Атмосфераны ќорєау

Ауаны жјне су ќоймаларды ластайтын заттардыѕ шекті мїмкін концентрациясы (ШМК) санитарлыќ заѕнамамен бекітілген. ШМК јрбір зиянды зат їшiн бекiтiледi.

ШМК – бўл адам денсаулыєына кїнделікті ўзаќ уаќыт бойы јсер еткенде организмге аурулыќ ґзгерістер жјне оныѕ ўрпаќтарына тўќым ќуалаушылыќ ауруларды туєызбайтын, ауаныѕ бірлік кґлемінде немесе массасында зиянды заттардыѕ максималды мґлшері.

ШМК -ніѕ екi тїрі бар:

1) ШМК максималды бiр жолєы, сынамаларда 20 минут аєымында ґлшенеді;

2) ШМК ортатјуліктік, яєни ортаґлшемді концентрация 24 саєатта.

ШМК адамныѕ тыныс деѕгейімен аныќталады, мг/м3-мен ґлшенедi.

2.1 кесте - кейбiр зиянды заттардыѕ ШМК

Зат	ШМКорт.тјул./ ШМК макс.б
Азот диоксидіNO2	0,04/0,085
бенз(о)пирен C20H16	0,000001/–
Ванадий пентаоксидіV2O5	0,002/–
Кїйе	0,05/0,15
Шаѕ, кїл	0,15/0,5
Кїкіртті ангидридSO2	0,05/0,5
КїкіртангидридіSO3	0,1/0,3
КїкіртсутекH2S	0,008/0,008
Кґміртек оксидіCO	3/5

Фондыќ ластану - ќаралатын кјсiпорынныѕ шыєаруларыныѕ есептеуінсіз болатын ластану.

Јр лаќтырып тасталатын зиянды заттар їшiн келесi шарт саќталу керек

мўндаєы, Сi - i-шi зиянды заттыѕ жерге жаќын концентрациясы, мг/м3;

ШМКi - i-шi заттыѕ ШМК маєынасы,мг/м3.

Атмосферада зиянды заттардыѕ ќатар кездесуі олардыѕ улылыєын арттыруы мїмкін. Мўндай заттар бiр жаќќа баєытталєан јрекетті зиянды заттар деп аталады. Соєан сјйкес, сондай заттар тізімініѕ жалпы јсерініѕ есептеудіѕ ќажеттілігі туралы талап енгізілген, яєни атмосферада бір уаќытта бiр жаќќа баєытталєан јрекеттi бiрнеше зиянды заттардыѕ болуы келесі шартты ќанаєаттандыруы керек:

Осы уаќытќа жиынтыќ јрекетке ие келесі зиянды заттар бекітілген:

1) кїкірт диоксидi + азот диоксидi;

2) кїкірт диоксиді + кїкірт ќышќылыныѕ аэрозолі;

3) кїкірт диоксиді + фторлы сутек;

4) кїкірт диоксиді + кїкiртсутек;

5) кїкірт диоксиді + фенол;

6) кїкірт диоксиді + кїкірт оксиді + аммиак + азот оксидi;

7) кїкірт диоксиді + азот диоксиді + фенол + кґмiртек оксидi.

Аталєан ќосылулардан жылуэнергетиктер їшiн еѕ маѕыздысы бірініші топ ие болады, ґйткенi кїкiрт диоксидi жјне азот диоксидi жану ґнiмдерінде iс жїзiнде јрќашан бiр мезгiлде кездеседі.