Эчтәлек

I бүлек. Аң-белем, әдәбият, уку-язу, хат-хәбәрләшү. 4

II бүлек. Табигать күренешләре, ел фасыллары.. 8

III бүлек. Үсемлекләр, куаклар, агачлар. 15

IV бүлек. Бөҗәкләр, кошлар, җәнлекләр, йорт хайваннары.. 17

V бүлек. Яшелчә, җиләк-җимеш.. 22

VI бүлек. Кыргый хайваннар, җәнлекләр, киек-кош.. 24

VII бүлек. Йорт, каралты-кура, өй җиһазлары, эш кораллары, савыт-саба, ашау-эчү, ризыклар, кием-салым, транспорт чаралары.. 27

VIII бүлек. Кеше, аның әгъзалары.. 45

IX бүлек. Тапкырлар, зирәкләр өчен табышмаклар. 49

X бүлек. Арифметик табышмаклар. 58

XI бүлек. Нәкый Исәнбәт. Отканга – мәкаль, тапкырга – табышмак. 63

I бүлек.
Аң-белем, әдәбият, уку-язу, хат-хәбәрләшү

* Акыллыга да әйттем −
Уйлады да белде;
Акылсызга да әйттем −
Тыңлады да көлде.
(Табышмак)

* Югалткан әйберең түгел, −
Эзләмичә тапмыйсың.
(Табышмак)

* Әйткәч, беләсегез килә,
Белгәч, көләсегез килә.
(Табышмак)

* Утыз тештән чыккан − утыз адәмгә җәелә.
(Мәкаль)

* Моны миңа сөйләде Алдар,
Әгәр сиңа очраса,
Ул сине дә алдар;
Болар барсы да ялган,
Ялган булса да,
Ак кәгазьгә язылган.
(Әкият)

* Үлчәүләрдә үлчәнми,
Базарларда сатылмый.
(Акыл)

* Аршынлы түгел, потлы түгел,
Һәркемдә бар.
(Акыл)

* Бер байлык бар − янмый,
Карак та урлый алмый,
Төшеп тә югалмый.
(Белем)

* Акыллы чәчә барыр,
Акылсыз җыя барыр.
(Белем)

* Ачыдан ачырак, татлыдан татлырак,
Усалдан усалрак, дөрестән дөресрәк
Нәрсә бар дөньяда?
(Тел)

* Акчасыз керәсең, хәзинә алып чыгасың.
(Мәктәп)

* Агач түгел − яфраклы,
Тун түгел − тегелгән.
(Китап)

* Кабат-кабат катлама,
Акылың булса ташлама.
(Китап)

* Теле юк − үзе аңлата.
(Китап)

* Анда бар да бар.
(Китап)

* Өнсез, җансыз − иң якын дус.
(Китап)

* Кечкенә генә сандыкка бөтен дөнья сыйган.
(Китап)

* Ак җир, кара тап,
Нәрсә булыр, уйлап тап.
(Китап)

* Ак ялан, кара сукмак, −
Йөри белгән эз табар.
(Китап)

* Ача да яба, ача да яба,
Җавабын зирәк таба.
(Китап)

* Киштә башында төпле төргәк,
Аңа һәр өйдә хөрмәт,
Һәркемгә дә иң кирәк.
(Китап)

* Кул белән чәчәсең, күз белән җыясың.
(Язу, уку)

* Җирлеге ак, орлыгы кара,
Җимеше ни булыр? −
Тикшереп кара.
(Кәгазь, юзу, уку)

* Кәкре-бөкре сызылган,
Хәрефләре сыгылган,
Асты бар, өсте бар,
Тырма кебек теше бар.
(Язу)

* Аш ашамас,
Кара су эчәр,
Дөньяда кош кебек очар,
Күңелләргә нур чәчәр.
(Язу)

* Җир өстендә күп кешеләр
Кар өстенә кара солы чәчәләр.
(Язу)

* Бишәү чәчә, берәү жыя.
(Язу, уку)

* Иген чәчте биш малай,
Урдылар ике агай.
(Язу, уку)

* Кул белән чәчәсең,
Күз белән җыясың.
(Язу, уку)

* Җире ак, орлыгы кара,
Кул белән чәчәләр,
Авыз белән җыялар.
(Кәгазь, язу, уку)

* Ак ялан,
Ак яланда эз калган,
Эз өстендә күз калган.
(Кәгазь, язу, уку)

* Җаны юк, үзе кырык төрле тел белә.
(Каләм)

* Үзе укырга белмәсә дә гомер буе язына.
(Каләм)

* Кәгазь өстен карайта,
Дөнья йөзен агарта.
(Каләм)

* Үзе бер карыш,
Теле мең карыш.
(Каләм)

* Үзе йөзә − чылбыр тезә.
(Каләм)

* Авызы бер, теле ике, җаны юк.
Сөйләгән сүзенең һич саны юк.
(Каләм)

* Менә табышмак, уйлап кара:
Суы тәмсез, йөзе кара,
Чиләгенең төбе юк,
Файдасының чиге юк.
(Кара һәм кара савыты)

* Кара кыр буйлап ак куян чаба.
(Кара такта, акбур)

* Бер чыгарып җибәрсәң,
Нихәтле чакырсаң да кире кайтмый.
(Сүз)

* Әйтермен − миннән китәр,
Тыңламасаң − синнән китәр.
(Сүз)

* Сөрмәгән җирдә тумаган куян баласы.
(Ялган сүз)

* Диңгезе бар, суы юк,
Каласы бар, халкы юк,
Урманы бар, агачы юк.
(Карта)

* Шәһәрләр − йортсыз,
Диңгезләр − сусыз.
(География картасы)

* Ямавы бар, җөе юк,
Каласы бар, өе юк.
(Карта)

* Бабай бүреге йөз ямау.
(Глобус)

* Аягы юк − китәр,
Җибәргән җиргә җитәр,
Кушкан йомышны үтәр.
(Хат)

* Теле юк, теләсә кем белән сөйләшә,
Гәүдәсе юк, кәгазьдән күлмәк кия.
(Хат)

* Дүрт почмаклы келәтем, −
Аккошым бар эчендә;
Кеше алыр дип кайгым юк, −
Тамгасы бар түшендә.
(Хат)

* Кабат-кабат,
Бер кошта өч йөз алтмыш биш канат,
Мин торам аны санап,
Көн дә кими бер канат.
(Календарь)

* Күңелсезгә − юаныч,
Күңеллегә − куаныч.
(Җыр)