Ысқартылған пішінді тармақталған алгоритм

Серия 2-схема. иә жоқ

егер шарт онда серия бітті

Егер қысқартылған түрі қолданылса, шарт орындалған жағдайда серия әрекеті жұмыс істейді.

Кейбір тапсырмаларды орындау кезінде бір әрекетті бірнеше рет қайталау тура келеді. Алгоритмдегі қандай да бір командалардың тобы бір реттен артық орындалса, оны циклдық алгоритм деп атайды. Циклды ұйымдастыру үшін қайталау командаларының бірнеше түрін қолдануға болады. Солардың бірі кейіннен шартталған қайталау командасы:

Айтала қайталану саны рет

Цб

серия

Цс

Бұл командадағы цб (циклдың басы) және цс (циклдың соңы) қызметші сөздерінің арсындағы әрекет қайталау санына жеткенге дейін орындалады.

Қайталау саны бүтін сан, айнымалы немесе алгебарлық өрнек болуы мүмкін.

Кей жағдайда қайталау саны белгісіз болуы мүмкін. Мұндай жағдайда алдын-ала шартталған қайталау командасы қолданылады:

3-схема. Серия жоқ иә

әзірше шарт цб серия цс

Бұл команданың орындалу барысында алдымен шарт тексеріледі де, егер шарт ақиқат болса, онда цб және цс қызметші сөздерінің арсындағы әрекет орындалады. Содан кейін шарт қайта тексеріледі, яғни әрекет шарт жалған болғанша орындалады.

Алгоритмдік тілде қолданылатын тағы бір қайталау командасы – параметрлі цикл. Алгоритмдегі жалпы жазылу түрі:

k үшін N_бас бастап N_соң дейін N_қад қадам

Цб

серия

Цс

мұндағы, N_бас – k айнымалысының бастапқы мәні;

N_соң – k айнымалысының соңғы мәні;

N_қад – k айнымалысының өзгеру қадамы.

Мысал 1 (тармақталған алгоритм): Берілген екі санның арасындағы кішісін табу.

Графиктік жазу әдісін қолдану:

иә жоқ

Мысал 2 (сызықтық алгоритм): Y=(5x-2)(x+4) формуласын қолданып Y-ң мәнін табу.

Сөздік жазу әдісін қолдану:

1. х айнымалысына мән беру;

2. х-ті 5-ке көбейтіп, нәтижесін R1 деп белгілеу;

3. R1-ден 2-ні алып, нәтижесін R2 деп белгілеу;

4. х-пен 4-ті қосып, нәтижесін R3 деп белгілеу;

5. R2-мен R3 көбейтіп, шыққан нәтижені Y-ң мәні деп есептеу.

Мысал 3 (циклдық алгоритм): 1-ден n-дейінгі сандардың қосындысын табу.

Алгоритмдік ділде жазу әдісін қолдану:

Алг сумма

Арг n

Рез s

Нач

Нат i

S:=0; i:=1

Айтала n рет

Цб

S:=s+i

I:=i+1

Цс

Кон

Бұл алгоритмді «әзірше» қайталау командасының көмегімен де жазуға болды:

S:=0; i:=1

Әзірше i<=n

Цб

S:=s+i

I:=i+1

Цс

«Үшін» қайталау командасын қолдану арқылы осы алгоритмді жазатын болсақ, ол келесі түрде болады:

Алг сумма

Арг n

Рез s

Нач

Нат i

S:=0;

I үшін 1 бастап n дейін

Цб

S:=s+i

Цс

Кон

Тапсырмалар

1. A, B, C деген үш сан берілген. Осылардың ішіндегі ең кішісін тап.

2. Берілген формулаларды қолданып, Y – ң мәнін тап.

Y =

3. Демалыс күнді өткізу алгоритмін құр, ауа-райына байланысты мынандай варианттар қарастырылған: орманға бару, теартға бару немесе үйде қалу.

4. A, B, C деген үш сан берілген. Осылардың ішіндегі ең үлкенін тап.

5. Берілген формулаларды қолданып, Y – ң мәнін тап.

Y =

Басқа жағдайда “шешімі жоқ” деген мәліметті шығаруы керек.

6. Берілген формулаларды қолданып, F(x) – ң мәнін тап.

F(x) =

7. Берілген формулаларды қолданып, F(x) – ң мәнін тап.

F(x) =

8.S = 2² + 2³ + 2⁴ + 2⁵ қосындыны есептеп шығару

9. S = қосындыны есептеп шығару

10. S = қосындыны есептеп шығару

11. 1,3,5,…,15 сандар квадратарының қосындысын есептеу.

12. 1,3,5,…,15 сандарының қосындысын есептеу.

13. 1,3,5,…,15 сандарының көбейтіндісін есептеу.

14. 1,3,5,…,15 сандар квадратарының көбейтіндісін есептеу.