Тақырып:Табиғи газдың мiнездемелерiнiң лабораториялық анықтамалары

Негiзiнде жер қойнауда өндiрiлетiн табиғи жанғыш газдар жанғыштық және зиянды қоспаларды бар метан қатарының қаныққан көмiрсутектерiнен тұрады. И.А.Губкин академигінің теорияларына сәйкес табиғи газдар органикалық заттардың калдықтарынан, биохимиялық және термиялық өсімдіктермен жануарлар әлемінің терең көмілген жер қабатынан пайда болды. Көмірсутектер және соган ұқсас баска газдардың бірнеше мөлшері,жоғарыда айтылғандай кейбір газдар қумдарда,кұмдақтарда,галечниктерде пайда болды.

Табиғи газдар түзілуіне және құрамына байланысты үш топка бөлінед; Таза газды, газ конденсат және мұнайдын туған жерлерi.Сонымен бірге газдын құрамында 50 гр/м³тен кем ауыр көмірсутектер болуы құрғақ, ал ауыр көмірсутектін коп болуы майлы болып келеді.

Таза газды туған жерлерiнiң жанатын газдардың бiр бөлiгi метан және этанның бiразынан және ауыр көмiрсутектерден тұрады. Негiзгi балластты компонентi азот болып табылады. Құрамында күкiрт сутектiң,амиактың болуы, туған жерлерiнiң көпшiлiгiнiң құрғақ газдарындағы зиянды қоспалары тағы басқалар болмауы тиіс. Барлық қургақ газдар ауадан жеңiлдеу. Жанудағы төменгi жылулық 8000-9500 ккал/м³. Таза газды туған жерлерiнiң газдық құрамы және қасиеттерi тұрақты.

Газоконденсатты месторожденияларда жоғары қысымда жеңіл көмірсутектермен қатар ауыр көмірсутектердің белгілі мөлшері бірге келеді, яғни олар қысымның төмендеуіне және температураның конденсироваться етуіне әсер етеді.Сондықтан тұтынушыға жіберместен бұрын ауыр көмірсутектерді бөліп және газды өндірісте және моторлы отын ретінде қолданылады.Конденсаст туған жерлерінде газдарда ауыр көмірсутектер 100-150 гр/м³тен астам болады, сондықтан олар майлы газдарға жатады. Мұндай газдардың жану жылуы 9000-10000 ккал/м³ жетедi.

Методика провидение:

Табиғи газдың көлемдi құрамының анықтауының әдiстерiнiң кең таралғандардың бiрі төмен температуралы ректификация болып табылады.

Төмен температуралы ректификация. Негiзделген фракциялық разгонкада төмен температуралы ректификациялардың аппараттарының әсерi ректификациялық бағандағы көмiрсутектерiне араластыр негiзгi құралдың бiр бөлiк болатын. Мұндай аппараттың схемасы 1-ші суретте көрсетiлген.

ЦИАИЕМ-60 кең таралған аппаратта – газдан баска бензин фракциясын айдау үшін бензин колонкасы болады. Колонканың астында анықтайтын газды тазарту үшiн жүйе орналастырған. Аппаратқа электрондық потенциометр, манометр, реттеуші винтильі гидравликалық жүйеден, таратушы гребенка сонымен бірге откачивающая құрылғы орналастырылған. Ректификацияның мәнi колонкада бiрнеше рет булануға және конденсацияға көмiрсутектердiң күрделi қоспаның суу есебiнен сұйық азотпен немесе сұйық ауаны алдын ала конденсациясынан кейiн әсер ететіндігінде. Ректификациялар бұл процессте фракциялардың эвакуациялалған қабылдағышындағы фракциялар және қысымның өзгерулерiнiң айдаудың температуралары автоматты түрде жазылады. Берілген жылдамдықта қысымның өзгеруінен айдалынған фракцияның мөлшерін анықтауға болады,а температурасы-характер этой фракций.

Айдау фракциясындағы бiрiншi тобы метан және азот болады; бұдан басқа ауадан тускен оттек болуы мумкін. Бұл фракциялық топтың құрамының анықтаулары қызылған платина сымының үстiнде метанның жануы ВТИ-2 аппаратта немесе оған ұқсас жолымен өндiрiп алады немесе мед тотығы және көмiртектiң екi тотығының сіңуі.

Сурет 5 Газдардың төменгітемпературалы ректификациясына арналған схема

1 - Милливольтметр немесе потенциометр; 2 – дьюар түтігі; 3 – термопара; 4 – насадкалы ректификация коллонасы; 5 – вакуумды кожух; сілтілі сіңіргіш; хлорлы кальцийлі сіңіргіш; Дьюар түтігі; айдау колонкасы; 10 – конденсатор; 11 – манометр; 12 – фракция қабылдағыш.

Бакылау сурактары:

1)Табиғи газдар деген не, және олар құрылуына және құрамына байланысты қандай топқа бөлінеді?

2)Құрғақ және майлы табиғи газдардың айырмашылығы?

3)Майлы газдарды не үшін қолданады?

4)Төмен температуралы ректификацияның мәнi кандай?