Рықтың көпіршікке айналуы

Хорион бүрлерінің ақшыл түсті сұйықтыққа толтырылған көпіршікке айналуымен сипатталатын ұрық немесе ұрық жұмыртқасының аурулары осылай аталады. Көпіршіктер бау тектес сабақта орналасады, олардың өлшемі тары үлкендігі мен шиедей ғана болады. Сыртқы түрлері бойынша көпіршік конгломераттары жүзім сабақтарын еске салады.

Хорионның көпіршікті тығынға айналуы кезінде бүрлер эпителиі (синцития және цитотрофобласта) қалыңдауы мен олардың негіздерінің ісінуі басталады. Көпіршіктер жұқарып отыратын децидуальді қабыққа бірігеді; жиі көпіршіктер айналасында децидуальді қабықтың бұзылған тамырларынан қан кетулер түзілуі мүмкін.

Кейде көпіршіктер децидуальді қабықта өсіп шығады, жатырдың бұлшық етіне енеді, жатырдың қабырғаларын бұзып, іш қуысына өтеді. Ұрықтың көпіршік тығынының бұл күйретуші (деструирующая) түрі сирек кездеседі.

Ұрықтың көпіршік тығыны толыққанды және жартылай бөлікті болады. Толыққанды ұрықтың көпіршік тығыны хорионның барлық бүрлерінің қайта тууымен сипатталады. Ұрықтың көпіршік тығынының бұл түрі плацентаның толығымен қалыптаспаған жүктіліктің алғашқы айларында байқалады. Жартылай бөлікті ұрықтың көпіршік тығыны жүктіліктің кейінгі мерзімдерінде пайда болады және плацента бүрлерінің көп не аз бөліктерінің көпіршікке айналуымен сипатталады.

Толыққанды ұрықтың көпіршік тығыны кезінде ұрық әрдайым өледі, ыдырап, сорылып кетеді. Жартылай ұрықтың көпіршік тығыны кезінде де ұрық жиі өледі; плацентаның біршама аймағының қайта тууы кезінде ұрықтың одан әрі дамуы мүмкін, бірақ бұндай жағдайлар сирек кездеседі.

Ұрық өлгеннен кейін көпіршік тығын өсіп, жатыр өлшемі тез ұлғая береді. Аналық бездерде жиірек сары денелерден бастау алатын киста түзіледі; ұрықтың көпіршік тығыны жойылғаннан кейін бұл кисталар кері дамуға ұшырайды. ұрықтың көпіршік тығынының клиникалық суреті келесі негізгі белгілермен сипатталады:

1. Жүктілік мерзімі мен жатыр көлемі арасындағы сәйкессіздік. Қалыпты жүктілік мерзіміне қарағанда жатыр көлемі анағұрлым үлкен (3 айлық мерзім кезінде жатыр көлемі 16-20 апталық жүктілікке тең келеді, т.б.).

2. Жүктіліктің нақты белгілерінің болмауы: нәрестенің дене бөліктері қолға білінбейді, жүрек тондары мен қозғалыстары анықталмайды.

3. Ұрықтың көпіршік тығынының маңызды симптомы – жатырдан қан кету. Қан кету бірінші айларда басталады, бір әлсіреп, бір күшейіп, көпіршік тығынының тууына дейін жалғасады. Қан сұйық, қоңыр, кейде көпіршік бірге шығады. Қан кету әдетте қатты болмайды, ұрықтың көпіршік тығынының туу кезінде ғана ұлғаяды.

4. Ұрықтың көпіршік тығынының ағымы жүктілік токсикозының (құсу, ісіну, нефропатия) пайда болуымен асқынады. Ұзақ қан кетуге байланысты қаназдық дамиды.

Ұрықтың көпіршік тығыны 4-6 айларда өз бетімен тууы мүмкін; кей кездерде көпіршіктің тууы 10 және одан да көп айларға кідіреді. Көпіршіктердің жатыр қабырғаларынан бөлініп, толғақ әсерінен сыртқа қуылады. Ұрықтың көпіршік тығынының деструирлеуші түрінде өмірге қауіпті қан кетуі мүмкін. Көпіршіктің өмірге қауіпті тағы бір жағы өзінен кейін қатерлі ісік – хорионэпителиома дамиды. Хорионэпителиома тез дамиды және қашықтықтағы мүшелерге метастаз береді.

Көпіршікті ажырату кезінде жоғарыда келтірілген негізгі клиникалық белгілерге сүйенеді. Хорионды гонадотропиннің болуына реакция жүргізу диагностиканың қосымша әдісі ретінде қолданылады. Көпіршік кезінде әйел ағзасында ол қалыпты жүктілікке қарағанда өте көп мөлшерде түзіледі.

Көпіршіктің анықталғанда, тіпті осы ауруға күдік туған жағдайда әйел стационарға бағытталады. Вакуум экскохлеация жолымен немесе жатыр қуысының кюреткамен қыру жолымен көпіршікті алып тасталынады. Бұл жұмысты абайлап орындау қажет, себебі жатырдың жұқа қабырғасының тесіліп кету қаупі бар. Міндетті түрде жатырды қысқартатын дәрілер (метилэргометрин, окситоцин, т.б.) енгізіледі.

Көпіршіктің жойылғаннан кейін әйел бақылауға алынады, себебі соның салдарынан хорионэпителиоманың даму қаупі туады.