Yгин чилгч

Үгин сольгддг хүвиг чилгчгиҗ нерәднә. Yгмүд а-ә, ин-ын, д-т, иг-ыг, ар-әр, ла-лә, та-тә, ас-әс, ур-үргидг чилгчмүдтә : альмн, альмн(а), альмн(д), альм(иг), альм(ар), альмн(ла), альм(та), альмн(ас), альмн(ур). Чилгчин темдг .

Ө 67. Зургуд хәләтн. Чилгчинь темдглтн.

Рис. крыша дома рис. девочка в доме. Рис. мама машет девосчке

(юуна?) гер..ора күүкн (альд?) гер.. Эк (кениг?) күүк..дуудна?

Рис. мальч. красит мальч. играет кошка с собакой

стену с собакой играет

(юуһар?) шир .. ширднә (юунла?)ноха .. наадна ( юута?) миис .. хамдан

Рис. с дерева лист Дев. к дереву подошла.

упал

(юунас?) модн .. унв. Күүкн (юунур)? модн .. өөрдв.

68. Умштн. Цегин ормд кергтә чилгчс тәвтн. Буулһҗ бичтн.

1. Ширә (юунас?) деер.. бичүр унв. Занда (альдас?) школ.. ирв. Өлзәт (юуһар?) бодмаһ.. наадна. Кермн (кенлә?) Дорҗ.. хамдан сууна. Теегт (юута?) мөр.. күн йовна. (Кениг?) күүк.. ээҗнь таалв. Манҗин (юунд?) гер.. Цаһана байр болв. Теегт (юуна?) үкр.. мөөрлһн соңсгдна.

69. Умштн. Буулһҗ бичтн. Харар барлата үгмүдт сурврмуд тәвтн. Чилгчсинь темдглтн.

Үкр сар намрин сүл сар. Эн сарин сүүләр өдрмүд улм ахрдад ирв. Киитн чаңһрад бәәв. Сурһульчнр өрүһәр школур йовхла, орсн цасн көл дор шухтнад бәәнә. Һолмудын усн көрв. Мана селәнә өөр бәәх боодг бас көрв. Деерәс ик омшта архайг унад, һазр эңдән цәәв. Зәрмдән цаснла семрү хур орад, һазрт мөсн тогтна.

Тодлҗ автн: ик омшта – крупные, архайг – хлопья, эңдән – вокруг, семрү – вперемежку, шухтнад бәәнә – скрипит.

70. Цегин ормд чик чилгчс тәвтн, темдглтн.

1. Баатр.. эцк залачар көдлнә.

2. Аңһуч арат.. нүк хәәҗ олв.

3. Мини ах.. дала үр бәәнә.

4. Мергн школ.. гертән ирв.

5. Элст.. өндр чонҗ тосхгдв.

6. Зулкан Мигмр.. үүрлнә.

7. Хальмг Таңһч.. төмр хаалһ татгдв.

Үгин чилгч уга хүвиг сүүр гиҗ нерәднә: сурһульчнриг.

71. Умштн. Харар барлата үгмүдин сүүринь темдглтн.

Хальмг Таңһчин цутхлңгнь – Элст хотл балһсн. Элстд зәңгллһнә цутхлң делгрлтән авчана. Радио болн телеүзгдл, газет-журналын редакцс үүлднә. Элст балһснд олн сурһулин, сойлын, номин цутхлңгуд бәәнә. 1970-гч җиләс нааран Хальмгин шаңһа университет үүлдврән эклв. Олн зүсн факультетд көвүд, күүкд сурад, эндәс олн зүсн эрдмчнр болҗ һарна. Сүл цагт хальмгин университетд талын орн-нутгудас кесг оютнр ирҗ сурчана.

Мана таңһчд олн зүсн келн улс бәәнә. Орс болн хальмг келн шаңһа чинр зүүнә.

Рис.

72. Дүрәр умштн. Харар барлата үгмүд буулһҗ бичәд, сүүринь