Практычныя метады

Практычныя метады і прыёмы ў выкладанні літаратуры рэалізуюцца праз самастойную працу вучняў, якой належыць значнае месца ў навучанні, развіцці і выхаванні вучняў. Аднак самастойная праца вучняў не можа быць эфектыўнай без яе кіраўніцтва настаўнікам, таму што не ўсе пытанні школьнага курса літаратуры могуць быць асэнсаваны вучнямі самастойна.

Метад самастойнай працы рэалізуецца праз наступныя прыёмы: план, тэзісы, канспект, рэферат, даклад.

План – адзін з прыёмаў метаду самастойнай працы, з дапамогай якога ў тэксце вылучаюцца самастойныя часткі. План бывае просты і складаны. План, кожны пункт якога з’яўляецца вытрымкай з раздзела (часткі) твора называецца цытатным планам.

Да складання плана вучні звяртаюцца ў час працы над сачыненнем, пры вывучэнні аглядавых тэм, біяграфіі пісьменніка і крытычнага артыкула.

Тэзісы – палажэнні, якія сцісла перадаюць асноўныя думкі лекцыі, даклада, артыкула. Тэзіраванню звычайна папярэднічае складанне плана, кожны пункт якога пасля “расшыфроўваецца” ў выглядзе тэзіса. Гэты прыём выкарыстоўваецца ў час працы над літаратуразнаўчымі артыкуламі або артыкуламі падручніка, а таксама пры канспектаванні лекцыі настаўніка.

Рэферат – кароткі выклад у пісьмовай або вуснай форме зместу адной ці некалькіх літаратуразнаўчых крыніц па прапанаванай тэме.

Даклад паведамленне, якое ўяўляе сабою разгорнуты выклад на пэўную тэму. Даклад як прыём метаду самастойнай працы выкарыстоўваецца ў старшых класах на розных этапах аналізу твора мастацкай літаратуры і пры вывучэнні аглядавых тэм. У дакладзе вучань не толькі паведамляе, як у рэфераце, змест прачытаных публікацый, але і выказвае свае адносіны да прачытанага, уступае ў палеміку з аўтарамі літаратуразнаўчых крыніц.