III rozbior w 1795: Prusy Austria i Rosja

ostatni z trzech rozbiorow Polski, do ktorych doszło pod koniec XVIII. Już w czasie trwania insurekcji kościuszkowskiej 11 lipca

1794 roku poseł pruski w Petersburgu Leopold Heinrich von Goltz pisał w swej depeszy, że cała Rosja domaga się rozbioru Polski

i wymazania imienia polskiego. Niecały rok po upadku insurekcji, 24 października 1795, monarchowie Rosji, Prus i Austrii (a

właściwie Imperium Habsburgow) uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z ktorym przeprowadzili ostatni, pełny, III rozbior

Rzeczypospolitej. Trzeci rozbior był rezultatem m.in. kryzysu wewnętrznego i ekspansywnych działań mocarstw ościennych,

bezpośrednio jednak wynikiem nieudanego powstania kościuszkowskiego i przegranej wojny Polski z Rosją i Prusami. Krol

Stanisław August Poniatowski opuścił Warszawę (po II rozbiorze Warszawa znalazła się pod władzą Prus) w 1795 i w asyście

dragonow rosyjskich udał się do Grodna (miasto wowczas na granicy dzielnic rozbiorowych pruskiej i rosyjskiej) pod opiekę i

nadzor namiestnika rosyjskiego. 25 listopada 1795 abdykował na rzecz Katarzyny II. To stało się powodem, iż Rosja, de facto,

stała się depozytariuszką korony polskiej, i bez jej zgody Napoleon nie chciał i nie mogł przywrocić poźniej Krolestwa Polskiego.

(Uczynił to dopiero powołując w 1812 Konfederację Generalną Krolestwa Polskiego i wypowiadając wojnę Rosji). Stanisław

August Poniatowski po abdykacji pozostał w Grodnie 2 lata, do lutego 1797 roku. Po śmierci Katarzyny II car udzielił mu

zezwolenia na przyjazd do Petersburga. Zmarł w Petersburgu 12 lutego 1798.

Wraz z wymuszoną abdykacją ostatniego Krola Rzeczpospolitej Obojga Narodow, Augusta Poniatowskiego, na rzecz Katarzyny II

upadła I Rzeczpospolita.

Okres rozbiorow: 123 lat, aż do odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 charakteryzował się pogłębiającym się

podziałem między poszczegolnymi zaborami oraz coraz głębszą rusyfikacją czy germanizacją społeczeństwa pod zaborami.

Powstania zbrojne o odzyskanie niepodległości, klęska powstań, zsyłki na Sybir, czy wiezienie, wymuszona emigracja były przez

123 lata udziałem pokoleń Polakow.

Autonomia na ziemiach polskich była stopniowo ograniczana. Księstwo Wielkopolskie ze stolica w Poznaniu zostało całkowicie

wcielone do Prus w 1849, Wolne miasto Krakow do Austrii w 1848, a Krolestwo Polskie (utworzone po wojnach napoleońskich na

terenie zaboru rosyjskiego) w 1864 po klęsce powstania styczniowego utraciło resztki autonomii.

Zgodnie z tradycją „interregnum”: „między wyborem krola” za głowę państwa społeczeństwo przyjmowało Prymasa Kościoła

Katolickiego. Pod zaborami Kościoł musiał szukać miejsce między władzą zaborczą a narodem. Nie było to łatwe zadanie.

Role przywodcy narodu pełnić mieli przez lata niewoli poeci, „wieszcz” Adam Mickiewicz, czy Juliusz Słowacki, wybitni artyści:

„poeta fortepianu” Fryderyk Chopin z „Etiudą Rewolucyjną”. Ich dzieła były pod

zaborem rosyjskim zakazane i docierały z emigracji.

Tragicznie poległy w wojnach napoleońskich Książę Jozef Poniatowski, ostatni ktory

„był godny być krolem”, w świadomości narodowej rosł do symbolu walki o

niepodległość i jedność Rzeczpospolitej. Pomnik Księcia Jozefa Poniatowskiego,

odlany w 1832 roku, wywieziony w latach 1842-1922 przez Rosjan do Homla, po

odzyskaniu niepodległości w 1922 roku stanął na Placu Saskim (plac, gdzie znajduje

się Grob Nieznanego Żołnierza), zniszczony w czasie wojny, i podarowany

Warszawie przez Krolestwo Danii w 1951, wrocił w 1965 roku na dziedziniec

Pałacu Namiestnikowskiego, dziś siedziba Prezydenta RP.