Дәрістер. Жанама протондану және гидролиз-дену реакцияларының гетерогенді тепе-теңдік жағдайындағы тұнба ерігіштігіне әсері

Сулы ерітіндіде қиын еритін қосылыстардың аниондары мен катиондары еріткішпен әрекеттесіп протондалуы мүмкін, ол тұнба ерігіштігіне елеулі әсер етеді. Қаныққан ерітіндімен тепе-тең никель сульфидінің тұнбасын алайық:

NiS Û Ni²⁺ + S^2-

^{тұнба қанық еріт.}

Никель иондары сулы ерітінділерде гидролизденеді:

Ni²⁺ + HOH Û NiOH⁺ + H⁺

(32)

Бұдан, никельдің гидролизденген формасының концентрациясы мынаған тең:

(33)

Никель иондары ерітіндіде түрлі формада болатындықтан, материалдық баланс теңдеуін құрастырамыз:

С_Ni = [Ni²⁺] + [NiOH⁺] (34)

Бұл теңдеуге никельдің гидролизденген формасы концентрациясының мәнін қоямыз және никель иондарының тепе-теңдік концентрациясын анықтаймыз:

(35)

(36)

Сулы ерітінділерде сульфид-иондар да гидролизге ұшырайды:

S^2- + H⁺ Û HS^-

HS^- + H⁺ Û H₂S

Онда тұнба үстіндегі қаныққан ерітіндіде түрлі күкіртті формалар болады:

(37)

Бұдан, сульфид-иондардың тепе-теңдік концентрациясы:

(38)

Әрине, никельдің түрлі иондарының жалпы концентрациясы күкіртті формалардың және никель сульфидінің ерігіштігінің жалпы концентрациясына тең:

, (39)

Никель сульфидінің иондары қатысының мәндерін ерігіштік көбейтіндісі теңдеуіне қоямыз:

(40)

(41)

Шығарылған теңдеу бойынша бейтарап ортада никель сульфидінің ерігіштігін анықтаймыз:

рН =7, ЕК_NiS = 10^-24, K_r = 5·10^-8, ,

=1,6·10^-9 M

Гидролиз процесін және оған тұнба иондарының қатысын ескермесек, онда:

S_NiS =[Ni²⁺]=[S^2-]= = =10^{-12 M}

Яғни, никель сульфидінің есептелген ерігіштгі 1600 есе көп: