Зарядтарды тасымалдауда өріс күшінің істейтін жұмысы. Кернеулік векторының циркуляциясы

Электростатикалық өрістің потенциалдық сипаттамасы xyz санак жүйесінің басында кез келген формалы +q заряды орналасқан деп жориық. Бүл заряд А мен В нүктелерінде ₁ және ₂ потенңиалдарын түдырады. Бұлардағы қозғалатын q₀ зарядының сәйкес түрде W₁= q_{0 1} және W₂ = q₀ 2 потенциалдық энергиялары болады. Зарядты сыртқы өpic әcepi арқылы қозғау потенңиалдық энергияның кему бағытында ғана жүзеге асуы мүмкін. Сондықтан энергияның сақталу заңы бойынша қозғау жұмысы потенңиалдық энергияның кемуіне тең болды:

А=W₁ –W₂= W=-q₀(

Электростатикалық өpicтeгi зарядты қозғау кезінде электрлік күштің icтeйтiн жұмысы заряд шамасын потенциал шамасының кемуіне көбейткенге тең.

(10.1) формүласы электр жайындағы нeгiзгi қатынастардың 6ipi. Бұдан зарядты А нүктесінен В нүктeciнe қозғап апару кезінде істелетін электр өрісінің жұмысы осы нүктелердің арасын қосатын траекторияның формуласына тәүелсіз болатыны шығады. Мұның үcтiнe +q -дің кемү бағытында ал — q потенциал­дын өсү бағытында козғалады. Егер заряд қозғалған кезде кедергі әсер етпесе, онда С нүктесіндегі кинетикалық энергияның қосындысы уақытқа байланысты өзгермейді.

Тұйық контүр бойынша істелген жұмыс нөлге тең, яғни (10.3)

өрнегінің орнына = q₀ dl cos() =q₀ E_l dl өрнегін қойып, мынаны аламыз

(10.4)

Тұйық контүрдағы кернеүлік циркүляциясының нөлдік мәні күш сызықтары өздігінен тұйық болып табылмайды деп түсіндіріледі. Күш сызықтары оң зарядтан басталып шығады. Потенциалдар айырымымен 6ipгe кернеу U деген түciнiк те пайдаланылады. Кернеүдің потенциалдар айырымынан өзгешелігі сонда, ол әрқашан оң шама болады:

U= | |. 1 Кл зарядты орын ауыстыртып козғаган кезде 1 Дж жұмыс істелетін потенциалдар айырымының абсолют шамасы кернеудің өлшем бірлігі ретінде қабылданған. Бұл өлшем бірлігін вольт деп атайды. Кернеу электрометрлермен немесе әлектрлік вольтметрлермен өлшенеді.