория: Адамдардың қажеттіліктерін тікелей қанағаттандыратын тауарлар мен қызметтер; Шектеулі ресурстарды тиімді пайдалану; Қоғамдағы адамдардың қажеттілігін қамтамасыз ету үшін шектелген ресурстарды тиімді пайдалану.

Экономикалық цикл фазалары: Өрлеу; Жандану; Тоқырау

Экономикалық өсуді төмендегідей түрде көрсетуге болады: Негізгі капитал көлемінің өсуі және сапалық құрамының жақсаруы; Өндіріс мүмкіндік қисығының оңға жылжуымен; Еңбек ресурстарының саны мен сапасының өсуі

Экономикалық ілімі "Меркантелизм" ұғымы: "Мерканте" - сату және тауарға қызмет қатынасы; "Мерканте" - саудагер-көпес, сауда, пайда; "Мерканте" - әлеуметтік-құқықтық әдісі

Экономикалық заңдылықтардың функциялары: Заңдар мен категорияларды талдау; Экономикалық заңдардың орындалуын қадағалау; Тұрақты іс - әрекет арасындағы қатынастардың көрінісі.

Экономикалық заңдылықтардың функциялары: экономикалық заңдардың орындалуын қадағалау; заңдар мен категорияларды талдау.

Экономикалық цикл типтері бойынша К.Жуглярдың «орташа толқындарының» ұзақтылығы: 10-ж дейін; он жыл; 1-ден 10-ж дейін.

Экономикалық теорияның зерттеу әдістері: Айрықша немесе ерекше әдістері; Жалпы және жеке әдістер; Индустрия және дедукция әдістері.

Экономикалық ауытқу кезеңдері: Құлдырау-жандану-тоқырау-өрлеу; Жандану-өрлеу-тоқырау-құлдырау; Құлдырау-тоқырау-жандану-өрлеу.

Экономикалық өсудің жанама факторлары: Баға факторы; Шығын; Сұраныс пен ұсыныс факторы.