| Сөйлем мүшелері
| Ережесі
| Түрі
|
| Сөйлем нің тұрлаулы мүшелері
| БАСТАУЫШ
| баяндауышта айтылған оқиға мен әрекеттің, қимылдың, қасиеттің, белгінің иесін білдіретін сөйлемнің тұрлаулы мүшесі
| дара – бір сөзден тұрады
күрделі – екі не одан да көп сөзден тұрады
|
| БАЯНДАУЫШ
| Бастауыштың іс-әрекетін, қимылын, белгісін, қасиетін көрсететін сөйлемнің тұрлаулы мүшесі
| дара – бір сөзден тұрады
күрделі – екі не одан да көп сөзден тұрады
|
| Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері
| ТОЛЫҚТАУЫШ
| баяндауышқа қатысты болып, қимыл-әрекеттің объектісін білдіретін сөйлемнің тұрлаусыз мүшесі
| тура– Т.с. жалғауы жалғанған, тура объектіні білд
жанама– Т.с. басқа септіктердің жалғауларын жалғап, жанама объектіні білдіретін толықтауыш іретін толықтауыш
дара– бір сөзден тұрады
күрделі – екі не одан да көп сөзден тұрады
|
| АНЫҚТАУЫШ
| І.с. немесе қабыса байланысуарқылы бастауыштың сынын, қасиетін, белгісін, басқа да сипаттарын білдіретін сөйлемнің тұрлаусыз мүшесі
| дара – бір сөзден тұрады
күрделі – екі не одан да көп сөзден тұрады
|
| ПЫСЫҚТАУЫШ
| қимыл-әрекеттің амалын, мезгілін, мекенін, мақсатын, басқа да сапаларын білдіретін, сөйлем ішінде етістіктен болған мүшеге қатысты болып келетін сөйлемнің тұрлаусыз мүшесі
| құрамына қарай
дара – бір сөзден тұрады
күрделі – екі не одан да көп сөзден тұрады
мағынасына қарай
мекен-қай жаққа? қалай қарай? қайдан?
мезгіл – қашан? қашанға дейін? қашаннан бері?
қимыл-сын –қалай? қайтіп? қанша? неше рет?кім (не) арқылы?
себеп – неге?неліктен? не себепті(себеппен)?
мақсат – не үшін?неге? қандай мақсатта(мақсатпен)?
|
| | | | | |
