Кіші жамбас қуысы

Кіші жамбас қуысы – айналысы сүйектермен, үсті ­ кіреберіс, асты ­ шығаберіс жазықтықтарымен қоршалған кеңістік. Бұл төрт жазықтыққа бөлінеді (13 сурет).

1. Жамбасқа кіреберіс жазықтық.

2. Жамбас қуысының кең бөлігінің жазықтығы.

3. Жамбас қуысының тар бөлігінің жазықтығы.

4. Жамбас қуысының шығаберіс жазықтығы.

1. Жамбас қуысына кіреберіс жазықтық алдынан – симфиздің жоғарғы және шат сүйегінің жоғарғы ішкі жиектерімен, бүйірінен мықын сүйегінің доғал сызығымен, артынан - сегізкөз мүйісімен шектеледі.

Жамбас қуысының кіреберіс жазықтығында 3 өлшем бар: тік көлденең және екі қиғаш өлшемдері.

11-сурет. Кіші жамбас қуысының жазықтықтары   1 - кіреберіс жазықтығы; 2 - кең бөлігінің жазықтығы; 3 - тар бөлігінің жазықтығы; 4 - шығаберіс жазықтығы; а, б – жамбас қуысының өткізгіш бығыты

Тік өлшемі – сегізкөз мүйісінен симфиздің ішкі бетінің ең шығыңқы жеріне дейінгі аралық. Бұл нағыз немесе акушерлік конъюгата, 11 см тең (conjngata vena) тағы анатомиялық конъюагата бар, ол акушерлік конъюгатадан 0,3-0,5 см артық.

Көлденең өлшемі – мықын сүйектерінің доғал сызықтарының ең алшақ жатқан нүктелерінің аралығы, шамамен – 13-13,5 см.

12 сурет. Кіші жамбас кіреберіс жазықтығының өлшемдері.   1 – тік өлшем (анық конъюгата) 11 см 2 – көлденең өлшем 13 см 3 – сол жақ қиғаш өлшем 12 см 4 – оң жақ қиғаш өлшем 12см

Оң және сол қиғаш өлшемдері 12-12,5 см. Оң қиғаш өлшем – оң жақ сегізкөз мықын тігісінен сол жақ мықын-шат төмпешігіне дейінгі аралық. Сол қиғаш өлшем сол жақ сегізкөз-мықын тігісінен оң жақ мықын-шат төмпешігіне дейінгі аралық.

2. Жамбас қуысының кең бөлігінің жазықтығы төмендегідей шектелген: алдынан симфиздің ішкі бетінің ортасымен, бүйірінен ұршық ойығының ортасымен, артынан ІІ-ІІІ сегізкөз омыртқаларының жалғасқан жері.

Жамбастың бұл бөлігінің тік және көлденең өлшемдері бар. Тік өлшемі - сегізкөздің ІІ, ІІІ омыртқаларының қосылған жерінен симфиздің ішкі бетінің ортасына дейін, ол 12,5 см. Көлденең өлшемі – ұршық ойыстарының арасы, 12,5 см-ге тең.

3. Жамбас қуысының тар бөлігінің жазықтығы алдынан – симфиздің төменгі жиегінен, бүйрінен – шонданай сүйектерінің қырларымен, ал артынан – сегізкөз-құйымшақ тігісімен шектелген.

Тік өлшемі – сегізкөз-құйымшақ тігісінен симфиздің төменгі жиегіне дейінгі арылықта орналасқан, 11-11,5 см-ге тең.

Көлденең өлшемі шанданай сүйектері қырының арақашықтығымен өлшенеді, ол –10,5 см.

4. Жамбастың шығаберіс жазықтығы төмендегідей шектелген: алдынан – симфиздің төменгі жиегі, бүйірінен шонданай төмпешіктері, артынан құйымшақ ұшы. Бұл жерде де тік және көлденең өлшемдер бар.

Тік өлшемі – құйымшақ ұшынан, симфиздің төменгі жиегіне дейін. Ол – 9,5 см-ге тең. Нәресте кіші жамбас арқылы шыққан кезде құйымшақ артқа қарай 1,5-2 см-ге жылжиды, осының нәтижесінде тік өлшем 11,5 см-ге ұлғаяды. Көлденең өлшемін шонданай төмпешіктерінің ішкі бетінің аралықтарымен өлшейді, 11 см-ге тен.

Жоғарыда айтылған жамбас қуыстарынан басқа, оның параллелді жазықтықтарын ажыратады (15 –сурет).

Бірінші - үстіңгі жазықтық, шекаралық сызықтың үстімен өтеді. Сол себептен оны шекаралық жазықтық деп атайды.

Екінші – негізгі (басты) жазықтық, симфиздің төменгі жиегінің деңгейінде бірінші жазықтыққа параллель жатады. Бұны негізгі деп атайтын себебі, нәресте басы осы жерден өткеннен кейін айтарлықтай кедергілерге ұшырамайды.

Үшінші – спинальды жазықтық, бірінші және екінші жазықтыққа параллель, шонданай сүйектерінің өсінділерінің бағытына сәйкес келеді.

Жамбастың өткізгіш бағыты. Кіші жамбас жазықтықтарының алдыңғы қабырғасы – симфизбен, ал артқы қабырғасы - сегізкөз және құйымшақпен әлдеқайда қысқа болады, сондықтан барлық жазықтықтар алдыңғы жақтан түйісіп, ал артқы жақтан желпуіш тәрізді шашыранды орналасады. Егер де жамбас жазықтықтарының тік өлшемдерінің ортасын бір сызықпен қосатын болсақ, алға қарай иілген қисық сызық шығады. Міне, осы қисық сызықты жамбастың өткізгіш бағыты деп атайды. Нәресте осы бағытпен өтіп, өмірге келеді.

Жамбас қуысының иілу бұрышы. Бұл жамбас қуысының кіреберіс жазықтығы мен көлденең жазықтық арасындағы бұрыш. Әйел тік тұрғанда бұрыш 45-55°-қа тең, ал шалқасынан жатқанда және аяқтарын ішіне жинағанда оның шат сүйегі жоғарғы көтеріліп, бұрыш кішірейеді. Егер жүкті әйелдің беліне қатты жастық қойып көтерсе, шат сүйегі төмен түсіп, бұрыш үлкейеді.

Бұрыш үлкейген жағдайда (60° асса), нәресте басының жамбас қуысына енуі ұзаққа созылып, босану кезеңдері асқынуы мүмкін.