Студопедия.Орг Главная | Случайная страница | Контакты | Мы поможем в написании вашей работы!  
 

Билет №49. Сыртқы орта мен организм арасындағы су және электролиттердің алмасуының биологиялық аспектісі



Сыртқы орта мен организм арасындағы су және электролиттердің алмасуының биологиялық аспектісі, олардың организмдегі циркуляциясы. Судың организмде таралуы. Сулы секторлар және олардың сипаттамасы.

Жауабы: Судыңкөптегенорганикалықжәнеминералдықзаттардыңөтежақсыеріткішіболуы, оныңмолекуласыныңқұрылымыменбайланысты. Су органдарда, тканьдерде, клеткаларда бос, гидраттықжәнеиммобильдіккүйдеболады. Бос су көптегенбиологиялықсұйықтықтардың / қан, лимфа/ негізінқұрайды. Клетка құрамындағыбиополимерлерерітіндідеколлоидтыққасиетбілдіреді. Оларсудыңбіразмөлшерінөздерінетартып, олардыэлектростатикалықкүшпен, немесе Н – байланысарқылыұстаптұрады. Судыңбұлқабатыгидраттықдепаталады. Клетка ішіндегидраттыққабықшаныңқұрамынакірмейтін суды иммобильдық су депатайды.

· Судыңфизикалық – химиялыққасиеттеріоныңалмасуынаайтарлықтайәсеретеді. Тканьдержәнеклеткаларсудың экзо жәнеэндогендікдегенекітүрінпайдаланады. Экзогендік су организмгесырттаназықпен, ішетінсументүседі. Метаболизм реакциясыныңбарысындаорганизмніңішіндетүзілетін суды эндогендік су депатайды.

· Су, бүкіл ас қорытужолыбойы, оныңшырыштықабығыменсіңіріледі. Су алмасуыжалпызаталмасуыныңқұрамдыбөлігі.

· Тканьдерменклеткаларға суды көбінеальбуминдер мен глоболиндертасымалдайды.

· Натрий тұздары, әсіресехлоридтері, белоктардың суды қосыпалуынамүмкіндіктуғызса, ал кальций тұздарыкерісінше, бұлмүмкіндіктіазайтып, судыңорганизмненшығуынажағдайжасайды.

· Су алмасуы су балансыменсипатталады. Су балансы депорганизмгеқабылданғансуменшығарылғансудыңқатынасынайтады.

· Су организмненнесеппен 50%, термен, тынысшығарғанауадағы су буыменбірге 35% жәненәжіспен 15 % шығарылады. Организмгетүскен су оданүздіксізшығыпотыратынсудыңорнынтолықтырыпотыруыкерек.

· Су алмасуынейрогуморольдықжолмен, соныңішіндеорталықжүйкежүйесініңәртүрлібөлімдеріменреттеледі.

·

· Су алмасуынреттеудекөптегенішкі секреция бездеріқатысады. Тироксин, паратгормон, андрогендер, жәнеэстрогендерсудыңбүйректерменбөлінуіндемейді.

· Клетка мембранасы клетка ішіндегісұйықтықтыоныңсыртындағыдан (интерстициалдықсұйықтықтан)бөліптұратындығыбелгілі.Алқанплазмасын бадан капиллярларқабырғасыбөліптұрады.Интерстициалдық (клеткааралық) сұйықтық клетка сыртындағысұйықтықтыңбірбөлігі (қалғанытамырлардаболады).Клетка сыртындағысұйықтықтаденедегібарлықсудыңүштенбіріболады,алқалғанүштенекісі клетка ішіндегісұйықтықта.Аталғансұйықтықтардағыэлектролиттердіңжәнеколлоидтызаттардыңконцентрациаларындаайтарлықтайайырмашылықтарбар.Мәселен,интерстициалдықсұйықтықта клетка ішіндегіменжәнеплазмаменсалыстырғандабелоктар,аниондар аз боладыда,натрийжәне хлор иондарыартықболады;калийкерісінше,клеткаішіндекөп.Бұлтайырмашылықтарсолсұйықорталардыбір-біріненбөліптұрғантосқауылдар-клетка мембраналарыныңқасиеттерінебайланысты.Осығанорайтүрлізаттардыңбірортаданекіншіортағаөтуі(тасмалы)түсіндіріледі.

· Сұйықтықтағыиондар мен малекулалардыңбірортаданекіншіортаға диффузия арқылыөтуіолаодыңсолорталардағыконцентраціяайырмашылықтарына (градиентеріне) байланыстыболады.Мембранаарқылыбұларконцентрациясыкөпжақтанолардыңконцентрациясы аз жағынақарайөтеді.Клеткамембранасыарқылы суда жақсыеритіндер (гидрофильділер)де жәнеондаеруіқиыннемесеерімейтіндер (гидрофобтылар) заттар да өтеалады.Гидрофобты,бірақмайдаеритінзаттар мембрана липидтеріндеері ген күйдедиффузданады.Сужәнеондажақсыеритінзаттармембрананыңкөмірсутектіоблысындағыкинкалардепаталатынуақытша “жыртықтар” арқылыжәнегидрофильдіучаскілердетұрақтыболатынсаңылауларарқылыөтеді.

· Иондардиффузиясымембранадағыиондық канал- дар депаталатынмаманданғанбелоктықұрылымдарарқылыіскеасады.Натрий,калий,калций,хлор,натрий-калцийканалдарыболады.Жоғарыдасөзеткенжай (қарапайым) диффузияғақарағандаиондардыңканалдарарқылытасымалдануыныңөзерекшеліктерібар.Каналдардаарнайы”қақпалар”болатындықтан,оларашық, жабықжәнеинактивтелгенкүйлерде бола алады.Каналдардыңбіркүйденекіншікүйгеауысуымембранағыэлектрлікпотенциалдарайырымыныңөзгерістеріменнемесефизиологиялықбелсендізаттардыңрецепторларменөзараәрекеттесуіарқылыбасқарылады.Осығанорайиондықканалдардыпотенціал-тәелділержәне рецептор басқаратындардепбөледі.Каналдың ион өткізетінселективтік(іріктеуші) сүзгісініңдиаметрітиісті ион үлкендігінесайкеледі.

· Na+, K+, CI-, Li+, Ca2+,және Н+ иондарыныңтасылуынспецифкалықтасымалдаушыларатқараалады.

·.

· Сим порт кезіндебірнешеқосылысбірмезгілде, бірбағыттатасылады (қант пен амин қышқылдарыныңNa+ тәуелдітасылу).

· Анти порт-бірзаттыңбірбағыттаөтуіменбірмезгілдекелесізаттыңкерібағыттатасмалдануы. Мысалы, бұлалмасудыбылайжұптауғаболады; Na+-Ca2+,Na+-H-, Cl-HCO- т.

· Сим порт пен антипорт-котранспорттыңтүрлері.Бұлардатасмалжылдамдығыоғанқатысатынбарлықэлементтербақылауындаболады.

· Осмос- мембрана арқылыеріткіштің (судың) концентрациясытөменерітіндіденконцентрациясыжоғарыерітіндігеқарайөтуі. Кілетканыңкөлемікөнесеоныңішіндегісудыңшамасынабайланыстыболады.Кілечкаешуақыттаөзінқоршағанортаментолықтеңдіккүйдеболмайды. Плазмалық мембрана арқылыүздіксізқозғалыстаболатынмолекулаларменбондаркілечкаішіндегізаттарконцентрациясынөзгертеді, ендешеондағы осмос қысымы да өзгереді.Осығанорайкілеткадағысудыңтүсінемесеоданшығуыіскеасыпотырады. Сондықтан да олөзініңтиістікөлемінтүрақтыұстайалады. Әринебұлүшінбелгілідәрежеде энергия жұмсалады.Солсебептен де кілечкаішіндеоныңсыртқыортасыменсалыстырғандадиффузияланбайтынзаттар (белоктар, нуклеїнқышқылдарт.б) концентрациясыартықболады.

· Клетка мембранасыныңсерпінділікқасиетісудыңклеткағатүсуінекедергікелтіретінгидроситатикалыққысымдытудырады. Екі ортада гидроситатикалыққысымайырымыболғанжағдайда су олардыбөліптұрғантосқауылдысаңылауларыарқылысүзіледі.Сүзілу (фильтрация) көптегенфизиологиялықпросестербарысындабайқалады.Мәселен, бүйректегі не фронда алғашқынесепвасалуқанныңсұйықбөлімініңсүзілуіненбасталады, капиллярлардақан мен ұлпасұйықтығыарасындағы су алмасусүзілугенегізделгент.б.

· Судың организімде таралуы жасына, жынысына, бұлшықет массасына, дене бітіміне және май мөлшеріне байланысты келеді.

· Судың әртүрлі ткандарда таралуы төмендегідей: өкпе, жүрек, бүйректе-80%. Қаңқа бұлшықеті мен мида- 75%. Тері және бауырда- 70%. Сүйекте- 20%. Май тінінде- 10%.

Билет

Этиология и патогенез, клиника и терапия гипотонической, изотонической и гипертонической дегидратации. Гипотоническая, изотоническая и гипертоническая гипергидратация, их этиология, патогенетическая оценка, клиника и лечение. Физиологическое обоснование и методы расчета дефицита и корреляционных доз воды и электролитов.

Что такое дегидратация

Дегидратация - это отщепление воды от молекул химических соединений. Применительно к организму в целом: дегидратация - это обезвоживание организма. Основные причины дегидратации: ограничение поступления воды или нарушение ее распределения в самом организме. В зависимости от дефицита жидкости выделяют следующие степени дегидратации:
  • легкая дегидратация (потеря 5..6% жидкости или 1..2 л);
  • средняя дегидратация (потеря 5..10% жидкости или 2..4 л);
  • тяжелая дегидратация (потеря более 10% жидкости или более 4 л);
  • острая дегидратация (потеря 20 л и более воды), которая является смертельно опасной для организма.
 

Чтобы уточнить степень дегидратации пользуются простым способом - в область передней поверхности предплечья внутрикожно вводится 0,25 мл физраствора хлорида натрия, после чего фиксируется время до его полного рассасывания:

Между нарушениями обмена воды, электролитов и кислотно-щелочным балансом существует тесная связь. При дефиците воды в первую очередь страдает интерстициальный сектор, организм гораздо хуже переносит дефицит воды, чем ее избыток. Например, при кетоацидотической коме смерть может наступить в первую очередь именно из-за дефицита воды клеток головного мозга, а не в результате интоксикации.

Осмотическая концентрация интерстициальной жидкости определяется содержанием в ней ионов натрия, в зависимости от концентрации которого выделяют следующие виды дегидратаций:

Изотоническая дегидратация

При изотонической дегидратации происходит равномерная потеря жидкости и натрия, т.е. теряется жидкость интерстициального пространства, близкая по электролитному составу к плазме крови. Поскольку осмолярность плазмы крови не претерпевает значительных изменений, поэтому существенного перераспределения воды между секторами организма не происходит, но формируется гиповолемия.

Причины изотонической дегидратации:

Клинические проявления изотонической дегидратации:

Лечение изотонической дегидратации заключается в целенаправленном воздействии на патогенный фактор, проведении заместительной терапии изотоническим раствором хлорида натрия (35..70 мл/сутки), которая проводится под контролем центрального венозного давления и почасового диуреза.

Гипотоническая дегидратация

При гипотонической дегидратации потери натрия превышают потери воды (натрий плазмы менее 130 ммоль/л). Поскольку при снижении концентрации натрия в плазме крови происходит снижение ее осмолярности, вода из плазмы начинает поступать в клетки, вызывая их отек (внутриклеточная гипергидратация), тем самым углубляя дефицит жидкости в интерстициальном пространстве.

Причины гипотонической дегидратации:

Клинические проявления гипотонической дегидратации:

Лечение гипотонической дегидратации заключается в целенаправленном воздействии на патогенный фактор, проведении активной регидратации организма препаратами, содержащими катионы натрия, который рассчитывается по формуле:

Na+ (дефицит ммоль/л)=(142 ммоль/л - Na плазмы ммоль/л)·0,2 массы тела (кг)

При метаболическом ацидозе натрий вводится в виде бикарбоната, при метаболическом алкалозе - в виде хлорида.

Гипертоническая дегидратация

При гипертонической дегидратации потери воды превышают потери натрия (натрий плазмы более 150 ммоль/л). Поскольку при повышении концентрации натрия в плазме крови происходит повышение ее осмолярности, внутриклеточная жидкость начинает переходить в сосудистое русло, формируется клеточный эксикоз (внутриклеточная дегидратация).

Причины гипертонической дегидратации:

Клинические проявления гипертонической дегидратации:

Лечение гипертонической дегидратации заключается в целенаправленном воздействии на патогенный фактор, ликвидации внутриклеточной дегидратации вводом инфузий раствора глюкозы с инсулином.

Что такое гипергидратация

Гипергидратация - явление, обратное дегидратации - если при дегидратации организм теряет воду, то при гипергидратации происходит перенасыщение организма водой. Изотоническая гипергидратация При изотонической гипергидратации происходит увеличение объема интерстициальной жидкости на фоне пропорциональной задержки в организме натрия и воды, при этом осмотическое давление плазмы не меняется. Причины изотонической гипергидратации:
  • хроническая сердечная недостаточность;
  • токсикозы беременности;
  • чрезмерное введение изотонических солевых растворов;
  • цирроз печени;
  • заболевания почек.
 

Клинические проявления изотонической гипергидратации:

Лечение изотонической гипергидратации заключается в целенаправленном воздействии на патогенный фактор, а также в применении способов лечения, направленных на уменьшение объема интерстициального пространства (внутривенно 10% альбумин, мочегонные препараты). В крайних случаях - гемодиализ с ультрафильтрацией крови.

Гипотоническая гипергидратация

При гипотонической гипергидратации, или водном отравлении (натрий плазмы менее 130 ммоль/л), происходит снижение осмолярности плазмы, в результате чего вода поступает внутрь клеток, вызывая появление неврологической симптоматики.

Причины гипотонической гипергидратации:

Клинические проявления гипотонической гипергидратации:

Лечение гипотонической гипергидратации заключается в целенаправленном воздействии на патогенный фактор, а также максимально быстром выведении излишка воды из организма. Назначаются мочегонные препараты, в крайнем случае - гемодиализ с ультрафильтрацией крови.

Гипертоническая гипергидратация

При гипертонической гипергидратации (натрий плазмы более 150 ммоль/л) увеличивается осмолярность жидкости интерстициального пространства с последующей дегидратацией клеточного сектора и усиленного выхода из него калия.

Причины гипертонической гипергидратации:

Клинические проявления гипертонической гипергидратации:

Лечение гипертонической гипергидратации заключается в целенаправленном воздействии на патогенный фактор, применении инфузионной терапии с заменой солевых растворов нативными белками и растворами глюкозы, а также использование осмодиуретиков и салуретиков. В крайних случаях - гемодиализ.





Дата публикования: 2015-01-24; Прочитано: 564 | Нарушение авторского права страницы | Мы поможем в написании вашей работы!



studopedia.org - Студопедия.Орг - 2014-2024 год. Студопедия не является автором материалов, которые размещены. Но предоставляет возможность бесплатного использования (0.01 с)...