Неркәсіптік нарықты сегменттеу қағидалары

Рынокты сегменттеу - тұтынушылар қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында олардың мінез-құлқы мен тұтыну ерекшеліктеріне байланысты нарықты топтарға бөлу процессі. Өнеркәсіп тауарлары рыногын сегменттеу кезінде көбінесе тұтыну тауарлары рыногын сегменттеу негіздері қолданады. Өнеркәсіп тауарларын сатып алушыларды өндірістің сипаттамасы, география негіздері бойынша және тұтынушылардың құлығының бірқатар белгілеріне қарай(іздеген ұтымына, тұтынушының мәртөбесіне, тұтынудың ұдемелі қарқынына, тауармен таныстығына, тауарға деген ниетіне, өз пікірін сақтау дәрежесіне), жағдайлык факторлар және де жеке адам сипаттамаларына байланысты сегменттеуге болады. Өнеркәсіп тауарлары рыногын сегменттеуде ең маңыздысы болып экономикалық және технологиялық белгілер қарастырылады. Олар;

Сала(өнеркәсіп, көлік, ауыл шаруашылығы, құрылыс, мәдениет, ғылым, сауда т.б.)

Меншік түрі(мемлекеттік, жеке, аралас, бірлескен)

Қызмет саласы(ғылыми техникалық, негізгі өндіріс, әлеуметтік инфрақұрылым)

Кәсіпорын көлемі(шағын, ірі)

Осыған қоса маңызды сегменттеу көрсеткіштеріне тауарға тапсырыс жиілігі,сатып алуды ұйымдастыру ерекшелігі жатады.

22.Нарықты жаулау стратегиялары. Нарықтың максатты сегментін нарыкты жаулаудың көпшілікке арналған (дифференциалданбаған), шоғырланған және дифференциалданған маркетинг стратегияларының бірін колдану аркылы таңдауға болады. Фирма нарыктың тартымды сегменттерін таңдау кезінде өздерінің максатын, күшті және әлсіз жактарын,бәсеке деңгейін,нарык мөлшерін, өткізу және пайда арналарымен аракатынасын есепке алуы керек. Дифференциалданбаған стратегия кезінде тұтынушылардың мұктаждарын айырмайды, олардың ортак мұктажы белгіленеді. Бұл стратегияның артыкшылығы - өнім өндіруге кеткен салыстырмалы түрдегі шығындар аз, сонымен бірге өткізу мен жарнама жасауға кететін каражат үнемделеді. Дифференциалданбаған маркетингтік стратегияның максаты-өнімнің белгілі бір түрін неғұрлым көп сату.

Дифференциалданған маркетинг. мұнда фирма рыноктың бірнеше сегментіне шығып, әркайсысна жеке ұсыныс дайындайды. Фирма әртүрлі тауарларын ұсына отырып,нарыктың камтылған әрбір сегментіне терең еніп, өткізу көлемін өсіруге үміттенеді. Дифференциалданған маркетингті колдану өткізуші уйымдарға ұтынушылардың түрлі топтарына шығуға және оларды тек кана осы фирманың тауарын пайдалануға ынталандырады. Фирма неғұрлым көп сегментке кызмет еткен сайын сараланған маркетинг пайдалы болады. Бірак, бұл стратегия көп шығынды талап етеді, себебі фирма аукым бойынша үнемдеу артыкшылыктарын жоғалтады.

Шоғырландырылған маркетинг стратегиясы бұл ресурстары шектеулі кәсіпорындарда колданылады. Үлкен рыноктың кішігірім үлесінде жұмыс істеудің орнына кәсіпорны өз күшін бір рыноктың үлкен үлеіне бағыттайды, кейде оны тұтынушылардың ерекше тобына бағытталған мамандандыру старегиясы деп те атайды. Шоғырландырылған маркетинг стратегиясының ресурстарын аз фирмалар колданады. Сонымен катар шоғырландырылған маркетинг тәуекелділіктің жоғары деңгейімен де байланысты. Фирма өзі үшін нарыкты жаулау стратегиясын таңдағаннан кейін, ағымдағы өткізу деігейң жоғары, пайда мөлшері өсетін, бәсекесі әлсіз жіне маркетинг арнасына деген талаптарын күрделі емес және неғұрлым тартымды нарык сегментін аныктауға кіріседі.

23.Тауарды нарықта позициялау. Тауарды нарықта позициялау дегеніміз - мақсатты тұтынушылар санасында дәл осы тауар бәсекелестер тауарларына қарағанда, өзіндік ерекше орны бар, фирма үшін тиімді болып келетін шаралар жиынтығы. Тауарды позициялау мынадай баламаларға негізделеді:

-тауардың айрықша сапасына

-тауарды тұтынушылар қойған мәселелерді шешуі немесе одан күтетін пайдасының болуы

-тауарды қолданудың ерекше тәсілі

-бәсекелес маркіге қарағанда ерекшелігі.

Позициялау белгілі бір шарттардың дұрыс орындалуы талап етеді. Позициялаудың осал жерлерін тауып, бағасын беріп, таңдалған бағытты алу және қорғау үшін ресурстардың бар-жоғын анықтау керек.Тауарды нарықта дұрыс жайғастыра білу және табылған орынды қорғау үшін оған қажет ресурстарды және позициялаудың осал жерлерін анықтау керек.бәсекелестер мен фирма тауарларының позициясын сипаттау үшін позициялау картасы немесе бәсекелестік карта жасалынады. Нақты позициялауды анықтаңанна кейін тиімді маркетинг бағдарламасын жасау аса қиын емес. Бұл –нарықты сегменттеу үдерісінің қорытынды кезеңі. Итальян профессоры А.Фолио тауарды позициялаудың мынадай маңызды шарттарын бөліп көрсетеді:

-Бәсекелестер мен олардың тауарларын білу.Мамандар бәсекелес фирмалардың тауарларының нарықта калай позицияланғанын, оларды тұтынушылар калай кабылдайтынын аныктауы керек.Егер нарықты бәсекелестер толығымен жаулап алса, онда осы бәсекелестердің әлсіз жағын табу керек.-Тұтынушылар күткен және олардың қажеттіліктеріне сәйкес ойдағыдай өнім.Яғни, тұтынушы санасында тауар кандай орын алғанын зерттей отырып, оны нарықта тиімді түрде жайғастыруға болады.Бұған тауарлар сапасы мен маркінің имиджін зерттеу аркылы жетуге болады.

-Фирманың тауарды нарыкта позициялауын аныктап,оны сенімді дәлелдермен негіздеу.

24.Маркетингтегі тауар түсінігі және оның құрылымы. Тауар дегеніміз рынок жүйесіндегі негізгі әрекет етуші *тұлға* десек те болады. Өйткені ол өндірушінің экономикалык пәрменділігінің шынайы көрсеткіші болады.экономика теориясында тауар экономикалык категория ретінде белгіленген, баска да теорияларда тауарды арнайы айырбас жасау үшін өндірілген еңбеек өнімі деп аныктады. Маркетингтің максаты мен аткаратын кызметтері тауар категориясына айрыкша екпін береді. Өйткені тұтынушылардың кажеттеріне бағытталған тауардың касиеттеріне ерекше көңіл бөлінеді. Осыдан келе тауар дегеніміз адам кажеті мен мұктажын канағаттандыруға арналған нәрсе,сол нәрсеге адамның назарын аудару, оны сатып алуға, колдануға, тұтынуға ынталандыру,сол үшін ол нәрсені рынокка ұсынады, демек маркетинг әрекеті жүргізіледі. Тауар қасиеттерінің жиынтығы мынадай көрсеткіштерімен аныкталады:

-сапа

-тауардың аткаратын кызметіне діл сәйкестігі

-бағаның сапаға және тұтыну құндылығына сәйкестігі

-тауар құжаттары:-ассортимент байлығы